Theo số liệu mà bộ Công Thương mới công bố, tính chung 8 tháng năm 2021, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa vẫn tăng 21,2% so với cùng kỳ năm trước, ước tính đạt 212,55 tỷ USD. Hoa Kỳ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất, tiếp đến là Trung Quốc, EU, ASEAN, Hàn Quốc, Nhật Bản.

Việt Nam có 30 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, trong đó 6 mặt hàng xuất khẩu trên 10 tỷ USD. Tính chung 8 tháng năm 2021, cán cân thương mại hàng hóa nhập siêu 3,71 tỷ USD trong khi cùng kỳ năm trước xuất siêu 13,69 tỷ USD.

Đánh giá về tình hình xuất nhập khẩu, Thứ trưởng bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp kéo dài đã ảnh hưởng đến hầu hết các ngành, lĩnh vực, địa bàn trọng điểm, động lực tăng trưởng của cả nước.

Nhiều nhà máy đóng vai trò là mắt xích của chuỗi cung ứng nên khi bị gián đoạn tại một địa phương đã tác động dây chuyền, gây khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nhiều doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu bị ảnh hưởng, phải trì hoãn, hủy đơn hàng, có nguy cơ bị mất thị trường, thay đổi chuỗi cung ứng.

“Nhu cầu hàng hóa của thế giới đang trong xu hướng phục hồi trở lại. Tuy nhiên, hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam vẫn sẽ gặp nhiều khó khăn khi dịch bệnh còn diễn biến phức tạp. Tăng trưởng sản xuất và xuất nhập khẩu trong thời gian tới sẽ phụ thuộc rất lớn vào kết quả của việc kiểm soát dịch bệnh cũng như tiến trình tiêm chủng vắc-xin ngừa Covid-19”, Thứ trưởng nhận định.

Hiện nay, mặc dù việc tiêm phòng vắc-xin đã có những tín hiệu tích cực trên thế giới nhưng dịch bệnh vẫn nghiêm trọng tại các nền kinh tế châu Á như Ấn Độ, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Indonesia, Thái Lan…

Trong nước, dịch bệnh lây lan nhanh tại các tỉnh trọng điểm xuất khẩu của cả nước như Hà Nội, TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương… đã ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động sản xuất phục vụ xuất khẩu, nhất là khi thời điểm hiện tại đang giai đoạn rất quan trọng để chuẩn bị các đơn hàng cuối năm.

Nhiều khu công nghiệp, nhà máy sản xuất lớn đang hoạt động cầm chừng hoặc ngừng hoạt động đã ảnh hưởng rất lớn trong việc hoàn thành các đơn hàng đã ký kết. Các doanh nghiệp hoạt động trong điều kiện phải đảm bảo phòng chống dịch với những yêu cầu nghiêm ngặt như "3 tại chỗ" hoặc "một cung đường, hai điểm đến"…

Không những vậy, việc lao động về quê tránh dịch cũng dẫn đến nguy cơ thiếu lao động sản xuất sau khi dịch được kiểm soát, đặc biệt là lao động trong lĩnh vực cần có tay nghề như cơ khí, điện tử…

Quá trình thông quan xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Trung Quốc, đặc biệt là các mặt hàng nông, thủy sản thời gian gần đây gặp khá nhiều bất lợi khi Trung Quốc liên tục tăng cường các biện pháp kiểm soát dịch bệnh tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc.

Tuy nhiên, lãnh đạo bộ Công Thương cho rằng, cán cân thương mại được dự báo sẽ cải thiện dần trong thời gian tới. Đồng thời, xuất khẩu cả năm 2021 sẽ tăng 10,7% so với tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu của năm 2020, ước đạt khoảng 313 tỷ USD.

Những điểm sáng có thể kể đến trong bức tranh xuất khẩu 4 tháng cuối năm như các hiệp định thương mại tự do đang dần được thực thi hiệu quả hơn, được kỳ vọng sẽ tiếp tục thúc đẩy các ngành xuất khẩu của Việt Nam, tạo điều kiện để hàng hóa Việt Nam thâm nhập vào các thị trường đối tác với thuế quan ưu đãi.

Đồng thời, theo chu kỳ nhập khẩu hàng hóa nguyên liệu sản xuất thường tăng vào đầu năm và giảm dần vào cuối năm trong khi xuất khẩu tăng trong những tháng cuối năm.

"Nhu cầu đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ tiếp tục tăng cao phục vụ cho mùa tiêu dùng trong những tháng cuối năm 2021, đặc biệt là đối với ngành điện tử, đồ gỗ, hàng dệt may, da giày và thủy sản… Vì vậy, cán cân thương mại sẽ cân bằng lại thay vì con số nhập siêu lên đến 3,71 tỷ USD như thời điểm hiện nay”, bộ Công Thương đưa ra dự báo.

Về giải pháp, bộ Công Thương cho biết, cơ quan này tiếp tục tập trung các giải pháp củng cố và mở rộng thị trường xuất khẩu, tận dụng tối đa lợi thế từ các FTA đã có hiệu lực. Hướng dẫn doanh nghiệp chú trọng vào các thị trường nhỏ và thị trường ngách.

Đồng thời, tăng cường quản lý xuất khẩu, nhập khẩu một số mặt hàng chiến lược; làm việc với Đại sứ quán Trung Quốc đề nghị tạo thuận lợi cho hoạt động thông quan, xuất khẩu hàng hóa qua cửa khẩu biên giới phía Bắc.

Bên cạnh đó, tiếp tục đổi mới, tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu cả trong và ngoài nước trên môi trường trực tuyến và dựa trên những nền tảng mới, tập trung vào những hàng hóa, nông sản đang vào mùa vụ.