Được miêu tả là "nền tảng" quyết định "sức mạnh và vị thế tương lai của Trung Quốc trên thế giới", lĩnh vực sản xuất một lần nữa trở thành động lực kinh tế cho quốc gia này. Ngoài ra, yếu tố trên còn thách thức Mỹ để Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Trong bối cảnh sự cạnh tranh với các nước phát triển và đang phát triển ngày càng tăng, Trung Quốc đang đổi mới nỗ lực tái khởi động lĩnh vực sản xuất. Đồng thời, quốc gia này sẽ thay đổi chiến lược cũ vốn dựa vào chi tiêu bất động sản và cơ sở hạ tầng để phát triển nền kinh tế.
Theo Phó Tổng thư ký Uỷ ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC) - Gao Gao, Trung Quốc hiện vẫn chậm hơn đáng kể so với các đối thủ "nặng ký" là Nhật Bản và Đức về ngành sản xuất công nghệ cao.
Tuy nhiên, kế hoạch 5 năm lần thứ 14 của Trung Quốc lại chủ yếu tập trung vào việc nâng mức lương trong ngành sản xuất, phát triển các ngành sản xuất mới và tích hợp với ngành dịch vụ. Ông Gao cho hay, tất cả đều nhằm mục đích giúp lĩnh vực này hấp dẫn hơn với người lao động.
Tuần trước, Hội đồng Nhà nước Trung Quốc cũng cho biết họ đang nhắm tới việc trợ cấp để đào tạo hơn 75 triệu lao động, nhằm tăng số công nhân lành nghề.
Trung Quốc cho biết, vào giai đoạn cuối của kế hoạch năm 5 từ 2021-2025, nước này có thể trở thành một quốc gia thu nhập cao. Yếu tố này theo đó sẽ giúp Trung Quốc tăng gấp đôi quy mô nền kinh tế vào năm 2035, có nghĩa là họ sẽ vượt qua Mỹ và trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới. Trong khi đó, hồi tháng 7, Bloomberg Economics dự báo Trung Quốc thể đạt vị trí dẫn đầu vào năm 2031.
Trước đây, tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc phụ thuộc vào đầu tư cơ sở hạ tầng và tài sản. Song, Bắc Kinh muốn kiểm soát mức nợ ngày càng tăng và chi tiêu trực tiếp vào lĩnh vực sản xuất. Với sức tiêu dùng hiện vẫn chưa hồi phục hoàn toàn sau đại dịch, thì sản xuất được coi là "vị cứu tinh" cho đà tăng trưởng trong tương lai của Trung Quốc.
Xia Le - kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương của BBVA, cho biết, để đạt được mục tiêu tăng trưởng 5-5,5% của Trung Quốc trong 10-15 năm tới, đóng góp của ngành sản xuất vào GDP sẽ không được phép giảm nhiều hơn nữa. Tỷ trọng của ngành này trong GDP Trung Quốc đã giảm trong 4 năm qua, từ 30% xuống 27,7% vào năm 2019.
Ông nói thêm, các nhà hoạch định chính sách có thể dễ dàng chấp nhận với sự sụt giảm ở các khu vực khác của nền kinh tế hơn. Tuy nhiên, mục tiêu chính của họ là duy trì sự tăng trưởng trong lĩnh vực sản xuất vào những năm tới.
Theo George Magnus - cộng sự tại Trung tâm Trung Quốc thuộc Đại học Oxford, Trung Quốc có thể "nâng cấp" ngành sản xuất để cạnh tranh hoặc thậm chí vượt qua các quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Đức trong một số lĩnh vực, nhưng vẫn còn thiếu sự đổi mới.
Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 của Trung Quốc đánh dấu sự chuyển hướng khỏi trọng tâm tăng trưởng truyền thống trong các chiến lược trước đây của Bắc Kinh. Thay vào đó, kế hoạch này nhấn mạnh "sự phát triển chất lượng", tập trung vào sự phát triển trong nước nhiều hơn. Điều này gây ra mối lo ngại rằng sự ảnh hưởng của Trung Quốc đối với thương mại quốc tế sẽ không còn là mối ưu tiên.
Tuy nhiên, Zhang Ming - Phó Giám đốc viện Tài chính thuộc Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS), cho rằng khi việc cải cách và mở cửa đã có hiệu quả, Trung Quốc sẽ cần phải tìm ra yếu tố thúc đẩy tăng trưởng mới trong nước để ứng phó với tình trạng quan hệ Mỹ-Trung đang xấu đi. Điều này có nghĩa là Trung Quốc không còn có thể phụ thuộc vào nhu cầu từ bên ngoài.
Song, các nhà phân tích nhận định, khó có khả năng Trung Quốc hoàn toàn "rẽ hướng" khỏi cơ sở hạ tầng và chi tiêu bất động sản, bất chấp những lo ngại về nợ. Hơn nữa, việc liệu họ có trở thành một cường quốc công nghệ hay không có thể phụ thuộc vào sự kết hợp từ chính quyền các địa phương.
Li Xiaohua - phó giáo sư Viện Kinh tế Công nghiệp tại CASS, cho biết, một số chính quyền địa phương có xu hướng tập trung hơn vào tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn. Họ thường dồn nguồn lực vào các ngành công nghệ cao. Tuy nhiên, điều này lại dẫn đến tình trạng dư thừa năng lực và sự phát triển tiên tiến lại bị biến thành các dự án chất lượng thấp.
Li viết trên tạp chí People’s Tribune: "Thông thường, việc lập kế hoạch kinh tế được chia thành từng phần và tổng thể, ngắn hạn và dài hạn. Một số chính quyền địa phương chỉ xem xét việc xây dựng một thị trường nhỏ trong khu vực và gia nhập vào chu kỳ kinh tế nhỏ của riêng họ. Song, họ không quan tâm đến việc xây dựng một thị trường thống nhất và thúc đẩy phát triển kinh tế cả nước."