Người mẹ "trở về" sau 20 năm

Vào tháng vừa qua, hai thám tử đã xuất hiện tại nhà của Nykiah Morgan tại Long Island, New York, Mỹ. Con trai của cô, Dante, đã gọi điện lúc cô đang làm việc: "Có người tới thông báo chuyện của bà ngoại".

Gần 20 năm trước, bà Dorothy Morgan, mẹ của cô Morgan, đã mất tích trong đống đổ nát của những tòa tháp bị sập vào sáng ngày 11/9/2001, giống hầu hết 2.753 nạn nhân khác. Lúc đó, bà đang làm công việc môi giới bảo hiểm ở Tháp Bắc của Trung tâm Thương mại Thế giới.

Sau vụ khủng bố, thi thể bà không được tìm thấy. Không có hài cốt, con gái không thể chôn cất bà một cách đàng hoàng. Sau 20 năm, cuối cùng các thám tử đã đến với tin tức Văn phòng giám định Y khoa Thành phố New York vừa xác định được danh tính của bà Dorothy Morgan thông qua xét nghiệm ADN.

Cô Nykiah Morgan cho biết: "Tôi không thể ngờ được họ vẫn đang cố gắng tìm kiếm sau ngần ấy năm".

Nỗ lực không ngừng nghỉ

Trong suốt 20 năm qua, Văn phòng giám định Y khoa đã âm thầm tiến hành cuộc điều tra những người mất tích với quy mô lớn chưa từng có trên toàn quốc. Họ liên tục kiểm tra 22.000 bộ phận cơ thể được phục hồi một cách cẩn thận trong đống đổ nát sau các vụ tấn công. Các nhà khoa học vẫn đang kiểm tra kho di hài khổng lồ chưa được xác định để tìm mối liên hệ di truyền với 1.106 nạn nhân, chiếm 40% số người bị vùi lấp, để gia đình họ có thể nhận lại hài cốt và tiến hành mai táng.

Giống như người thân của hầu hết các nạn nhân khác, cô Morgan đã gửi một mẫu tham chiếu ADN của mẹ cô cách đây gần hai thập kỷ, lâu đến nỗi cô không còn nhớ rõ từ bao giờ. Cho đến gần đây, thông qua công nghệ mới, Văn phòng giám định Y khoa đã khớp mẫu ADN cô gửi với một mảnh xương nhỏ được tìm thấy giữa hàng nghìn bộ hài cốt.

Mẹ cô đã trở thành nạn nhân thứ 1.646 của vụ khủng bố Trung tâm Thương mại Thế giới được xác định thông qua xét nghiệm ADN. Đáng chú ý, người thứ 1.647 đã được xác minh danh tính vài ngày sau đó.

Được biết, họ là những những người được nhận dạng đầu tiên kể từ năm 2019. Việc xác định danh tính nạn nhân ngày càng khó hơn qua mỗi năm, khác xa so với những năm sau 2001, khi đó, trong một năm người ta có thể tìm ra tên tuổi của hàng trăm người.

Nhiều hài cốt được tìm thấy đã bị hư hại và phân hủy ở đống đổ nát trong nhiều tuần hoặc lâu hơn, vì vậy chỉ chiết xuất ra rất ít ADN.

Các nhân viên tại phòng thí nghiệm vẫn làm việc chăm chỉ để xác định danh tính nạn nhân trong vụ khủng bố ngày 11/9/2001

Vào năm 2005, khi việc tìm kiếm gặp khó khăn, một thời gian dài không có thêm kết quả khả quan nào, những quan chức buộc phải nói với các gia đình rằng họ tạm dừng dự án vì trình độ công nghệ pháp y lúc bấy giờ không thể đáp ứng được nhu cầu của công việc.

Tuy nhiên, cơ quan nhanh chóng trở lại tiếp tục nhiệm vụ trong cùng năm đó, các kỹ thuật tinh vi hơn đã giúp họ kiểm tra lại thành công các mẫu đã phân tích trước đó trong kho hài cốt. Các mẫu này được phân chia tại trụ sở Midtown Manhattan và kho lưu trữ đặc biệt tại Bảo tàng Tưởng niệm 11/9.

Trong thời gian gần đây, dự án xét nghiệm ADN phần nào bị gián đoạn bởi đại dịch. Tuy nhiên, Tiến sĩ Barbara Sampson, Giám đốc Sở y tế thành phố New York cho biết việc thực hiện lời hứa với các gia đình vào năm 2001 vẫn là "nghĩa vụ thiêng liêng" và được ưu tiên hàng đầu.

Cách thức tìm lại danh tính nạn nhân

Tuần trước, Carl Gajewski, người giám sát phòng thí nghiệm ADN của dự án 11/9, đã đến kiểm tra "Phòng mài xương". Tại đây, các nhân viên phải mặc đồ bảo hộ từ đầu đến chân để tránh làm ô nhiễm vật liệu nghiên cứu, đồng thời đảm bảo rằng việc cắt các mảnh xương được thực hiện bằng một chiếc cưa điện nhỏ và bụi xương được hứng bởi một hộp nhựa trong suốt.

Ông Gajewski đã bật mí cách các nhân viên chuẩn bị những mảnh xương để phân tích. Đầu tiên, họ cạo các mảnh vỡ bằng dao, sau đó cọ rửa bằng bàn chải cùng các chất tẩy rửa khác nhau. Vì rất khó để tách ADN từ một khúc xương nguyên vẹn, nên đoạn xương sau đó sẽ được nghiền thành bột mịn nhất có thể.

Ông cho biết, khi dự án bắt đầu triển khai vào năm 2001, các nhân viên sử dụng cối và chày để nghiền các mảnh xương một cách thủ công. Tuy nhiên, hiện tại công đoạn này đã được tự động hóa thông qua các ổ bi và dao động siêu âm. Các mảnh vỡ sẽ được làm đông bằng nitơ lỏng trong ống thủy tinh và cho vào một máy "nghiền xương" có độ lắc mạnh.

Mảnh xương nhỏ được sử dụng để xác định nạn nhân của các cuộc tấn công ở Trung tâm Thương mại Thế giới

Các nhà khoa học hiện cũng sử dụng phương pháp ủ và các hóa chất khác nhau để chiết xuất ADN nhằm đối sánh với các mẫu người thân của nạn nhân đã gửi. Các mẫu này có thể có trong đồ dùng sinh hoạt của nạn nhân như quần áo, bàn chải đánh răng,…

Sự thật gây ra đau thương và mất mát

Mark Desire, trợ lý Giám đốc Sinh học Pháp y của cơ quan cho biết viễn cảnh mọi nạn nhân đều được xác định danh tính sẽ không thể xảy ra. Một số người có thể không bao giờ được xác định vì đã bị thiêu hủy hoàn toàn, ngoài ra còn có gia đình của gần 100 nạn nhân từ chối gửi mẫu hoặc đưa một mẫu tham chiếu có quá ít ADN để điều tra.

Ông Desire kể rằng quá trình xác định rất tẻ nhạt và lặp đi lặp lại, vì vậy trường hợp hiếm hoi khi tìm ra tên tuổi của một nạn nhân sẽ khiến cả phòng thí nghiệm sôi sục và "tiếp thêm năng lượng cho nhóm".

Cơ quan trả lại những hài cốt mới được xác định cho gia đình trong một gói chân không được niêm phong và đánh dấu bằng lá cờ Mỹ, cùng "số nhận dạng thảm họa" được chỉ định. Nếu thân nhân không đến nhận, hài cốt sẽ được cất giữ tại kho lưu trữ của khu vực tưởng niệm những nạn nhân xấu số trong vụ tấn công.

Rosemary Cain, một người mẹ đã nhận được thi hài của con trai là một lính cứu hỏa vào năm 2002, cho rằng chờ đợi thông tin về hài cốt từ người giám định y tế là "một thử thách đau đớn đối với các gia đình". Bà đề nghị thành phố nên xem xét việc hỏi ý kiến người nhà nạn nhân về việc có muốn tiếp tục điều tra ADN hay không, nhất là trong khi các nhà nghiên cứu không chắc chắn về việc có thể tìm ra tất cả danh tính nạn nhân.

Ngay chính Nykiah Morgan, người vừa được thông báo về hài cốt của mẹ, cũng không chắc chắn liệu sau bao nhiêu năm, cô có còn muốn tìm lại hay không. Cô đã từng không tin mẹ mình qua đời trong vụ khủng bố, đi tìm kiếm khắp nơi, rồi chấp nhận sự thật và bỏ cuộc. Morgan cho biết: "Đột nhiên phải quyết định làm gì với một người thân yêu đã chết cách đây 20 năm là một việc khơi lại vết thương lòng. Thời gian trôi qua, khi cảm xúc đã ổn định hơn đôi chút thì điều tương tự lại xảy đến và bạn phải đối mặt với nỗi đau một lần nữa".

Tuy vậy, Văn phòng giám định Y khoa vẫn tiếp tục cập nhật thông tin về tình trạng của cuộc điều tra ADN cho người thân của nạn nhân vào Ngày Gia đình 10/9 hàng năm. Họ tin rằng vẫn còn nhiều người không ngừng mong ngóng tin tức của người thân đã khuất và trách nhiệm của họ là cố hết sức để đưa nạn nhân trở về với gia đình mình.