Luật sư Đặng Văn Cường cho rằng, ngoài kỷ luật về mặt Đảng, người ra quyết định giảm án, tha tù cho Phan Sào Nam có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự.
Như Lao Động đưa tin, ngày 9.9 vừa qua, Ủy ban Kiểm tra Trung ương xác định, Ban cán sự đảng, Bí thư Ban cán sự đảng các nhiệm kỳ 2015-2020 và 2020-2025, một số Uỷ viên Ban cán sự đảng, lãnh đạo và cán bộ Toà án Nhân dân (TAND) tỉnh Quảng Ninh đã vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước; vi phạm các Quy chế làm việc của Tỉnh ủy, Ban cán sự đảng TAND tỉnh.
Các tổ chức, cá nhân nói trên còn vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, thiếu trách nhiệm... khi giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho Phan Sào Nam dù không đủ điều kiện.
Dưới góc độ pháp lý, luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho biết, người vi phạm pháp luật, vi phạm điều lệ đảng thì ngoài việc bị xử lý kỷ luật đảng sẽ bị xử lý kỷ luật công chức, viên chức theo quy định tại Nghị định 112/2020.
Hiện nay, TAND Cấp cao tại Hà Nội đang xem xét kháng nghị của Viện Kiểm sát Nhân dân (KSND) Cấp cao tại Hà Nội đối với thủ tục giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù mà TAND tỉnh Quảng Ninh đã áp dụng đối với Phan Sào Nam.
Luật sư cho rằng, trong trường hợp có căn cứ cho thấy, TAND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành quyết định trái pháp luật và quyết định này bị Toà án nhân dân cấp cao hủy bỏ thì Phan Sào Nam sẽ tiếp tục phải chấp hành nốt thời gian phạt tù (hơn 22 tháng) mà Tòa án tỉnh Quảng Ninh đã giảm trước đó.
Mặt khác, khi có quyết định của hội đồng thẩm phán TAND Cấp cao, cơ quan chức năng cũng sẽ xem xét, làm rõ: Khi ban hành quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù này thì người ban hành quyết định có “biết rõ” là trái pháp luật hay không?
Nếu việc ban hành quyết định này là lỗi cố ý, người ban hành quyết định “biết rõ” là quyết định trái pháp luật nhưng vẫn cố tình ban hành thì người ký quyết định này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Còn trường hợp người ban hành quyết định này không biết rõ, do lỗi vô ý, chủ quan thì sẽ không xem xét xử lý hình sự mà chỉ xử lý kỷ luật về đảng và kỷ luật về mặt chính quyền như đã nêu ở trên.
Ngoài ra, cơ quan chức năng sẽ xem xét quyết định trái pháp luật là quyết định do ai ban hành? Người ban hành quyết định này có biết rõ là trái pháp luật hay không?
Các quyết định tố tụng hình sự bị hủy bỏ có thể do lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý, nếu lỗi cố ý thì đó là hành vi xâm phạm hoạt động tư pháp.
Tùy thuộc vào yếu tố lỗi, động cơ, mục đích, tùy thuộc vào hậu quả xảy ra mà hành vi vi phạm là ra quyết định trái pháp luật có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội ra quyết định trái pháp luật.
Theo quy định tại Điều 371 Bộ luật Hình sự năm 2015 thì “người nào có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng, thi hành án ra quyết định mà mình biết rõ là trái pháp luật gây thiệt hại về tài sản từ 50 - dưới 200 triệu đồng hoặc gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các điều 368, 369, 370, 377 và 378 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm”.
Trước đó, ngày 14.4, Viện trưởng Viện KSND Cấp cao tại Hà Nội ra quyết định kháng nghị giám đốc thẩm với hai quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù trong năm 2020 và 2021 của TAND tỉnh Quảng Ninh với Phan Sào Nam.