Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào - Ảnh: REUTERS

Ngày 16-9, Trung Quốc tuyên bố bộ trưởng thương mại nước này Vương Văn Đào đã chính thức gửi đơn gia nhập CPTPP đến Bộ trưởng Thương mại New Zealand Damien O’Connor. Hai bộ trưởng cũng đã "trao đổi về các bước tiếp theo đơn xin gia nhập của Trung Quốc".

Nếu gia nhập, Bắc Kinh sẽ là nền kinh tế lớn nhất khối CPTPP. Đây cũng sẽ là bước quan trọng để Trung Quốc tăng ảnh hưởng kinh tế sau khi ký kết Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) năm ngoái.

CPTPP, được 11 quốc gia ký kết vào năm 2018, bao gồm Canada, Mexico, Peru, Chile, New Zealand, Úc, Nhật Bản, Singapore, Brunei, Malaysia và Việt Nam.

Hiệp định này ban đầu có tên Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), được coi là đối trọng kinh tế với sự ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực.

Mỹ đã rút khỏi hiệp định này năm 2017 dưới thời cựu tổng thống Mỹ Donald Trump. Sau đó, nhiều nhà phân tích và cựu quan chức Mỹ kêu gọi Washington quay trở lại để ngăn Bắc Kinh gây ảnh hưởng lên các quy định thương mại toàn cầu. Nhưng lời kêu gọi đó chưa được đáp ứng.

Giờ đây Trung Quốc đã có động thái dù đơn xin gia nhập được nộp vài tháng sau của Anh và đây có thể là một vấn đề cho các thành viên của CPTPP.

"Trung Quốc muốn bắt đầu đàm phán trước khi Anh gia nhập hiệp định vì nguy cơ việc gia nhập của họ bị phủ quyết sẽ cao hơn sau khi Anh gia nhập. Bên duy nhất tỏ ý hoan nghênh Trung Quốc là Nhật Bản, còn các nước châu Á khác, như Singapore, Malaysia, Brunei, có thể không hài lòng với sự tham gia của Trung Quốc" - báo South China Morning Post dẫn nhận định của chuyên gia Sourabh Gupta thuộc Viện nghiên cứu Mỹ - Trung tại Washington.

"Trung Quốc muốn gia nhập trước khi thanh chắn lối vào bị nâng cao hơn. Ngoài ra, đó cũng là một cách hay để chọc ngoáy Mỹ" - ông Gupta nói thêm.

Các lao động Trung Quốc làm việc trong nhà máy ở tỉnh Chiết Giang - Ảnh: REUTERS

Nhật Bản hiện là chủ tịch bộ phận ra quyết định của CPTPP, trong khi New Zealand chịu trách nhiệm tiếp nhận đơn xin gia nhập.

Khi đơn xin gia nhập được chấp thuận, một nhóm sẽ được thành lập để đánh giá. Ứng viên xin gia nhập phải tuân thủ các quy định của CPTPP và bắt đầu đàm phán thuế trên cơ sở song phương với các thành viên trong khối.

Tháng 6-2021, Anh cho biết quá trình đánh giá với nước này đã bắt đầu.

"Làm thành viên (của CPTPP) là cơ hội lớn cho Anh. Nó sẽ giúp chuyển trọng tâm kinh tế của chúng tôi từ châu Âu sang các khu vực phát triển nhanh nhất thế giới, mở rộng sự tiếp cận của chúng tôi đến các thị trường tiêu thụ khổng lồ ở châu Á - Thái Bình Dương" - bộ trưởng thương mại Anh khi đó là bà Liz Truss tuyên bố.

Khi được hỏi về đơn gia nhập CPTPP của Trung Quốc ngày 16-9, người phát ngôn Nhà Trắng Jen Psaki cho biết chính quyền Tổng thống Joe Biden sẽ không quay trở lại hiệp định CPTPP. Thay vào đó, Mỹ sẽ thúc đẩy các lựa chọn khác, bao gồm tăng cường quan hệ kinh tế tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Các nước thành viên CPTPP nhất trí mời Anh gia nhập

TTO - Các nước CPTPP cho rằng việc Anh bắt đầu quá trình gia nhập hiệp định sẽ truyền đi tín hiệu mạnh mẽ tới các đối tác thương mại về cam kết của các nước thành viên CPTPP.