Nhiều quy định phòng dịch gây cản trở

Ông Nguyễn Cảnh Tĩnh, Tổng giám đốc Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC), cho biết đơn vị đang có 78 tàu biển hoạt động trong nước và quốc tế với khoảng 4.000 thuyền viên. Thế nhưng số lượng sĩ quan thủy thủ được tiêm vaccine phòng COVID-19 mới chỉ được 10%. “Đặc thù của tàu biển là hoạt động dài ngày, liên tục trên biển nên sự nguy hiểm không chỉ với một người mà với tất cả 20-22 thuyền viên/tàu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chuỗi vận chuyển hàng hóa” - ông Tĩnh cho hay.

Lãnh đạo VIMC cũng lo lắng trước việc thay thế thuyền viên. “Chẳng hạn tàu cập cảng biển Hải Phòng thay thuyền viên nhưng lực lượng thuyền viên dự trữ lại ở nhiều địa phương khác nhau. Để thay thế được, họ buộc phải đáp ứng yêu cầu cách ly 14 ngày nếu vào địa phận Hải Phòng, đồng nghĩa là tàu phải nằm chờ 14 ngày ở cảng và sẽ phát sinh nhiều chi phí.

Tàu chở container làm hàng ở cảng Tân Vũ, Hải Phòng.
Ảnh: Cổng TTĐT Bộ GTVT

Trong khi đó, thực tế thuyền viên chỉ đi qua Hải Phòng chứ không lưu trú. Vì vậy, Bộ GTVT cần có ý kiến đề nghị các tỉnh, thành tạo điều kiện cho các thuyền viên có giấy xét nghiệm PCR và chấp nhận quy tắc phòng COVID-19 là có thể lên tàu luôn” - ông Tĩnh nói.

Một khó khăn khác mà các DN hàng hải đang gặp phải là tỉ lệ cấp giấy đi đường (GĐĐ) tại các địa phương hiện quá thấp so với nhu cầu nhân lực.

Theo ông Ngô Anh Tuấn, Tổng thư ký Hiệp hội Đại lý và môi giới hàng hải (Visaba), hiện nay tại TP.HCM lượng GĐĐ cấp cho đại lý viên rất hạn chế, mỗi DN chỉ có 1-2 người được cấp.

Trong khi đó, việc tiến hành quy định thủ tục về xuất nhập cảnh hay khi tàu gặp sự cố cũng phải cần sự xuất hiện của đại lý để giải quyết. Trong bối cảnh dịch bệnh, các tàu ngoại hạn chế người lên tàu, vai trò của các đại lý hàng hải càng cần kíp hơn. Trong khoảng thời gian vào cảng làm hàng của mỗi tàu container thường rất nhanh, chỉ 20-26 tiếng nên việc thực hiện thủ tục cho tàu ra vào cảng của đại lý gặp nhiều khó khăn, nhất là những tàu vào lúc nửa đêm.

“Theo thống kê, hiện địa bàn TP.HCM chỉ có khoảng 250 đại lý hàng hải, Visaba kiến nghị các cấp chức năng địa phương xem xét, tăng cường cấp GĐĐ cho đại lý viên đảm bảo điều kiện phòng dịch được ra đường vào ban đêm giải quyết thủ tục cho tàu thuyền” - ông Tuấn đề xuất.

Ông Hoàng Hồng Giang, Phó Cục trưởng Cục Hàng hải, cũng thừa nhận hiện ở TP.HCM và một số địa phương chỉ cấp 10% GĐĐ cho các nhân viên hãng tàu, đại lý... Điều này ảnh hưởng đến quá trình giao nhận, tăng nguy cơ tồn hàng tại cảng. “Các địa phương cần tạo điều kiện cho các đối tượng liên quan đến hoạt động cảng biển, đặc biệt là sớm có hướng dẫn đối với những người đã được tiêm vaccine để việc đóng/rút hàng tại cảng biển được thuận lợi hơn, các DN cảng biển cũng sớm giải được bài toán chi phí phát sinh khi mô hình “ba tại chỗ” kéo dài” - ông Giang nói.

Cần cơ chế mở cho hoạt động hàng hải

Sau khi lắng nghe các ý kiến, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể đề nghị các địa phương cần ưu tiên tiêm vaccine cho đội ngũ lao động tại cảng biển, thuyền viên và các đối tượng làm việc tại DN sản xuất liên quan đến dây chuyền xuất nhập khẩu hàng hóa. Đây là lực lượng quan trọng để duy trì chuỗi lưu thông, xuất nhập khẩu hàng hóa, tạo đà duy trì và phát triển kinh tế.

“Các địa phương cũng cần xem xét lại vấn đề cấp GĐĐ. Hoạt động tại cảng biển là đặc thù, để duy trì được phải có đủ lực lượng từ hải quan, cảng vụ, y tế, tài xế, đại lý giao nhận đến công nhân… Tỉ lệ cấp GĐĐ phải đạt mức 70%-80% để đảm bảo đủ nhân lực tham gia khai thác tại khu vực cảng chứ không thể chỉ ở mức 10%-20% như hiện nay” - bộ trưởng nói.

Người đứng đầu ngành giao thông cũng khẳng định hiện nay, Bộ GTVT đang chỉ đạo xây dựng kế hoạch tổ chức giao thông, tổ chức hoạt động vận tải trong tình hình mới khi các địa phương nới lỏng giãn cách. Kế hoạch này sẽ ưu tiên những người đã được tiêm vaccine hoặc được điều trị khỏi bệnh COVID-19 tham gia chuỗi vận tải với lộ trình nới lỏng, mở rộng dựa trên tình hình kiểm soát dịch bệnh tốt, giúp cho công nhân, chuyên gia đi lại thuận lợi nhất có thể.

Ông Thể cũng đề nghị các tỉnh, TP tạo điều kiện hơn nữa cho công tác thay thế thuyền viên, nhất là những người đã được tiêm vaccine. “Nếu cần thiết, địa phương có thể thành lập tổ công tác xét nghiệm COVID-19 cho toàn bộ lực lượng thuyền viên trước khi xuống tàu. Nếu không có cơ chế mở, tâm lý của thủy thủ sẽ chịu tác động rất lớn nếu phải ở trên tàu dài ngày, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng hàng hóa” - bộ trưởng nói.

Riêng với phí hạ tầng tại cảng biển, ông Thể đánh giá cao TP.HCM đã lùi thu phí trong khoảng sáu tháng. Ông Thể đề nghị Hải Phòng cần nghiên cứu, có cơ chế, chính sách chia sẻ khó khăn với DN. Đặc biệt, đối với đường thủy cần nghiên cứu không thu hoặc thu phí phù hợp với mức độ ảnh hưởng, tác động lên hạ tầng của hàng hóa.

“Bộ GTVT cam kết sẽ chỉ đạo, kiểm tra hằng ngày toàn bộ hoạt động của các cảng, bất cứ nội dung nào vướng mắc liên quan đến vận tải, DN cần phản ánh ngay đến đường dây nóng để Bộ GTVT đôn đốc xử lý ngay lập tức. Chốt nào vướng mắc bộ sẽ làm việc ngay với địa phương đó, tuyệt đối không để ùn tắc giao thông, ảnh hưởng đến hàng hóa” - bộ trưởng nhấn mạnh.•