Cổng Trường TH&THCS Ba Lòng trong trận lũ tháng 10-2020 - Ảnh: H.A.Tuấn

Trước ngày khai giảng năm học mới năm nay, ngôi trường ấy đã được "khoác áo mới" trong niềm vui của thầy trò.

Lũ rút đi, những nhóm thiện nguyện đến

Chiếc cổng trường cao gần 6m bị chìm trong nước lũ chỉ nhô lên dòng chữ tên trường được các thầy cô giáo đưa lên Facebook trong buổi sáng 17-10 được chia sẻ chóng mặt. 

Tuy nhiên, đó chưa phải là mức ngập cao nhất. 4h chiều hôm đó, nước từ các triền núi giội xuống, nước từ sông dâng lên, cổng trường chỉ nhô lên chóp mái, nghĩa là đã cao hơn lúc sáng thêm gần 2m. Ngay sau lũ, những nhóm thiện nguyện từ nhiều nơi đã về hỗ trợ cho nhân dân Quảng Trị.

Chỉ vài hôm sau khi lũ rút, đại diện của Tập đoàn Sơn PPG (Pittsburgh Plate Glass, Mỹ) đến Ba Lòng hỗ trợ cho thầy và trò. Chứng kiến hình ảnh ngôi trường giữa núi rừng hẻo lánh với hàng chục phòng học vốn đã cũ kỹ nay được phủ lên màu bùn đất của nước lũ, họ đã quyết định kết nối đến dự án "Sắc màu cộng đồng" mà PPG đang thực hiện từ nhiều năm nay tại nhiều quốc gia trên thế giới. Tập đoàn PPG sẽ sơn lại tất cả các phòng học của cụm Trường Ba Lòng.

Vài tháng sau, các thành viên chủ chốt của PPG trong việc triển khai dự án "Sắc màu cộng đồng" từ TP.HCM đã có mặt tại Trường tiểu học - THCS Ba Lòng để khảo sát. Ba Lòng, nhờ vào địa thế hẻo lánh của mình nên trong những năm chống Pháp nơi đây trở thành căn cứ kháng chiến cho cả vùng Bình Trị Thiên. 

Rồi dài theo con đường chiến trận cho đến ngày hòa bình, ai cũng lo tập trung phát triển những đô thị, làng mạc miền xuôi, vùng đất chiến khu này do cách trở đò giang, giao thông đi lại khó khăn nên gần như bị quên lãng.

Tuyến đường huyết mạch từ quốc lộ 9 vào tới xã phải băng qua sông. Nhưng đã gần 50 năm từ ngày hòa bình, người dân chỉ có thể qua lại bằng cây "cầu tràn" vắt ngang sông chứ chưa có một cây cầu đúng nghĩa. 

Mùa khô, dân có thể qua lại nhờ cây cầu này, nhưng khi mưa lũ về cả vùng Ba Lòng bị cô lập hoàn toàn. Và vì thế, nếu có một sự đầu tư san sẻ, dù nhỏ bé thì với người dân nơi đây điều đó cũng nặng trĩu ân tình. Ngay chính ngôi trường Ba Lòng mà PPG chuẩn bị triển khai dự án "Sắc màu cộng đồng" cũng là một minh chứng như thế.

"Cụm trường quốc tế"

Cả cụm trường gồm hai cấp học gồm tiểu học và THCS đều là những ngôi nhà được xây dựng ở nhiều thời điểm khác nhau, từ những tổ chức khác nhau, mỗi đơn nguyên là một kiểu kiến trúc.

Có đơn nguyên xây từ nguồn ngân sách xây dựng cơ bản của ngành giáo dục. Nhưng có đơn nguyên được xây từ dự án phi chính phủ hay một công trình thiện nguyện của một tổ chức nào đó quan tâm tới Ba Lòng. 

Trên những bức tường của phòng học có gắn những tấm biển ghi nguồn gốc như "Công trình Trường THCS Ba Lòng do hai chính phủ Việt Nam và Phần Lan tài trợ, khởi công tháng 5-2004; hoàn thành tháng 10-2004". 

Một đơn nguyên khác có tấm biển "Cơ quan Hợp tác phát triển quốc tế Tây Ban Nha - Tổ chức PLAN Việt Nam và cộng đồng hợp tác thực hiện - Dự án hỗ trợ trẻ em bị ảnh hưởng bão số 9-Ketsana quay trở lại trường học - tháng 10-2010"...

Nhìn tên các quốc gia gắn trên những phòng học, ai đó buột miệng nói đùa: "Ba Lòng là trường... quốc tế". Và bây giờ, dự án "Sắc màu cộng đồng" mà PPG mang đến cho Ba Lòng cũng là một dự án quốc tế. 

Trường Ba Lòng sẽ là một trong số 313 dự án đã được hoàn thành trên 41 quốc gia toàn cầu của PPG. Những đơn nguyên xây ở vị trí thấp nước lũ ngập quá tầng 1, tràn lên sàn tầng 2 với 24 phòng học, 15 phòng chức năng, 2 thư viện, tất cả đã được PPG quyết định sơn mới với kinh phí 1,5 tỉ đồng.

Ngôi trường vừa được khoác áo mới từ dự án “Sắc màu cộng đồng” của PPG - Ảnh: LÊ ĐỨC DỤC

Niềm vui khai trường

Chúng tôi đã trở lại với Trường tiểu học - THCS Ba Lòng ngay trong ngày khai giảng. Buổi bàn giao công trình được tổ chức online. 

Những hình ảnh của ngôi trường mới truyền qua Internet chắc chắn không mô tả trọn vẹn màu sắc tươi sáng trong các phòng học nhưng niềm vui của cộng đồng PPG thì quá trọn vẹn. Bởi đây là công trình thứ hai ở Việt Nam kể từ năm 2019 khi dự án "Sắc màu cộng đồng" tiến hành sơn lại Trường tiểu học Thới Lai (huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre) với 22 phòng học, một phòng đọc xanh ngoài trời.

Chủ tịch UBND huyện Đắkrông Thái Ngọc Châu không nén nổi sự xúc động khi chứng kiến toàn bộ cụm trường vốn thiệt hại quá nặng nề, xuống cấp nghiêm trọng trong mùa lũ năm ngoái nay trở nên mới mẻ, xinh đẹp như thế này, điều mà chỉ vài tháng trước khó có thể hình dung được.

"Ngôi trường được sơn mới, xinh đẹp có ý nghĩa rất lớn với nhân dân vùng chiến khu Ba Lòng. Không chỉ là chuyện đảm bảo cơ sở vật chất cho dạy và học của thầy trò nhà trường, mà còn góp phần động viên học sinh đến lớp. Ngôi trường đẹp và thân thiện sẽ tạo tâm lý khiến học sinh thích đi học hơn, giảm tỉ lệ bỏ học, trong khi vấn đề bỏ học ở học sinh miền núi đang là một thách thức với ngành giáo dục. 

Đặc biệt, không chỉ sơn lại ngôi trường cũ kỹ trở nên tươi đẹp mà còn kết nối với các doanh nghiệp khách hàng của PPG để tài trợ cho Trường Ba Lòng lợp mới 2.000m2 tôn để thay cho hệ mái bằng tôn cũ nay đã gỉ sét, thấm dột. Những ân tình đó chắc chắn thầy trò và phụ huynh của nhà trường sẽ không thể nào quên" - ông Thái Ngọc Châu nói.

Cô giáo hiến 1.000m2 đất xây trường

TTO - Giữa vùng rừng núi Đakrông (Quảng Trị), một cô giáo mầm non đã hiến gần 1.000m2 đất của mình để xây trường cho trẻ trong bản có chỗ học.