Sau hàng chục năm tăng trưởng chóng mặt và vơ vét tài sản khi nền kinh tế Trung Quốc bùng nổ, Evergrande có vẻ sắp ngã quỵ trước sức nặng của núi nợ 300 tỷ USD. Nhà phát triển bất động sản nặng nợ nhất thế giới đã cảnh báo nhà đầu tư hai lần rằng công ty có thể mất khả năng thanh khoản.

Evergrande lớn tới mức hậu quả từ vụ vỡ nợ có nguy cơ không chỉ đả thương kinh tế Trung Quốc mà còn lan tỏa ra những thị trường khác, CNBC cho biết.

Khó khăn của Evergrande nhân lên vào năm ngoái khi Trung Quốc đưa ra các quy tắc để hạn chế nợ của các công ty phát triển bất động sản. Những biện pháp này áp đặt giới hạn nợ dựa trên dòng tiền, tài sản và vốn của công ty.

Cổ phiếu Evergrande lao dốc gần 80% trong năm nay. Trong vài tuần qua, trái phiếu của công ty liên tục bị dừng giao dịch bởi các sàn chứng khoán.

Loạt người vạ lây

1. Ngân hàng

Ông Mark Williams, nhà kinh tế trưởng về châu Á tại Capital Economics cho biết ngân hàng sẽ là nạn nhân đầu tiên nếu có bất kỳ tác động lây nhiễm nào từ khu vực bất động sản của Trung Quốc.

Lưu ý tuần trước của ông Williams viết: "Khủng hoảng của ngành ngân hàng kích hoạt bởi sự sụp đổ của các nhà phát triển bất động sản lớn là kịch bản khả dĩ nhất có thể khiến kinh tế Trung Quốc hạ cánh cứng".

2. Nhà đầu tư và người mua nhà

Các cuộc biểu tình bởi người mua và nhà đầu tư đã nổ ra tại một số thành phố, làm dấy lên lo ngại về bất ổn xã hội.

Đầu tuần trước, khoảng 100 nhà đầu tư tiến đến trụ sở của Evergrande tại Thâm Quyến, yêu cầu hoàn trả các khoản vay đối với các sản phẩm tài chính quá hạn, gây ra cảnh tượng hỗn loạn.

Trên thực tế, tâm lý tiêu cực đã lan tỏa tới trái phiếu lợi suất cao châu Á. Theo TS Lombard, lợi suất trái phiếu quốc tế của các công ty châu Á - chủ yếu là doanh nghiệp bất động sản – đã nhảy vọt lên mức trung bình là 13%.

Điều này cho thấy nhà đầu tư quốc tế là người nắm dao đằng lưỡi, hãng nghiên cứu này cho biết trong lưu ý hai tuần trước.

TS Lombard viết: "Evergrande đảm bảo sẽ bàn giao mọi dự án đã bán trước. Điều này có khả năng dẫn đến việc nhà đầu tư nước ngoài không được hưởng gì hoặc chỉ rất ít từ việc thanh lý tài sản của công ty trong trường hợp nhà nước giải cứu".

"Có thể lợi ích của các chủ nợ Trung Quốc – hộ gia đình và ngân hàng – sẽ được bảo vệ, còn trái chủ và nhà đầu tư nước ngoài buộc phải chịu thua thiệt".

3. Nhà cung cấp

Sự sụp đổ của Evergrande cũng có thể lan sang những ngành khác nếu các nhà cung cấp không được thanh toán. Theo S&P Global Ratings, Evergrande có thể "đang cố gắng thuyết phục" nhà cung cấp và nhà thầu chấp nhận thanh toán bằng bất động sản nhằm để dành tiền mặt cho các khoản nợ vay.

Trong báo cáo tháng 8, S&P ước tính trong 12 tháng tới, Evergrande sẽ phải trả nhà thầu 240 tỷ nhân dân tệ (37 tỷ USD), trong đó 100 tỷ nhân dân tệ sẽ đáo hạn ngay trong năm nay.

Skshu Paint, nhà cung cấp sơn cho Evergrande, cho biết công ty bất động sản này đã thanh toán một phần nợ bằng các tòa nhà đang xây dang dở.

Hãng xếp hạng tín dụng Fitch cho biết ngân hàng cũng có thể chịu rủi ro gián tiếp thông qua các nhà cung cấp của Evergrande. Fitch ước tính tổng các khoản phải trả thương mại của Evergrande lên đến 667 tỷ nhân dân tệ (103 tỷ USD).

Vén màn sự thật

Nhà đầu tư trái phiếu Evergrande sắp phát hiện liệu khủng hoảng thanh khoản của Evergrande thực sự có tệ như vẻ ngoài hay không.

Các khoản thanh toán lãi cho hai loại trái phiếu của Evergrande sẽ đến hạn vào ngày 23/9. Đây sẽ là bài kiểm tra quan trọng cho thấy liệu Evergrande có thể đáp ứng nghĩa vụ với các trái chủ hay không. Cho đến nay, công ty đã trễ hạn thanh toán nợ với ngân hàng, nhà cung cấp và chủ sở hữu các sản phẩm đầu tư trong nước.

Một số trái phiếu của Evergrande chỉ được giao dịch chưa tới 30% mệnh giá, cho thấy nhà đầu tư đánh giá khả năng cao là Evergreen sẽ vỡ nợ.

Hôm 17/9, ngân hàng trung ương Trung Quốc đã rót 14 tỷ USD tiền ngắn hạn vào thị trường tài chính. Dấu hiệu này cho thấy các nhà hoạch định chính sách đang cố gắng xoa dịu tâm lý.

Các khoản thanh toán đến hạn vào ngày 23/9 của Evergrande bao gồm 83,5 triệu USD lãi của trái phiếu kỳ hạn 5 năm, lãi suất 8,25%. Theo giao ước, nếu trễ hạn quá 30 ngày thì Evergrande bị coi là vỡ nợ. Cùng ngày, Evergrande phải thanh toán 232 triệu nhân dân tệ (36 triệu USD) tiền lãi trái phiếu trong nước.

Evergrande cũng phải trả lãi cho các khoản vay ngân hàng vào 20/9, với thời gian ân hạn là một ngày. Mặc dù thông tin chi tiết về số tiền đến hạn không được công bố rộng rãi nhưng các nhà chức trách Trung Quốc đã thông báo với các chủ nợ lớn rằng Evergrande sẽ không thể đáp ứng nghĩa vụ, nguồn tin của Bloomberg cho biết.

Khối nợ của Evergrande bao gồm 572 tỷ nhân dân tệ vay từ ngân hàng và các tổ chức tài chính khác. Trong đó, 240 tỷ nhân dân tệ sẽ tới hạn trong vòng chưa đầy một năm. Chi phí đi vay trung bình là 9% tính tới 30/6.

China Minsheng Banking, Agricultural Bank of China và Industrial & Commercial Bank of China là những chủ nợ chính của Evergrande tính đến cuối năm ngoái.

Liệu trái phiếu Evergrande bị bán tháo có kéo cả thị trường tín dụng đi xuống hay không có thể phụ thuộc vào khả năng đàm phán của công ty với ngân hàng.

Một vụ vỡ nợ lộn xộn có thể gây ra lo ngại về đổ vỡ dây chuyền, điều mà Chủ tịch Tập Cận Bình luôn muốn tránh ngay cả khi chính phủ Trung Quốc thắt chặt hạn chế tài chính với ngành bất động sản và phản đối việc giải cứu doanh nghiệp.

Do đó, một số nhà phân tích cho rằng chính phủ Trung Quốc sẽ đứng ra can thiệp.

Ngân hàng đầu tư Natixis nhận định chính phủ Trung Quốc sẽ tránh "rủi ro hệ thống" trước thềm Đại hội Toàn quốc năm 2022 của Đảng Cộng sản Trung Quốc, vì tầm quan trọng lịch sử của sự kiện này. "Tuy nhiên, điều đó cũng ngụ ý rằng khủng hoảng nợ của Evergrande sẽ ngày càng phình lên".