Chiều ngày 1/10, Báo Người Lao động tổ chức tọa đàm trực tuyến "Nguồn nhân lực lao động cho TPHCM và các tỉnh lân cận sau đại dịch". Tham dự buổi tọa đàm có Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội Nguyễn Văn Hồi, Sở Lao động - Thương binh - Xã hội TP, đại diện Ban quản lý KCN - KCX TPHCM, Hiệp Hội doanh nghiệp, đại diện các doanh nghiệp... trên địa bàn TP và các tỉnh thành lân cận.  

Buổi tọa đàm trực tuyến

Theo ông Lê Minh Tấn – Giám đốc Sở Lao động – Thương binh và xã hội TPHCM, trong 5 tháng qua, tại TPHCM, số lao động làm việc "3 tại chỗ" tại các doanh nghiệp chỉ có 600.000 lao động, trong khi đó có 1,7 triệu lao động phải tạm nghỉ việc, giãn việc không hưởng lương.

Về thị trường lao động của TPHCM, hiện có trên 470.000 DN đang đăng ký hoạt động, trong đó trên 15.000 DN FDI với trên 3,2 triệu công nhân. Nhưng dịch COVID-19 trong 5 tháng qua đã tác động rất mạnh đến doanh nghiệp, việc làm, hoạt động kinh tế, dịch vụ, các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ…

Ở TPHCM, DN vừa và nhỏ chiếm 98% nên lượng lao động bị ảnh hưởng rất lớn, nhất là ngành may mặc, giày da, dịch vụ thương mại, giao thông. Hầu hết các DN chịu không nổi, nhiều DN phá sản. 

Hiện TPHCM có 17 KCN-KCX với 1.600 DN với 322.000 công nhân cũng rất khó khăn và không thể duy trì "3 tại chỗ" vì chi phí quá lớn. Chưa kể số lao động tự do với 660.000 người bị ảnh hưởng rất lớn. Về cung ứng lao động, 5 tháng qua tỉ lệ lao động nghỉ làm hưởng bảo hiểm thất nghiệp khoảng trên 100.000 người và 500.000 lao động nghỉ làm.

“Để đáp ứng nhu cầu lao động, chúng tôi cũng chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm tổ chức kết nối cung cầu lao động với Trung tâm dự báo nhu cầu nhân lực để đảm bảo việc làm cho bà con” – Ông Lê Minh Tấn, cho biết. 

Người lao động làm việc tại Công ty Thủy hải sản Sài Gòn

Liên quan đến tình hình thị trường lao động quý IV/2021, ông Phan Kỳ Quan Triết, Phó giám đốc Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TPHCM cho biết, tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp chưa có dấu hiệu hồi phục tổng thể do ảnh hưởng của dịch bệnh.

Một số ít doanh nghiệp thực hiện phương án “3 tại chỗ”, “1 cung đường 2 điểm đến” hoặc “4 xanh”, còn lại đa số doanh nghiệp phải ngừng sản xuất, tạm thời cho người lao động nghỉ việc.

Thị trường lao động TPHCM ảnh hưởng nặng nề dưới tác động của dịch bệnh, tỷ lệ lao động ngừng việc, mất việc có xu hướng tăng, người lao động thiếu việc làm, giảm giờ làm, buộc thôi việc dẫn đến giảm, mất thu nhập. Tuy nhiên, để duy trì lượng đơn hàng, các doanh nghiệp đã ra sức giữ chân lao động cũ cũng như tuyển dụng lao động bổ sung phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh.

Dự kiến nhu cầu nhân lực quý IV năm 2021 cần khoảng 43.654 – 56.869 chỗ làm việc, nhu cầu nhân lực có xu hướng tăng ở lao động bán thời gian, tuyển dụng tập trung ở các nhóm nghề như: kinh doanh - thương mại; dịch vụ phục vụ cá nhân, bảo vệ; công nghệ thông tin; vận tải – kho bãi…

Ông Phạm Thanh Trực, Phó trưởng Ban Quản lý các KCX-KCN TPHCM (Hepza) cho biết, đầu năm 2021, tổng số người lao động làm việc trong các KCX-KCN tại TPHCM có 288.000. Khi dịch bệnh bùng phát và phải thực hiện sản xuất "3 tại chỗ" thì chỉ có 720 doanh nghiệp thực hiện sản xuất "3 tại chỗ" với 64.000 người lao động tham gia.

Tính đến thời điểm này, các doanh nghiệp sản xuất "3 tại chỗ" hay "1 điểm đến 2 cung đường" cũng bắt đầu gặp khó khăn vì chi phí quá lớn. Tất cả các doanh nghiệp đang muốn mở cửa hoạt động nhưng gặp khó khăn về nguồn cung lao động và nguồn cung nguyên vật liệu do đứt gãy nguồn cung.

Thống kê của Hepza cho thấy có khoảng 31.000 lao động làm việc tại các KCX-KCN tại  TPHCM đã về quê, trong đó chủ yếu là những người lao động về quê lân cận như Bình Dương, Đồng Nai, Long An, Bà Rịa-Vũng Tàu... Như vậy, với khoảng cách địa lý không quá xa, số lao động này có khả năng quay lại làm việc là khả quan.

Tín hiệu đáng mừng là đã có 242.000 người lao động trong các KCX-KCN tại TPHCM đã được tiêm vắc xin mũi 1 và trên 24.000 người lao động đã được tiêm mũi 2. “Hiện Hepza đang ưu tiên phối hợp với chính quyền TPHCM và các tỉnh thành khác để đón người lao động quay lại làm việc và cách đưa đón sao cho thuận lợi nhất cho người lao động. Khi đón về sẽ tổ chức tiêm vắc xin mũi 2 cho số lao động này”.

Tại buổi tọa đàm, đại diện Bộ LĐ-TB-XH, các Chủ tịch Hiệp Hội doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề, Sở ngành TP và các doanh nghiệp sử dụng lao động đã có những kiến nghị liên quan đến việc đón lao động trở lại làm việc sau giai đoạn phục hồi kinh tế.

Theo đó, các ý kiến đề nghị, trước mắt, TP và các địa phương lân cận: Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Bình Dương, Đồng Nai tạo chính sách, cơ chế tạo điều kiện thuận lợi để người lao động có thể đi lại làm việc qua lại giữa các địa phương, ưu tiên tiêm vắc xin cho những người lao động đang ở quê có nguyện vọng trở lại TP được ưu tiên tiêm vắc xin.

Đồng thời, TP cần có chính sách gói hỗ trợ bước đầu cho công nhân sau thời điểm 1/10 kể cả những công nhân đang sống ở các khu nhà trọ tại TP, và những lao động sẽ trở lại: tiếp tục hỗ trợ gói an sinh, hỗ trợ chi phí tiền trọ; có chính sách ưu đãi về tín dụng cho doanh nghiệp tái cơ cấu sản xuất, tái cơ cấu công nghệ, đào tạo lại lao động để vượt qua khủng hoảng.

Về lâu dài, TP quan tâm đến việc dành quỹ đất để xây dựng nhiều khu lưu trú dành cho công nhân phù hợp với đặc điểm vùng miền…để người lao động có thể an tâm làm việc lâu dài, cống hiến cho sự phát triển kinh tế của TP. 

Tại buổi tọa đàm, đại diện Bộ LĐ-TB-XH, các Chủ tịch Hiệp Hội doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề, Sở ngành TP và các doanh nghiệp sử dụng lao động đã có những kiến nghị liên quan đến việc đón lao động trở lại làm việc sau giai đoạn phục hồi kinh tế.

Theo đó, các ý kiến đề nghị, trước mắt, TP và các địa phương lân cận: Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Bình Dương, Đồng Nai tạo chính sách, cơ chế tạo điều kiện thuận lợi để người lao động có thể đi lại làm việc qua lại giữa các địa phương, ưu tiên tiêm vắc xin cho những người lao động đang ở quê có nguyện vọng trở lại TP được ưu tiên tiêm vắc xin.

Đồng thời, TP cần có chính sách gói hỗ trợ bước đầu cho công nhân sau thời điểm 1/10 kể cả những công nhân đang sống ở các khu nhà trọ tại TP, và những lao động sẽ trở lại: tiếp tục hỗ trợ gói an sinh, hỗ trợ chi phí tiền trọ; có chính sách ưu đãi về tín dụng cho doanh nghiệp tái cơ cấu sản xuất, tái cơ cấu công nghệ, đào tạo lại lao động để vượt qua khủng hoảng.

Về lâu dài, TP quan tâm đến việc dành quỹ đất để xây dựng nhiều khu lưu trú dành cho công nhân phù hợp với đặc điểm vùng miền…để người lao động có thể an tâm làm việc lâu dài, cống hiến cho sự phát triển kinh tế của TP. 

Hoài An