Tồn kho than của Ấn Độ ra sao?

Tính đến ngày 29/9, 16 trong 135 nhà máy điện than của Ấn Độ không còn than dự trữ, theo Cơ quan Điện lực Trung ương. Hơn một nửa số nhà máy còn dự trữ cho chưa tới 3 ngày, trong khi hơn 80% còn dự trữ cho cho tới một tuần.

Than là nguồn năng lượng giúp tạo ra hơn 70% sản lượng điện của Ấn Độ và các công ty điện chiếm khoảng 75% tổng tiêu thụ than của nước này.

Điều gì khiến Ấn Độ thiếu than?

Nhu cầu tiêu thụ điện trong lĩnh vực công nghiệp cuả Ấn Độ tăng mạnh sau khi nước này trải qua làn sóng lây nhiễm Covid-19 thứ hai. Ngoài ra, chênh lệch giữa giá than trong nước (thấp) và giá than thế giới (cao kỷ lục) ngày càng nới rộng cũng là nguyên nhân khiến người mua ở Ấn Độ tránh nhập khẩu.

Coal India, công ty sản xuất hơn 80% lượng than của Ấn Độ, ngày 29/9 cho biết việc giá than toàn cầu và cước vận chuyển tăng khiến các nhà máy điện sử dụng than nhập khẩu phải giảm sản lượng, trong khi các công ty điện sử dụng than trong nước lại chịu áp lực lớn hơn để tăng sản lượng.

Các công ty điện của Ấn Độ đang chật vật để đảm bảo đủ nguồn cung than trong bối cảnh tốn kho xuống mức cực kỳ thấp. Ảnh: Reuters.

Tại sao chênh lệch giá than Ấn Độ và thế giới ngày càng lớn?

Giá than tại Ấn Độ phần lớn do Coal India quyết định. Giá than tăng thường ảnh hưởng đến giá điện và lạm phát, vì vậy, tăng giá vật liệu này là một quyết định nhạy cảm về mặt chính trị.

Coal India đã giữ giá than ổn định trong suốt năm ngoái dù giá trên thị trường quốc tế tăng mạnh. Mặc dù chủ tịch của tập đoàn này cho biết sẽ tăng giá, song vẫn chưa rõ khi nào điều đó sẽ xảy ra.

Trong khi đó, giá than tiêu chuẩn của châu Á liên tục lập kỷ lục trong thời gian gần đây do nhu cầu phát điện trên toàn cầu tăng mạnh khi các nền kinh tế mở cửa trở lại hậu đại dịch Covid-19. Cuộc khủng hoảng điện ở Trung Quốc là sự kiện mới nhất khiến nhu cầu tiêu thụ than càng lên cao.

Tại sao các công ty điện không thể chuyển phần chi phí tăng vào giá bán?

Giá điện ở Ấn Độ do từng bang thiết lập. Tuy nhiên, theo trang globalpetrolprices.com, Ấn Độ là một trong những quốc gia có giá điện thấp nhất thế giới, bởi các doanh nghiệp phân phối điện của nhà nước chấp nhận gánh phần tăng trong chi phí đầu vào để giữ giá ổn định. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp trong số này đang mắc nợ rất nhiều, với tổng nợ lên tới hàng tỷ USD.

Với bảng cân đối kế toán “căng như dây đàn”, những doanh nghiệp này liên tục thanh toán chậm cho các nhà sản xuất điện, gây ảnh hưởng đến dòng tiền và lĩnh vực phát điện cũng không được phân bổ thêm vốn để đầu tư.

Những nhà sản xuất điện bị ràng buộc trong thỏa thuận dài hạn với các công ty phân phối thường không thể chuyển phần chi phí tăng vào giá bán trừ phi việc này được quy định trong hợp đồng của họ.

Khủng hoảng ở Ấn Độ ảnh hưởng thế nào đến thị trường than toàn cầu?

Ấn Độ là nước nhập khẩu, tiêu thụ và sản xuất than lớn thứ 2 thế giới và là nước có dự trữ than lớn thứ 4 thế giới. Nước này chủ yếu nhập khẩu than từ Indonesia, Australia và Nam Phi.

CRISIL, một bộ phận của cơ quan xếp hạng S&P, cho biết họ dự đoán giá than nhiệt của Australia và Indonesia sẽ tăng trong thời gian còn lại của năm tài chính hiện tại, do nguồn cung hạn chế và nhu cầu của Trung Quốc và các nước khác tăng.

Trong tháng 8 và 9, thời điểm giá toàn cầu tăng hơn 40% lên cao nhất mọi thời đại, nhập khẩu than trung bình hàng tuần của Ấn Độ giảm hơn 30% so với mức trung bình của 7 tháng đầu năm nay xuống còn chưa đến 3 triệu tấn, theo số liệu Kplr thu thập.

Tổng khối lượng nhập khẩu trong tuần gần nhất cũng chưa tới 1,5 triệu tấn, thấp nhất trong ít nhất hai năm qua. Trang web của các công ty điện thuộc sở hữu nhà nước sử dụng than nhập khẩu cũng không xuất hiện đơn thầu nhập khẩu mới trong tháng này.

Người thắng, kẻ thua trong khủng hoảng thiếu than Ấn Độ

Cổ phiếu của các nhà sản xuất điện tại Ấn Độ như NTPC, Tata Power, Torrent Power và Coal India đều tăng mạnh trong vài tuần gần đây do nhu cầu tiêu thụ điện lên cao.

Nhiều công ty mua than tại các cuộc đấu giá giao ngay trong nước sau đó bán lại với mức chênh lệch ngất ngưởng.

Trong khi đó, nhiều bên tiêu thụ than ngoài lĩnh vực điện và nhà máy điện sử dụng than nhập khẩu phải hạn chế sản xuất do giá than nước ngoài cao.

Giới chức Ấn Độ cho biết nước này có thể sẽ không xảy ra tình trạng mất điện trên quy mô lớn như ở Trung Quốc, song có thể diễn ra ở một số khu vực nhất định.