Văn phòng Chính phủ vừa ban hành văn bản số 7116/VPCP-CN ngày 2-10-2021 truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Văn Thành về phản ánh của báo chí liên quan đến thu phí trên cao tốc và giá sàn vé máy bay.
Trong đó, về đề xuất giá sàn vé máy bay, báo chí đã phản ánh về hệ lụy của việc áp giá sàn, về quyền lợi của người tiêu dùng có thể bị ảnh hưởng nếu đề xuất này được thông qua.
Về các phản ánh trên, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành giao Bộ Giao thông vận tải xem xét, chỉ đạo xử lý.
Trước đó, Cục Hàng không Việt Nam hôm 31-8 đã trình Bộ Giao thông vận tải dự thảo Thông tư quy định khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa.
Cục đề xuất áp giá sàn vé máy bay nội địa, mức tối thiểu vé bằng 20% mức giá tối đa quy định. Tùy từng nhóm đường bay, giá sàn được đề xuất từ 320.000 - 750.000 đồng một chiều. Đề xuất áp giá sàn trong vòng 1 năm, từ ngày 1-11-2021 đến hết ngày 31-11-2022.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, mức quy định này nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích của người tiêu dùng; các hãng hàng không và Nhà nước (với tư cách là cổ đông nắm giữ cổ phần chi phối trên 86% vốn điều lệ của Vietnam Airlines).
Đề xuất này ngay lập tức đã gây tranh cãi trong dư luận. Bản thân Cục cũng nhận thấy việc áp sàn giá vé máy bay tồn tại các bất cập, hạn chế.
Đó là chưa phù hợp với thông lệ quốc tế. Hiện nay, trên thế giới chỉ có Indonesia là quốc gia thực hiện quy định giá tối thiểu đối với dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa. Một số quốc gia khác đã từng áp dụng chính sách giá tối thiểu nhưng đến nay đã bãi bỏ do không còn phù hợp với thực tiễn kinh doanh của các hãng hàng không hoặc chỉ quy định trong một giai đoạn ngắn
Việc này cũng gây nên tình trạng bất bình đẳng giữa các hãng hàng không, hạn chế tính cạnh tranh trong thị trường kinh doanh vận chuyển hàng không nội địa do với cùng một mức giá tối thiểu người tiêu dùng sẽ có xu hướng lựa chọn hãng hàng không có điều kiện dịch vụ tối ưu hơn.
Cục dự báo việc này sẽ gặp phải những phản ứng từ dư luận do làm hạn chế khả năng tiếp cận của một bộ phận người tiêu dùng khi tham gia vận chuyển bằng đường hàng không với những mức giá ưu đãi như hiện nay.
Cục Hàng không cũng cho biết chưa đánh giá được tác động thực tế của chính sách đối với hoạt động của hãng hàng không có đáp ứng được mục tiêu đảm bảo cho các hãng hàng không có thể duy trì hoạt động và phát triển bền vững trong tương lai hay không. Mặt khác, hiện nay các hãng hàng không đều gặp khó khăn chung do nhu cầu đi lại bằng đường hàng không sụt giảm mạnh, việc đặt ra quy định về mức giá tối thiểu có thể gây cản trở cho nỗ lực kích cầu của các hãng hàng không.
Về phía các hãng hàng không, hiện chia làm 2 nhóm. Trong đó, Vietnam Airlines, Pacific Airlines và Bamboo Airways thuộc "nhóm đánh giá tác động tích cực".
Cụ thể, 3 hãng này cho rằng chính sách quy định giá tối thiểu đối với dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa mang lại tác động tích cực đối với hoạt động kinh doanh của hãng. Trường hợp áp dụng mức giá tối thiểu theo đề xuất của Cục, doanh thu của Vietnam Airlines năm 2019 tăng thêm 20 tỉ đồng, năm 2020 tăng thêm 390 tỉ đồng và 6 tháng đầu năm 2021 tăng thêm 270 tỉ đồng.
Tương tự, doanh thu của Pacific Airlines trong 6 tháng đầu năm 2021 sẽ tăng thêm 338 tỉ đồng.
Dù không có số liệu đánh giá cụ thể nhưng Bamboo Airways cho rằng mức giá tối thiểu hợp lý sẽ là công cụ điều tiết tốt cho công tác bán của hãng, tác động tích cực đến doanh thu đường bay trên cơ sở vẫn đảm bảo sức mua của thị trường
"Nhóm đánh giá tác động tiêu cực" gồm có Vietravel Airlines và Vietjet. Theo đó, 2 hãng này cho rằng chính sách quy định giá tốt thiểu đối với dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa tồn tại nhiều bất cập, hạn chế và tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của hãng.
Cụ thể, Vietravel Airlines cho rằng áp dụng chính sách giá tối thiểu sẽ khiến hành khách lựa chọn hãng có dịch vụ cao hơn, như vậy các hãng giá rẻ sẽ bị thiệt thòi, đặc biệt là với hãng hàng không mới, đội máy bay và tần suất khai thác thấp nhất thị trường, bất lợi về độ phủ sản phẩm và giá trị thương hiệu.
Trong bối cảnh phục hồi kinh tế hậu Covid-19, việc áp dụng giá sàn cho thị trường nội địa sẽ làm giảm mạnh nhu cầu đi lại, giao thương của người dân do thu nhập bị thâm hụt nặng nề trong thời gian giãn cách.
Phía Vietjet cho rằng chính sách quy định mức giá tối thiểu sẽ tác động tiêu cực mạnh mẽ đến các tầng lớp người dân trong xã hội, nhiều lĩnh vực kinh tế xã hội, làm mất đi lợi thế cạnh tranh và động lực phát triển của ngành hàng không.
Chính sách này cũng không đảm bảo thúc đẩy sự phục hồi của thị trường vận chuyển hàng không, hỗ trợ và thúc đẩy sự phục hồi của các thị trường cung cấp hàng hóa dịch vụ có liên quan trực tiếp đến vận chuyển hàng không trong và sau đại dịch Covid-19 kết thúc.