Quá trình "chuỗi hóa" đang diễn ra khi thị trường Việt Nam trở thành miền đất hứa cho các chuỗi bán lẻ trong nhiều lĩnh vực - theo nhận định của công ty nghiên cứu thị trường và truyền thông Nielsen của Mỹ.

Sự trỗi dậy của chuỗi bán lẻ

Trong bài viết "Nền kinh tế Việt Nam hiện đại: Sự trỗi dậy của chuỗi bán lẻ" ngày 3.10, tờ Nikkei kể câu chuyện bà Hanna Nguyễn ở Thành phố Hồ Chí Minh mở phòng tập yoga tại nhà bằng cách chuyển tầng trệt thành nơi kinh doanh, trong khi gia đình sống ở tầng trên. Người Việt Nam đã làm điều này trong nhiều thế kỷ - kinh doanh hoặc cho thuê kinh doanh ở một tầng hay một vài tầng, còn ở tầng khác. Nhưng thế kỷ XXI đã mang đến sự cạnh tranh mới là các chuỗi bán lẻ. Bà Hanna Nguyễn cạnh tranh với Elite Fitness, California Fitness and Yoga và các thương hiệu gym lớn khác mà gần như không tồn tại cách đây một thập kỷ. Ngôi nhà của bà được phân chia giữa công việc và cá nhân, cũ và mới. Ở tầng dưới, bà bán sinh tố cho những người tập yoga. Tầng trên là cậu con trai tuổi teen không quan tâm đến công việc kinh doanh của gia đình và thích đồ uống tại các cửa hàng tiện lợi 24 giờ. Trong khi bà Hanna Nguyễn thích không gian ấm cúng, đồ ăn uống tự làm ở nhà, cậu con trai bà có sở thích đối lập khi thị hiếu đang thay đổi trên khắp đất nước 98 triệu dân.

Các chuỗi nhượng quyền trong nước và quốc tế đã bén rễ tại Việt Nam, mang lại sự đồng nhất cho các cửa hàng tạp hóa, nha khoa, tiệm rửa xe - thậm chí cả thức ăn đường phố. Lấy một chỉ số quan trọng: Sự bùng nổ của các siêu thị nhỏ kéo theo các cửa hàng mẹ-con là một trong những dấu hiệu dễ thấy nhất về sự thay đổi mô hình tiêu dùng của Việt Nam. Theo công ty nghiên cứu thị trường Nielsen, số người cho biết gần đây họ đến một cửa hàng như 7-Eleven hoặc Circle K đã tăng vọt lên 57% vào năm 2020, từ mức chỉ 6% vào năm 2016. Ngược lại, tỉ lệ sử dụng các cửa hàng truyền thống giảm 2,5% từ năm 2018 đến năm 2019. Bà Hanna Nguyễn coi đó là một phần trong lối sống của những người trẻ như con trai bà, đi chơi ở những trung tâm có máy lạnh, đến Starbucks để uống cà phê hoặc chụp ảnh selfie tại các trung tâm thương mại Vincom.

Khách hàng dần tìm đến các thương hiệu vì sự quen thuộc và nhất quán của chúng trên khắp các thị trường, từ quần áo Zara của Tây Ban Nha đến các nhà hàng Crystal Jade của Singapore. Điều này khác xa với cách kinh doanh cũ ở Việt Nam. Người dân địa phương từng mở cửa hàng bằng cách cải tạo phòng khách hoặc thuê một mặt tiền cửa hàng tồi tàn gần đó. Họ sẽ đặt biển hiệu, đặt tên cửa hàng theo địa chỉ đường phố và chẳng bao lâu sau đã trở thành quán cà phê, hiệu thuốc hoặc cửa hàng quần áo trong khu phố.

Nhưng các thương hiệu doanh nghiệp đang thay thế các doanh nghiệp gia đình cũ này, một sự chuyển đổi đã được thực hiện trong nhiều thập kỷ. Ngày nay, ở Việt Nam dường như có một chuỗi công ty cho mọi loại hình kinh doanh, siêu thị Coopmart thay thế chợ truyền thống ẩm ướt, cà phê Kofi Kai và bánh mì Nha Trang bên cạnh xe bán rong cafe và bánh mì không tên...

"Chuỗi hóa" thị trường

“Thị trường Việt Nam là miền đất hứa cho các chuỗi bán lẻ. Không một thị trường nào khác trong khu vực Đông Nam Á có động lực như vậy” - giám đốc cấp cao của Nielsen, ông Lê Hoàng Long, nói với tờ Nikkei Asia. Ông cho biết xu hướng chuỗi cửa hàng này rất đáng chú ý vì nó trải dài trên nhiều lĩnh vực khác nhau, từ quần áo phụ nữ cho đến các sản phẩm chăm sóc sức khỏe.

Mỗi quốc gia đã chứng kiến ​​sự gia tăng của nhượng quyền thương mại ở một thời điểm và tốc độ khác nhau. Thời điểm này đã đến với Việt Nam. Nhờ thúc đẩy tiêu dùng, Việt Nam có mức tăng trưởng kinh tế bình quân đầu người cao nhất trong số sáu nền kinh tế lớn của Đông Nam Á kể từ năm 2017, theo dữ liệu của Ngân hàng Phát triển Châu Á hồi tháng 4. 

Vi Ton, người sáng lập công ty tiếp thị và thiết kế Beyond Creative Agency, cho biết khi có thu nhập cao hơn, người Việt Nam đòi hỏi chất lượng sản phẩm và dịch vụ tốt hơn và đồng nhất hơn. Mặc dù giá cao hơn một chút nhưng mọi người sẵn sàng chi tiêu. Bất bình đẳng đang gia tăng nhưng những người có đủ khả năng sẽ tìm kiếm các công ty cư xử có trách nhiệm đối với người lao động, môi trường và an toàn sản phẩm.

Facebook cho biết trong một báo cáo năm 2020 về sáu nền kinh tế lớn của Đông Nam Á rằng, mức độ ưa chuộng thương hiệu ở Việt Nam xếp cao nhất, nơi 54% người dân có xu hướng mua các thương hiệu lâu đời hơn, so với mức cao tiếp theo là 45% ở Malaysia và 43% ở Thái Lan. “Mọi người có xu hướng sẵn sàng thử và chuyển đổi. Họ muốn chắc chắn rằng nếu họ trả nhiều hơn, thì môi trường và xã hội cũng được đền đáp" - bà Vi Ton nói.