Chân dung ca sĩ Hoshi trên phố Vincent Auriol - Ảnh: VIỆT LINH

1. Trở lại Pháp sau hơn hai năm cách ly do đại dịch, tôi nhận ra xung quanh mình có quá nhiều thay đổi, chỉ trong đường kính một cây số quanh nhà...

Thiên nhiên như cũ, cảnh quan như cũ nhưng từng góc nhỏ đều có thay đổi: Vài tiệm quán đóng cửa/biến mất, thay vào đó là tiệm khác - cùng sản phẩm hoặc khác - với diện mạo mới từ màu sắc, trang trí...

Ở Paris, mỗi khu phố luôn có nhiều siêu thị khác nhau cho các phân khúc khách hàng. Nếu Monoprix sát nhà tôi giá hơi đắt thì xa hơn, trong bán kính vài trăm mét có Carefour, Franprix, Leader Price... giá rẻ hơn; dĩ nhiên hình thức lùi xùi hơn. 

Tôi thích ngọt nên thường đi Leader Price chuyên bánh, kẹo. Và ngạc nhiên quá thể khi lần trở lại này em ta biến đổi quá ngoạn mục. Thay cho khuôn kệ chằn chặn cao lút đầu người, mọi thứ được sắp xếp lại: Trừ các kệ cao sát vách, tất cả hàng hóa được bày biện tung tẩy theo chiều rộng, dễ nhìn, dễ chạm. Chỉ một cú thay đổi mà mọi thứ trở nên bừng sáng.

Hiệu pizza ở đầu phố khi xưa vắng khách, giờ bỗng dưng rất đông. Tò mò, cả nhà tôi ghé thử thì phát hiện bên trong... biến dạng: Plafond trần được tháo tung, những rui mè, ống dẫn được bao giấy bạc hoặc sơn phủ khiến khung cảnh trở nên thông thoáng, hiện đại. Những dãy phô-tơi nhung dềnh dàng được thay thế bằng các bộ ghế linh động cho các nhóm bạn, gia đình. Các vách ngăn nặng trịch khi xưa thay bằng những ô gương nhỏ khiến không gian bừng nở, sôi động thị giác.

Cạnh Leader Price là tiệm hoa tươi tôi chưa bao giờ mua vì hoa chưng bên ngoài lếch thếch, không lôi cuốn khách vào trong để thấy hoa đẹp. Giờ, thay cho kiểu trưng bày gây cảm giác phòng xa kẻ xấu, chủ nhân/quản lý mới chấp nhận nguy cơ - rất hiếm - bị mất cắp, chưng hoa đẹp ra ngoài để hấp dẫn người mua. Và tôi, sau gần hai mươi năm hờ hững lướt ngang đã chộp ngay chậu lá Begonia Royal, mang vào trong thanh toán, thấy thơ thới một rào biên đã mở...

2. Cùng với Paris, thập niên gần đây quận tôi ở có trào lưu tranh tường khổ lớn, do chính quyền địa phương chủ xướng để tăng sinh khí khu vực. Lần này trở qua tôi thấy thêm chân dung ca sĩ Hoshi, đối diện cửa hàng hoa. Nhìn bức tranh lừng lững trên cao tự dưng tôi cảm động: Cũng như thế giới, Paris từng đi qua đại dịch tang thương trước khi tạm ổn trong cuộc sống bình thường mới, nhưng họ không lãng quên văn hóa - thứ làm nên bản sắc nước Pháp.

Nhưng câu chuyện về bức tranh rất đặc biệt: Trong một chương trình truyền thanh ngày 6-4-2021, chuyên gia bài hát tiếng Pháp Fabien Lecoeuvre tuyên bố: "Khi nào chúng ta sẽ có những nam ca sĩ, nữ ca sĩ bảnh trai, đẹp gái? Bởi khi bạn nhìn Hoshi chẳng hạn, cô ấy quả tài năng, không thể chối cãi; nhưng bạn có treo poster của Hoshi trên tường phòng của bạn không? Cô ta khiếp quá". Phát biểu này đã gây nên cơn bão trong giới nghệ sĩ. Nhiều người tố cáo Lecoeuvre kỳ thị hình thể, lên tiếng bảo vệ Hoshi. Lecoeuvre phải công khai xin lỗi lỡ miệng.

Lời xin lỗi của Lecoeuvre không hạ nhiệt công phẫn. Ca sĩ slam (thơ nói) số một nước Pháp Grand Corps Malade ra bài hát mang tên Des gens beaux - những người đẹp, trong đó có câu: "Ông ơi, đôi khi phải biết câm miệng. Tôi muốn nhìn thấy Hoshi trên poster". Và như thế, để đáp trả khuyến cáo miệt thị không treo poster Hoshi trên tường phòng cá nhân của Lecoeuvre, hình ảnh cô nhanh chóng hiện diện trên đường phố, đĩnh đạc, hoành tráng!

3. Cảm xúc quan sát/nhận ra sự thay đổi xung quanh sau đại dịch vẫn thường xuyên lẩn quất trong tôi, nhưng chỉ khi nhận tin nhắn của em từ đất nước, tôi mới gọi đúng tên cái mình đang ám ảnh. H. viết: "Sau bốn tháng ở nhà, nay được ra đường em thấy lạ lẫm ghê cô ạ. Mọi thứ thay đổi từng chút, nhưng đúng hơn là em cảm thấy bên trong mình có sự chuyển đổi lớn...".

H. nói đúng, chính sự chuyển đổi bên trong mới là cái chúng ta chiêm nghiệm sâu sắc sau đại dịch. Từ những sẻ chia, mất mát, những hy sinh, tham ác, vô minh..., ta nhận chân rõ hơn các giá trị. Chúng khiến ta tỉnh thức, dọn mình cho cuộc sống tương lai bất ổn nhưng mới mẻ, công bằng. Những thay đổi ngoại diện - tưởng không liên quan, xét cho cùng đã đến từ những chuyển động bên trong...

Paris muốn biến đại lộ Champs-Élysées thành khu vườn khổng lồ

TTO - Thị trưởng thành phố Paris, bà Anne Hidalgo, đã 'bật đèn xanh' cho dự án trị giá 250 triệu euro (304 triệu USD) để cải tổ hoàn toàn khu đại lộ nổi tiếng nhất của thủ đô nước Pháp.