Trên những ngọn đồi trập trùng, những giếng dầu gỉ sét nằm rải rác trên đồng cỏ rộng lớn phía đông nam Ohio, Mỹ. Chúng tựa như những di tích bị lãng quên của một nền văn minh đã mất.

Có hàng trăm nghìn giếng dầu qua sử dụng như vậy trên khắp nước Mỹ. Trong suốt một thời gian dài, không mấy ai quan tâm đến chúng. Các giếng cũ bỏ hoang có xu hướng bị rò rỉ, thải ra khí mê-tan, loại khí có khả năng làm trái đất nóng lên nhiều so với carbon dioxide. Mùi chua luôn quanh quẩn trong không khí nơi các giếng dầu bỏ hoang.

Nhưng đối với Rusty Hutson, nó lại là mùi của tiền.

Công ty kỳ lạ của ngành dầu mỏ Mỹ

Hutson là người sáng lập và là giám đốc điều hành của một trong những công ty kỳ lạ nhất từng chạm trán với ngành dầu mỏ của Mỹ. Trong khi các nhà khai thác tập trung vào việc tìm khoan những lỗ mới, Hutson mua lại hàng chục nghìn giếng đã qua sử dụng, dù chúng chỉ còn rất ít thậm chí không còn một giọt dầu nào.

Trong 4 năm, công tu Công ty Diversified Energy đã sở hữu được 69.000 giếng, trở thành chủ sở hữu nhiều giếng dầu nhất nước Mỹ. Kể từ khi niêm yết cổ phiếu năm 2017, công ty của Hutson hoạt động tốt hơn hầu hết các cổ phiếu dầu khí khác của Mỹ, nâng giá trị cổ phần cá nhân của ông lên hơn 30 triệu USD.

Sự tăng trưởng chóng mặt của công ty này đã khiến một số cơ quan quản lý, nhóm chủ đất và những người trong ngành đưa ra cảnh báo, chưa kể đến những người bảo vệ môi trường. Luật của một số liên bang yêu cầu những giếng dầu đã cạn sẽ phải bị bịt lại bằng xi măng, một công việc tốn kém và phức tạp.

Hutson tuyên bố rằng không có lý do gì để lo lắng. Ông nói rằng có thể ép nhiều dầu hơn từ các giếng cũ và giữ cho chúng hoạt động lâu hơn. Ông cho rằng trung bình, những giếng cũ có thể hoạt động thêm 50 năm nữa, nên không cần vội vàng tích tiền lấp chúng. Điều đó có nghĩa là hàng trăm nghìn giếng dầu sẽ tiếp tục thải ra khí ô nhiễm đến tận sau năm 2050.

Các nhà quản lý cho biết, công ty Diversified không phá vỡ bất kỳ quy tắc nào khi xây dựng đế chế của những cái giếng đang chết dần chết mòn. Họ cũng không vi phạm hạn chế phát thải mê-tan, vì không được áp dụng.

Thật vậy, chính sách của các tiểu bang và liên bang Mỹ là khuyến khích các công ty thực hiện giống những gì công ty của Hutson đang làm. Đó là giữ lại những tài sản gần như đã hết để kéo dài "sự sống" cho chúng càng lâu càng tốt, bất kể chúng gây hại bao nhiêu cho hành tinh.

Khi các phóng viên của Bloomberg tiếp cận các giếng dầu chết ở mà Diversified sở hữu, một kết quả đáng lo ngại được tìm thấy. Một số giếng được bảo trì gần đây, nhưng rất nhiều các giếng khác bị bỏ hoang và không được giám sát. Họ phát hiên ra lượng lớn khí mê-tan bị rò rỉ từ những giếng cũ này.

Công ty của Hutson nói rằng những giếng mà các phóng viên tìm đến không phải là đại diện toàn bộ danh mục đầu tư của họ, nhiều giếng bị chủ trước bỏ quên và mới chỉ được mua lại gần đây. Họ khẳng định rằng công ty Diversified là người bảo quản giếng tốt nhất.

Vào tháng 2, Diversified nói với các nhà chức trách Pennsylvania rằng họ đã tự kiểm tra 1.412 giếng năng suất kém nhất trong bang và báo cáo rằng không có giếng nào bị rò rỉ khí. Diversified cho biết họ cam kết giảm phát thải khí mê-tan trong các hoạt động của mình và đầu tư vào đào tạo và thiết bị để giúp nhân viên hiện trường tìm ra chỗ rò rỉ.

Không ai, kể cả giám đốc điều hành công ty, biết được lượng khí mê-tan thực sự bị rò rỉ. Không giống như carbon là khí thải của quá trình sử dụng nhiên liệu có chủ đích, khí mê-tan thường bị thải ra mà không được kiểm soát và không liên tục.

Rusty Hutson

Tìm kiếm cơ hội từ những giếng dầu cũ

Hutson đã từng nói rằng, có hai loại người: làm việc trong ngành than hoặc làm việc trong lĩnh vực dầu khí, đó là vấn đề mang tính thế hệ. Ông nội và bố của Hutson đều là công nhân làm việc cho công ty khí đốt địa phương.

Sau khi tốt nghiệp đại học với tấm bằng kế toán, năm 30 Hutson trở về quê hương và vay mượn một khoản tiền để mua lại một vài giếng ga cũ. Trong vài năm, ông dành hoàn toàn sự tập trung vào chúng. Ông đặt trụ sở công ty gần nhà và làm việc cùng bố mình.

Cuộc cách mạng dầu đá phiến đầu những năm 2000 đã mở ra một cơ hội mới với Hutson. Các công ty đổ tiền vào kỹ thuật khoan mới để khai thác lượng lớn dầu và khí đốt từ mỏ đá phiến. Khi họ không còn hứng thú với giếng dầu cũ kém năng suất hơn, Hutson đã mua lại chúng. Đến năm 2017, ông tích lũy được 7.500 giếng. Tháng 2 năm đó, ông đưa cổ phiếu của công ty lên sàn phụ AIM, thuộc quản lý của Sở giao dịch chứng khoán London.

Ông bắt đầu xuất hiện trong các video quảng bá về triển vọng của công ty. Hutson công bố chương trình quản lý giếng với kỳ vọng làm chậm lại sự suy giảm và thậm chí hồi sinh lại những giếng dầu tưởng như đã chết.

Đôi khi, lợi nhuận không đến từ lượng dầu khí sót lại mà đến từ việc kéo dài thời hạn lấp những giếng chết đó. Khi công ty thông báo cho các nhà đầu tư biết thời gian lấp giếng dự kiến, họ sẽ chiết khấu số tiền bằng khoảng thời gian dài đã định.

Theo lý thuyết, với mốc thời gian 50 năm như Hutson tuyên bố, chi phí lấp giếng hầu như biến mất. Điều này có thể lý giải tại sao Diversified thường nhắm tới những giếng mà công ty mua được giá rẻ hơn nhiều so với giá trị thực của nó.

Công ty của Hutson như đại diện cho một mắt xích mới trong chuỗi khai thác dầu ở Mỹ. Nhiều giếng của ông từng thuộc sở hữu của những ông lớn như Exxon Mobil và Chevron. Song, hàng nghìn giếng đang không thu lại được gì. Nếu không sớm được lấp lại, chúng sẽ là một mối đe dọa lớn đối với môi trường khi khí mê-tan bị rò rỉ.

Sau nhiều năm tập trung vào khu vực quê hương của mình, Hutson muốn nhân rộng chiến lược của mình ở nơi khác, tích lũy các giếng cũ và bị bỏ hoang với giá rẻ. Triển vọng hiện tại của ông là một vùng của bang Louisiana, Oklahoma và miền đông Texas, nơi ông đã thực hiện bốn vụ mua lại trong năm nay.

Tham khảo Bloomberg