LTS: Nhân kỷ niệm 60 năm ngày mở đường Hồ Chí Minh trên biển – 23-10/1961 – 23-10/2021, xin trân trong giới thiệu một địa chỉ mà các thủy thủ trên con tàu “không số” 235 đã anh dũng chiến đấu và hy sinh tại vùng biển chiến khu xưa Hòn Hèo, thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa).
Tàu 235 nổi tiếng với gương chiến đấu kiên cường và hy sinh oanh liệt của thuyền trưởng, anh hùng liệt sĩ Phan Vinh cùng nhiều cán bộ, chiến sĩ thuộc biên chế trên con tàu 53 năm về trước.
Các đơn vị Hải quân thường xuyên tới tưởng niệm các thủy thủ trên tàu 235 đã hy sinh tại vùng biển Ninh Vân, Ninh Hòa.
Đêm 29-2 đến rạng sáng 1-3-1968, tại vùng biển Hòn Hèo, đã diễn ra trận chiến bi tráng của Tàu 235 đánh trả 7 tàu chiến, hàng chục trực thăng chiến đấu và 2 liên đoàn biệt động Mỹ và quân VNCH, khi thực hiện nhiệm vụ bí mật chuyên chở 14 tấn vũ khí cho chiến trường. Trong hải trình từ hải phận quốc tế vào Hòn Hèo, Tàu 235 bị địch phát hiện, bao vây, quyết bắt sống.
Tuy nhiên Thuyền trưởng Phan Vinh đã rất mưu trí cho tàu chạy vào bãi Ninh Phước để thả vũ khí (đóng trong bao nilon) xuống biển, rồi lập tức cơ động về bãi Ninh Vân để đánh lạc hướng vị trí thả hàng, qua đó tìm phương án thoát khỏi vòng vây của địch.
Mặc dù bị địch bắn hỏng máy chính, trước lúc cho nổ bộc phá hủy con tàu tại vùng biển Ninh Vân để xóa dấu vết (giữ bí mật đường Hồ Chí Minh trên biển). Các thủy thủ trên Con tàu 235 đã kiên cường đánh trả, bắn cháy một tàu chiến địch. Trong lúc chặn địch cho số đồng đội thoát vòng vây địch ở rừng Hòn Hèo, thuyền trưởng Phan Vinh cùng nhiều đồng đội đã anh dũng hy sinh.
Trong cuộc chiến không cân sức này, 14/20 cán bộ chiến sĩ Tàu 235 anh dũng hy sinh tại vùng biển Ninh Vân khu vực Hòn Hèo. Tháng 8-1970, thuyền trưởng Phan Vinh được tuyên dương Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân.
Hiện nay tại Khánh Hòa, anh hùng Phan Vinh được đặt tên như: đảo Phan Vinh (huyện đảo Trường Sa), đường Phan Vinh (tại Nha Trang), Trường Phổ thông THCS Phan Vinh (tại Ninh Hòa)…
Các thủy thủ tàu 235 còn sống đã về Hòn Hèo nhân kỷ niệm 50 ngày truyền thống. Trong ảnh: Từ trái sang qua là anh Thật, anh Tuyến và anh Phong. Ảnh: CÔNG THI
Năm 2011, kỷ niệm 50 năm đường Hồ Chí Minh trên biển, di tích Tàu 235 Anh hùng ở Hòn Hèo được UBND tỉnh Khánh Hòa trao Bằng công nhận Di tích lịch sử Văn hóa cấp tỉnh.
Điều đặc biệt của lần kỷ niệm 50 năm đường mòn Hồ Chí Minh trên biển, những thủy thủ tàu 235 Anh hùng còn sống đã trở lại thăm chiến trường xưa như anh Phong, anh Thật, anh Tuyến… đã ôm chặt nhau sau mấy chục năm gặp lại. Các anh thăm lại chứng tích con tàu khi các anh buộc phải phá hủy, sau tiếng nổ vang trời làm quân thù khiếp vía, một phần con tàu hất bay lên sườn núi Hòn Hèo.
Nơi đây, Đảng bộ và nhân dân Khánh Hòa đã trân trọng dựng bia tưởng niệm các anh, qua đó mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc cho thế hệ trẻ mai sau.
Việc công nhận nơi con tàu “không số” 235 (đường Hồ Chí Minh trên biển) chiến đấu và anh dũng hy sinh tại chiến khu Hòn Hèo là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia đặc biệt, đây mãi là địa chỉ với niềm tự hào của cả dân tộc và của Đảng bộ và nhân dân Khánh Hòa.
