Một mũi tên trúng hai đích
Hàng chục tàu chở hàng chạy bằng động cơ diesel neo dạt ngoài khơi cảng Los Angeles và Long Beach của California không chỉ cho thấy chuỗi cung ứng bị tắc nghẽn. Những con tàu này còn đang thải ra 1 tỷ tấn carbon mỗi năm qua hoạt động vận tải biển.
Công ty khởi nghiệp Fleetzero đang có mục tiêu cung cấp giải pháp cho cả hai vấn đề này. Hai nhà đồng sáng lập công ty, Steven Henderson và Michael Carter, tốt nghiệp Học viện Hàng hải Thương gia Mỹ, đang đóng những con tàu hàng chạy bằng pin điện. Nó sẽ không chỉ giúp giảm thải carbon mà còn có thể giảm bớt tắc nghẽn chuỗi cung ứng, bằng cách tận dụng nhiều cảng đang hoạt động hơn trên khắp thế giới.
Nếu ý tưởng này nghe có vẻ xa vời, Elon Musk năm 2017 đã từng nói: "Mọi thứ sẽ chạy hoàn toàn bằng điện, trừ tên lửa. Tàu thuỷ là phương tiện dễ giải quyết tiếp theo, sau ô tô".
Năm 2018, Tổ chức Hàng hải Quốc tế, cơ quan quản lý của Liên Hợp Quốc, đã đặt ra mục tiêu ban đầu là cắt giảm khí carbon từ vận tải biển xuống còn ít nhất 50% vào năm 2050, so với năm 2008. Theo nghiên cứu của tổ chức môi trường Clean Air Task Force (CATF), vấn đề ở đây là để đạt được mục tiêu, các đội tàu trên khắp thế giới cần phải chuyển đổi sang nhiên liệu phát thải ròng bằng 0.
CATF chỉ ra rằng ammoniac có thể là một lựa chọn, mặc dù nhiên liệu này có giá cao gấp 3 lần so với giá nhiên liệu hàng hải thông thường. Henderson nói rằng hầu hết các giải pháp họ đã đọc đều cho thấy người dùng phải trả chi phí cao hơn.
Khi Henderson và Carter nghiên cứu vấn đề, họ kết luận rằng chỉ có một cách phù hợp để giảm thải carbon ở tàu chở hàng đó là sử dụng điện. Pin điện trở thành trọng tâm của Fleetzero và nhiệm vụ phải giải quyết là làm thế nào để khiến nó có giá cạnh tranh hơn.
Giải pháp đổi pin
Fleetzero đang thử nghiệm chế tạo pin điện cho tàu container tiêu chuẩn 20-feet, loại pin được thay đổi để cung cấp năng lượng cho các tàu nhỏ hơn trên biển. Khi một con tàu cập cảng, pin đã cạn trên tàu container sẽ được lấy ra và thay thế bằng pin mới.
Henderson cho biết: "Tàu của chúng tôi sử dụng phương pháp thay pin nhanh chóng để nạp nhiên liệu, và với việc làm như vậy, chúng tôi có thể giảm chi phí pin trên số lượng khổng lồ của các tàu container, để có thể cạnh tranh với các tàu chạy bằng dầu diesel".
Fleetzo đang chế tạo nguyên mẫu pin đầu tiên ở Alabama, với ý định thay thế tàu nhỏ chạy bằng diesel vào cuối năm 2022. Mặc dù những người đồng sáng lập nói rằng họ sẽ đóng tàu riêng, nhưng cho đến nay, họ đang trang bị thêm cho những tàu hàng nhỏ chạy bằng dầu diesel. Henderson cho rằng đây là cách nhanh hơn để họ tiến ra thị trường.
Hỗ trợ chuỗi cung ứng
Không chỉ điện khí hoá có tiềm năng giải quyết vấn đề carbon, việc sử dụng những con tàu nhỏ hơn có thể giúp giải quyết tình thế khó khăn của chuỗi cung ứng.
Tàu chở hàng, với container chất cao ngất trời, đang phát triển lớn dần qua từng năm kể từ những năm 1950. Và trong giai đoạn tiền đại dịch Covid-19, điều này đã giúp giảm chi phí vận chuyển và giảm số cảng biển trên khắp thế giới, nơi được xây dựng để cho những con tàu khổng lồ neo đậu
Nhà sáng lập của Fleetzero nói: "Hạn chế vật lý không phải là về kích thước của những con tàu, nhưng là độ sâu của các cảng biển. Cảng Long Beach và Los Angeles có thể xử lý những con tàu lớn, nhưng toàn hệ thống không được xây dựng để đáp ứng lượng tàu khổng lồ với 20.000 container cùng một lúc".
Nhà đồng sáng lập Carter cho biết, với việc sử dụng những con tàu hàng nhỏ hơn, các cảng phụ trợ trên toàn thế giới có thể tiếp cận được, bao gồm cả hệ thống sông lớn như Mississippi. Điều này không chỉ làm giảm tắc nghẽn và tồn đọng ở cảng, mà còn giảm xe tải lưu thông.
Carter và Henderson cũng chỉ ra tàu chạy bằng điện sẽ làm giảm rủi ro cho thuỷ thủ đoàn hơn. Họ đã dành nhiều năm trong các phòng máy của các con tàu trên khắp Thái Bình Dương và Đại Tây Dương và thấy rằng môi trường làm việc không hề tốt. Với việc ít phải bảo trì và sửa chữa hơn tàu diesel, cả hai đều dự kiến hoạt động hàng hải được cải thiện hơn, ít ô nhiễm và và có chi phí thấp hơn.
Tập trung vào phát thải
Các công ty khác, bao gồm Amazon và Ikea, đang thúc đẩy ngành công nghiệp vận tải biển chuyển sang các nguồn nguyên liệu không carbon vào năm 2040, sớm hơn một thập kỷ so với mục tiêu ưu tiên của IMO đưa ra 3 năm trước.
Cam kết của hai công ty bán lẻ lớn trên, cũng như Patagonia, Michelin và Unilever, chỉ sử dụng tàu hàng hải chạy bằng nhiên liệu không carbon, là dấu hiệu cho thấy một phong trào lớn của các công ty để giảm lượng khí thải carbon trên toàn cầu.
Các công ty đang đổi mới mọi thứ, từ toà nhà văn phòng, kho bãi đến mạng lưới vận tải để hướng tới trung hoà carbon. Với chuỗi cung ứng và các tàu hàng được đặt lên hàng đầu, vận tải biển, ngành phụ thuộc vào dầu diesel, sẽ là mục tiêu tiếp theo.
Jonathan Lewis, giám đốc bộ phận giảm carbon trong giao thông vận tải tại CATF, cho biết: "Để chống lại khủng hoảng khí hậu, chúng ta phải nhanh chóng khử carbon ngành vận tải biển".
Theo CNBC