Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, doanh thu bán lẻ hàng hóa hiện giảm 3,4% so với cùng kỳ năm 2020. Doanh thu bán lẻ hàng hóa giảm do người dân thắt chặt chi tiêu hoặc tăng cường tích lũy. Vì vậy, cần các giải pháp kích thích sản xuất và tiêu dùng từ nay tới hết năm 2021. 

Doanh thu bán lẻ hàng hóa giảm 3,4%

Dựa trên số liệu của Tổng cục Thống kê để phân tích, có thể thấy rõ: Ngoài nhóm hàng lương thực, thực phẩm tăng 5% và nhóm xăng dầu tăng 3,5% so với cùng kỳ năm trước (nhóm xăng dầu tăng chủ yếu do giá xăng dầu tăng cao), còn lại tổng mức bán lẻ hàng hóa của hầu hết nhóm hàng đều sụt giảm so với cùng kỳ năm 2020.

Dịch bệnh COVID-19 khiến các trường học không thể hoạt động bình thường, chuyển sang học online, nên nhóm vật phẩm văn hóa, giáo dục giảm tới 10,5% so với cùng kỳ năm trước.

Nhóm đồ dùng, dụng cụ, trang thiết bị gia đình giảm 10%; các chi phí cho nhóm hàng may mặc, cũng giảm 9,6%; nhóm phương tiện đi lại giảm 6,4%...

Như vậy, nhìn vào bức tranh tổng thể của tổng mức bán lẻ hàng hóa trong ¾ giai đoạn của năm 2021, có thể thấy người tiêu dùng chủ yếu dành chi tiêu cho nhóm hàng tiêu dùng thiết yếu phục vụ nhu cầu ăn uống, sinh hoạt hằng ngày, như: Lương thực, thực phẩm, nên nhóm hàng này vẫn duy trì ổn định.

Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cũng lưu ý: Doanh thu bán lẻ nhóm hàng này ổn định một phần nhờ giá lương thực tăng so với cùng kỳ năm trước.

Theo Tổng cục Thống kê, doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống 9 tháng 2021 giảm 22,1% so với cùng kỳ năm trước, trong đó, doanh thu dịch vụ lưu trú giảm mạnh nhất tới 37,1%; doanh thu dịch vụ ăn uống giảm 20,7%. Doanh thu dịch vụ khác cũng giảm 19,4% so với cùng kỳ năm trước.

Có thể nói rằng, ngoài các nhóm hàng dịch vụ bị tác động bởi COVID-19 nên doanh thu giảm như du lịch, ăn uống, dịch vụ lưu trú, giao thông... thì nhiều nhóm hàng giảm chủ yếu do người dân đang có xu hướng thắt chặt chi tiêu và tăng cường tích lũy để đối phó với dịch bệnh, cắt giảm những mặt hàng tiêu dùng chưa thực sự cần thiết.

Qua ghi nhận tại các chợ truyền thống, siêu thị và các cửa hàng tiện ích, phần lớn doanh thu trong thời gian gần đây đều đến từ nhóm lương thực, thực phẩm (chủ yếu là rau, củ, quả, thịt, gạo, đường, mắm, muối, dầu ăn...).

Các nhóm hàng khác như thời trang, điện tử, hàng gia dụng, mỹ phẩm, nước giải khát (bia, nước ngọt…) có doanh thu rất thấp.

Xu hướng tiêu dùng tập trung chủ yếu vào các mặt hàng thiết yếu của người dân đã hình thành từ trước Tết, để tiết kiệm tối đa chi tiêu hằng ngày trong bối cảnh khó khăn hiện nay.

“Doanh thu của siêu thị giảm nhiều, lượng khách đến siêu thị giảm tới 50% do ảnh hưởng của COVID-19” - bà Nguyễn Thị Kim Dung - Giám đốc Siêu thị Co.opmart Hà Nội cho biết.

Tại nhiều siêu thị lớn khác như Big C, MM Mega Market Việt Nam, Vinmart, BRG Mart… để thu hút người dân mua sắm, hầu hết các siêu thị đều áp dụng các chương trình khuyến mãi, giảm giá. Trong đó, Saigon Co.opmart cùng với việc giảm giá nhiều mặt hàng, Saigon Co.opmart giảm giá thịt lợn đến 30%. MM Mega Market Việt Nam cũng giảm giá các sản phẩm tươi sống gồm: Thịt lợn xay giảm đến 16%; rau củ quả đến từ Đà Lạt như bắp cải trái tim, ớt chuông vàng, cà chua cherry, khoai lang tím… giảm 13%; trái cây như bưởi, dưa hấu, nhãn xuồng… giảm đến 17%; hải sản như cá diêu hồng giảm 15-20%...

Kích thích người dân "mở hầu bao"

Các chuyên gia kinh tế đánh giá, tình trạng thắt chặt chi tiêu của người dân là dấu hiệu suy giảm tổng cầu do người dân phải thực hiện “tại chỗ” nhằm giảm nguy cơ lây lan dịch bệnh COVID-19.

Nhằm kích thích tổng cầu tăng mạnh làm chỗ dựa đầu tư, điều đầu tiên là cần đẩy mạnh các biện pháp để dịch bệnh được kiểm soát sớm giờ nào hay giờ đó. 

Để làm được điều này, cần tăng tốc tiêm chủng cho người dân. Đồng thời, cần dỡ bỏ các "rào cản" gây khó khăn cho việc di chuyển; thúc đẩy kết nối, sôi động hoá thị trường để tăng cầu sản xuất và tiêu dùng.

“Mở cửa rộng các địa phương an toàn, linh hoạt biện pháp theo hướng tạo điều kiện để sản xuất doanh nghiệp, hộ gia đình các nhu cầu cá nhân được phát huy. Các trường học cần chuyển sang học offline (tập trung), chợ, trung tâm, nhà hàng, điểm du lịch, khu vui chơi... cần khôi phục, cho hoạt động trở lại” - PGS TS Nguyễn Thường Lạng nhấn mạnh.