Trong bối cảnh chịu nhiều áp lực, Thủ tướng Liz Truss đã từ chức chỉ sau 44 ngày đảm nhiệm, qua đó trở thành thủ tướng Anh có số ngày tại nhiệm ngắn nhất lịch sử.

Quyết định từ chức của bà Truss buộc đảng Bảo thủ vốn chiếm đa số ghế trong quốc hội Anh phải bầu ra thủ tướng mới trước ngày 28-10. Người được bầu sẽ trở thành thủ tướng thứ năm của Anh chỉ trong vòng 6 năm kể từ khi họ rời Liên minh châu Âu năm 2016.

Theo Reuters , các ứng viên tiềm năng trong cuộc cạnh tranh để trở thành lãnh đạo đảng Bảo thủ và sau đó ngồi ghế thủ tướng Anh, gồm cựu Bộ trưởng tài chính Rishi Sunak, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Penny Mordaunt, Bộ trưởng Tài chính Jeremy Hunt, Bộ trưởng Quốc phòng Ben Wallace và cả cựu Thủ tướng Johnson.

Đáng chú ý, chính cựu Thủ tướng Johnson đã buộc phải từ chức người đứng đầu chính phủ Anh và sau đó bà Liz Truss lên kế nhiệm hôm 6-9. Trong khi đó, cựu bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak là "bại tướng" của bà Truss trong cuộc đua vào ghế lãnh đạo đảng Bảo thủ khi ông Johnson từ chức hồi tháng 7.

Hiện tại, cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak được cho là ứng viên sáng giá nhất khi trong quá trình tranh cử ông nhiều lần chỉ trích các kế hoạch kinh tế của bà Truss. Vị cựu bộ trưởng 42 tuổi cũng cảnh báo nền tài chính công Anh "lâm nguy" và lạm phát tăng cao. Thực tế, chính việc đảo ngược cam kết khi tranh cử đã khiến bà Liz Truss nhận nhiều chỉ trích và buộc phải từ chức thủ tướng Anh.

Mặc dù những cảnh báo của cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak đã đúng nhưng ông không được lòng nhiều thành viên đảng Bảo thủ. Họ từng tức giận khi ông từ chức hồi tháng 7, khiến nội các Anh rối loạn và ông Johnson phải ra đi.

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Penny Mordaunt, 49 tuổi, là người tích cực ủng hộ Anh rời EU (Brexit) và suýt vào được cuộc đua song mã trong lần bầu lãnh đạo Bảo thủ hồi mùa hè này. Một nghị sĩ mô tả bà Mordaunt "có sức hút lớn", hàm ý bà khả năng kết bạn với nhiều người trong nội bộ đảng.

Cựu Thủ tướng Boris Johnson cũng có thể trở lại chính trường nhưng ông vẫn đang phải đối mặt với một cuộc điều tra liên quan đến vi phạm qui định về phòng chống COVID-19.

Chủ tịch Ủy ban 1922, ông Graham Brady, cho biết đảng Bảo thủ sẽ hoàn thành bầu lãnh đạo mới trong tuần tới. Ủy ban 1922 là cơ quan giám sát việc bầu lãnh đạo đảng Bảo thủ.

Quá trình đề cử ứng viên bắt đầu vào ngày 20-10, mỗi ứng viên cần nhận được sự hậu thuẫn của ít nhất 100 nghị sĩ Bảo thủ. Vì có 357 nghị sĩ Bảo thủ, tối đa ba ứng viên sẽ được vào vòng bỏ phiếu.

Trong trường hợp có 3 ứng viên, các nghị sĩ Bảo thủ sẽ bỏ phiếu để chọn ra hai người có kết quả cao nhất vào ngày 24-10. Tiếp đến, 170.000 đảng viên Bảo thủ sau đó sẽ bỏ phiếu trực tuyến cho đến ngày 28-10 để chọn ra người chiến thắng và kết quả sẽ được công bố cùng ngày.