Công ty cổ phần Chứng khoán Kỹ thương khuyến nghị nhà đầu tư nên chọn mua trái phiếu của các doanh nghiệp hàng đầu đã có lịch sử phát triển bền vững trong nhiều năm - Ảnh: TECHCOMBANK

Kênh huy động vốn quan trọng

Ông Nguyễn Hoàng Dương, phó vụ trưởng Vụ Tài chính - Ngân hàng (Bộ Tài chính), cho biết thị trường trái phiếu thời gian qua từng bước thể hiện là một kênh huy động vốn trung và dài hạn rất tốt cho doanh nghiệp để giảm sự phụ thuộc vào kênh tín dụng ngân hàng. Tuy nhiên, khi thị trường có dấu hiệu phát triển nóng, Chính phủ đã có chỉ đạo kịp thời rà soát các quy định.

Thực tế, dù có tốc độ tăng trưởng bình quân 46% trong 5 năm qua, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam chỉ chiếm khoảng 15% GDP, thấp hơn nhiều so với các quốc gia khác trong khu vực như Malaysia (56% GDP), Singapore (38% GDP), Thái Lan (25% GDP)…

Theo TS Cấn Văn Lực - thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, từ nay đến năm 2030, mỗi năm Việt Nam cần 700.000 - 1 triệu tỉ đồng vốn trung dài hạn. Nguồn vốn này không bao gồm phần vốn tín dụng từ ngân hàng.

"Vì vậy, kênh huy động vốn qua thị trường trái phiếu là vô cùng quan trọng đối với doanh nghiệp. Vấn đề là điều tiết thị trường trái phiếu doanh nghiệp như thế nào để phát triển lành mạnh hơn", ông Lực nhận định

Chiến lược tài chính đến năm 2030 của Chính phủ đặt mục tiêu nâng quy mô dư nợ trái phiếu doanh nghiệp lên mức 20% GDP vào năm 2025 và 25% GDP vào năm 2030. Nhằm tăng cường hơn nữa tính minh bạch thị trường, công khai của thị trường, nâng cao chất lượng trái phiếu, ông Dương cho hay ngày 16-9 vừa qua, Chính phủ đã ban hành nghị định 65 bổ sung, sửa đổi cho nghị định 153 về chào bán trái phiếu riêng lẻ.

Theo đánh giá của Công ty cổ phần FiinGroup, nghị định 65 góp phần hỗ trợ nguồn vốn cho doanh nghiệp thông qua phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Nhất là các ngành có nhu cầu vốn trung và dài hạn như bất động sản và năng lượng, việc phát hành trái phiếu là kênh huy động vốn hiệu quả.

Với quy định pháp lý rõ ràng, minh bạch cho nhà phát hành lẫn nhà đầu tư được quy định trong nghị định 65, thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ có những thay đổi về chất từ năm 2023. Theo xu hướng, quy mô phát hành đại chúng sẽ tăng trưởng mạnh đối với những doanh nghiệp có hồ sơ kinh doanh tốt và chủ động minh bạch hồ sơ tín dụng của họ trên thị trường.

Nhà đầu tư cần nâng cao nhận thức để kiểm soát rủi ro

Theo các chuyên gia tài chính, không chỉ đáp ứng nhu cầu vốn cho doanh nghiệp, sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn tạo ra một loại hình đầu tư hấp dẫn cho nhà đầu tư cá nhân, bên cạnh các sản phẩm đầu tư truyền thống.

Tuy nhiên, lợi nhuận cao cũng sẽ song hành với rủi ro. Vì vậy, nhà đầu tư cần nâng cao nhận thức và hiểu biết để kiểm soát rủi ro, nhất là nhà đầu tư cá nhân vốn có ít lợi thế về thông tin và kỹ năng nghiệp vụ phân tích tài chính.

Khuyến nghị về vấn đề này, chuyên gia từ Công ty cổ phần Chứng khoán Kỹ thương cho rằng đầu tiên nhà đầu tư nên chọn mua trái phiếu của các doanh nghiệp hàng đầu đã có lịch sử phát triển bền vững trong nhiều năm. Thông thường lãi suất trái phiếu phát hành bởi những tổ chức này thường chỉ cao hơn 1-2%/năm so với lãi suất tiết kiệm, nhưng lại là một sự lựa chọn tương đối an toàn cho nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư cần xem xét kỹ tính chuyên nghiệp của tổ chức tư vấn phát hành, đơn vị trung gian giữa doanh nghiệp phát hành trái phiếu và nhà đầu tư để đảm bảo minh bạch thông tin cho nhà đầu tư ra quyết định.

Để hạn chế rủi ro, nhà đầu tư nên cẩn trọng với những trái phiếu không minh bạch thông tin về tổ chức phát hành, đặc điểm trái phiếu, các điều kiện và yếu tố rủi ro của trái phiếu. Lãi suất chào lại cao là dấu hiệu trái phiếu tiềm ẩn rủi ro lớn.

Theo ông Dương, qua theo dõi của Bộ Tài chính, thời gian qua có tình trạng một số doanh nghiệp đẩy mức lãi suất phát hành trái phiếu lên cao để huy động vốn dù tình hình tài chính còn yếu. Đặc biệt, rủi ro lớn nhất trên thị trường hiện nay là nhà đầu tư cá nhân thiếu khả năng phân tích, đánh giá rủi ro của trái phiếu nhưng vẫn tham gia mua trái phiếu doanh nghiệp. 

"Do đó, Bộ Tài chính đã nhiều lần khuyến cáo nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ về tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành và các điều kiện, điều khoản của trái phiếu. Không nên mua chỉ mua trái phiếu vì lãi suất cao" - ông Dương nói.

Với những thông tin tiêu cực trên thị trường trái phiếu thời gian qua, đại diện Công ty cổ phần Chứng khoán Kỹ thương khuyến nghị nhà đầu tư cần bình tĩnh và xem xét kỹ các vấn đề nêu trên để phân loại được các trái phiếu tốt và trái phiếu kém chất lượng. 

Nhà đầu tư không nên bán tháo khi chưa hiểu rõ bản chất trái phiếu để tránh gây thiệt hại về tài chính cho bản thân. Với các trái phiếu chất lượng cao, nhà đầu tư thậm chí có thể có cơ hội mua trên các thị trường thứ cấp và nắm giữ lâu dài với mức giá đã chiết khấu.

Bộ trưởng Bộ Tài chính: Trái phiếu doanh nghiệp là thị trường tiềm năng

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, trái phiếu doanh nghiệp là thị trường tiềm năng, các khuôn khổ pháp lý đang được hoàn thiện, cùng sự giám sát chặt chẽ của Bộ Tài chính để đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư.