Xung đột giữa Nga và Ukraine chưa có dấu hiệu kết thúc, xuất khẩu khí đốt tự nhiên của Nga sang châu Âu đang giảm dần và mùa đông đang cận kề. Những điều này vốn dĩ là những tín hiệu cho sự tăng giá mạnh mẽ. Tuy nhiên giá khí đốt – vốn đóng vai trò cực kì quan trọng để sưởi ấm trong các gia đình và cung cấp năng lượng cho các nhà máy điện và công nghiệp đang giảm mạnh.

Giá khí đốt của châu Âu đã tăng lên trên 340 euro (332,6 USD/MGh vào cuối tháng 8, nhưng tuần này lần đầu tiên giảm xuống dưới 100 euro kể từ khi Nga cắt giảm nguồn cung. Trước khi xung đột xảy ra, giá của nó thấp tới 30 euro. Vậy vì sao lại có sự giảm đến 70% như vậy?

Giá khí đốt tại châu Âu giảm sau khi lập đỉnh vào tháng 8. Đồ họa: NY Times

Một trong những lí do khiến giá cả lao dốc là do châu Âu đã có đủ lượng khí đốt tự nhiên mà họ cần. Vào mùa hè, châu Âu đã tăng cường mua khí đốt từ khắp mọi nơi trên thế giới sau khi Nga – nhà cung cấp chính lâu năm của họ đã giảm lượng khí đốt tự nhiên.

Trên khắp châu lục, các Chính phủ và các doanh nghiệp đã tích cực bổ sung vào kho dự trữ khí đốt của họ. Theo sự thúc giục của các quan chức Liên minh châu Âu và chi phí tăng cao, kho dự trữ đã được lấp đầy đến 93% công suất so với mức chưa đầy 80% hàng năm.

Lí do lớn hơn cả là do Mỹ đang xuất khẩu số lượng lớn LNG sang châu Âu, tuy nhiên lượng lớn tàu chở đang chờ dỡ hàng tại các cảng ở châu Âu bị ùn ứ do họ không thể xử lí được lượng lớn các lô hàng.

Có 641 tàu LNG đang hoạt động trên thế giới và 60 trong số đó đang chờ xả nhiên liệu ở châu Âu. Theo MarineTraffic, những tàu chở LNG này đã chạy không tải hoặc từ từ đi vòng quanh Tây Bắc Châu Âu, Địa Trung Hải và Bán đảo Iberia. 1 chiếc được neo tại kênh đào Suez và 8 tàu ​​LNG xuất phát từ Mỹ đang được tiến hành đến cảng Huelva của Tây Ban Nha.

Ông Andrew Lipow, chủ tịch của Lipow Oil Associates cho biết: "Làn sóng tàu chở LNG đã lấn át khả năng dỡ hàng kịp thời của các cơ sở cảng tại Châu Âu."

Cũng theo Lipow, những sự chậm trễ này khiến lượng khí đốt tự nhiên tồn kho tăng nhiều hơn so với dự kiến ​​của thị trường.

Ông Laura Page, một nhà phân tích của Kpler cho biết những con tàu đang đi từ Algeria đến châu Âu dường như đã chuyển hướng sang châu Á để tìm kiếm một mức giá tốt hơn.

Ông Massimo Di Odoardo, Phó chủ tịch nghiên cứu khí đốt tại Wood Mackenzie, một công ty tư vấn tại Anh, cho biết: "Châu Âu đã có được kho dự trữ mà vài tháng trước họ chỉ có mơ mới có thể đạt được."

Nhu cầu về khí đốt tự nhiên đã giảm mạnh. Đây cũng là một yếu tố quan trọng kéo giá đi xuống. Thời tiết vào mùa thu đã bắt đầu ấm hơn mức bình thường so với mọi năm. Điều này đồng nghĩa với việc người dân sẽ không cần phải sử dụng nhiều đến nhiệt. 

Tuy nhiên các nhà phân tích cũng cảnh báo rằng đợt giảm giá này có thể chỉ là thoáng qua và khí đốt tự nhiên dự kiến ​​sẽ được chuyển đến châu Âu vào mùa đông năm nay đang được bán trên các thị trường kỳ hạn với giá cao hơn đáng kể so với giá hiện tại.

Đừng vội mừng khi giá giảm

Các công ty tiện ích châu Âu đang kinh doanh bằng cách mua khí đốt để tạo ra điện và bán cho khách hàng đã bị lỗ do việc cắt khí đốt của Nga và họ đã phải mua các lô hàng LNG có giá đắt đỏ trước đây. Giờ đây khi nhu cầu thấp hơn dự kiến, họ có thể bị kẹt nhiên liệu. Các cơ sở tiện ích này có thể sẽ phải bán hàng hóa rẻ trong khi mua vào với giá đắt đỏ. ĐIều này sẽ có thể gây ra thiệt hại tài chính lớn.

Các chuyên gia cho rằng còn quá sớm để cảm thấy thoải mái về triển vọng khí đốt rẻ hơn vì sự phản ứng giảm giá của thị trường có thể không kéo dài. Giá khí đốt tự nhiên giao sau vào tháng 1 và tháng 2 năm 2023 đang giao dịch cao hơn 40% so với tháng 11.

Giá có thể sẽ còn biến động nếu Nga cắt các dòng khí đốt còn lại đến châu Âu thông qua Ukraine hoặc nếu có sự cố tại các cơ sở hạ tầng năng lượng, như sự cố đứt gãy không rõ nguyên nhân trong các đường ống Nord Stream chạy từ Nga đến Đức.

Yếu tố thời tiết cũng là một điều chưa chắc chắn. Ông Jonathan Stern, người sáng lập chương trình khí đốt tại Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford, cho biết: "Thử nghiệm sẽ đến khi chúng ta có đợt lạnh đầu tiên và kho lưu trữ bắt đầu trống rỗng. Chúng tôi sẽ xem thị trường phản ứng như thế nào với điều đó."

Theo NY Times