Chi tiêu “bùng nổ”

Wall Street Journal (WSJ) viết, lãi suất vẫn cao; lạm phát vẫn chưa về mức mục tiêu; các khoản tiền tiết kiệm từ thời đại dịch đang dần cạn kiệt và thị trường lao động thì bấp bênh. Đó là lý do tại sao người tiêu dùng Mỹ nên chi tiêu ít hơn so với mức hiện tại.

Tuy nhiên, thực tế, chi tiêu hộ gia đình - động lực chính cho tăng trưởng kinh tế quốc gia lại đang ở mức cao. Theo WSJ, trong tháng 8, người Mỹ đã chi tiêu nhiều hơn 5,8% so với cùng kỳ năm trước.

Cụ thể, vào mùa hè, nền kinh tế đã ghi nhận những con số “bùng nổ”: hãng hàng không Delta Air Lines báo cáo doanh thu kỷ lục trong quý II, Ticketmaster bán được hơn 295 triệu vé tham dự sự kiện trong 6 tháng đầu năm 2023, tăng gần 18% so với cùng kỳ năm ngoái.

Các nhà kinh tế và cố vấn tài chính cho rằng việc người tiêu dùng đặt nhu cầu và mục tiêu ngắn hạn lên trên mục tiêu dài hạn là điều bình thường. Tuy nhiên, thời điểm này đã khác.

Xu hướng “tận hưởng trước khi quá muộn”

Thị trường nhà ở khó khăn khiến người Mỹ phải từ bỏ một số sở thích cá nhân để tiết kiệm mua nhà. Tuy nhiên, khi trải qua đại dịch Covid-19 - thời kỳ không chắc chắn về bất kỳ điều gì - từ công việc, cuộc sống hàng ngày cho đến sức khỏe hay “cuộc đời” đã khiến một bộ phận người Mỹ “thay đổi” suy nghĩ. Họ quyết định chi tiêu cho những “trải nghiệm/hoạt động” chỉ có một lần trong đời vì lo lắng sau này sẽ không còn cơ hội thực hiện nữa.

Michael Liersch, người đứng đầu bộ phận tư vấn tại Wells Fargo chia sẻ: “Đó không phải một quyết định vội vàng. Thực tế, tôi thậm chí sẽ hối hận vì đã không làm điều đó”.

Ibby Hussain, người làm việc trong lĩnh vực marketing, cho biết căn hộ anh và vị hôn thê đang thuê với giá 3.000 USD/tháng ở Brooklyn, New York sẽ phải tốn 1 triệu USD để mua. Với mức giá đắt đỏ như vậy, thay vì tiết kiệm để kiếm đủ khoản trả trước, cặp đôi quyết định tận hưởng cuộc sống.

Cụ thể, Ibby Hussain đã mua vé tham dự Taylor Swift Eras Tour trị giá 1.600 USD (gần 39 triệu đồng), sau đó chi 3.500 USD cho chuyến đi tiệc độc thân tại Ibiza, Tây Ban Nha. “Tôi muốn tận hưởng những gì tôi có bây giờ”, anh nói.

Du lịch là khoản “ưu tiên”

Lindsey và Darrell Bradshaw đã nợ thẻ tín dụng để có tiền đi nghỉ ở  Maui vào mùa xuân vừa qua. Nhưng họ lại tiếp tục “lún sâu” khi đặt chuyến đi du lịch chỉ vài tuần sau khi Lindsey, 37 tuổi, vừa nghỉ việc để ở nhà chăm con trai 8 tuổi toàn thời gian. Được biết, họ đã chi khoảng 10.000 USD (hơn 243 triệu đồng) để có 10 đêm nghỉ dưỡng tại resort 4 sao (hơn 9 triệu/đêm), những bữa ăn sang trọng và vé máy bay.

Dù sau đó phải hạn chế ăn ngoài, hủy một số đăng ký dịch vụ để thanh toán hóa đơn, Lindsey và Darrell Bradshaw vẫn cho biết bản thân không hề hối tiếc.

Chưa hết, vì lo ngại biến đổi khí hậu, một số người đã cố gắng đi tham quan các địa điểm thiên nhiên nhiều hơn trước khi chúng thay đổi. Khảo sát hàng tháng của Deloitte với 19.000 người tiêu dùng toàn cầu chỉ ra rằng biến đổi khí hậu là 1 trong số 19 mối lo lắng của họ trong năm qua.

Josh Richner cho biết anh đã giảm đáng kể khoản đóng góp vào hưu trí của mình để chi trả cho một chuyến du lịch “dài hơi”, bao gồm du ngoạn Alaska trị giá 7.000 USD. Anh nói mình muốn gia đình có cơ hội chứng kiến những miếng băng tan với tốc độ nhanh.

“Trước đây, tôi chưa bao giờ chi nhiều như vậy cho một chuyến đi”, người đàn ông 35 tuổi nói. Anh cũng cho biết động lực chi tiêu quá nhiều như vậy được thúc đẩy bởi đại dịch và nỗi lo về sức khỏe.

Được biết, khoảng 6 tháng trước, Richner và vợ quyết định bán nhà ở Columbus, Ohio để đi du lịch khắp đất nước cùng 2 đứa con nhỏ. Làm việc cho Trung tâm Pháp lý Quốc gia, anh biết rõ hậu quả tiềm tàng của việc sống “không có ngày mai” này nhưng vẫn cảm thấy không hề hối tiếc. “Tôi không còn lo lắng về tiền bạc nữa”, Richner nói.

Mua sắm xa xỉ

Người tiêu dùng không thể tiếp tục vung tiền mãi. Các cuộc đình công của người lao động và việc trả nợ vay của sinh viên đều có thể khiến mọi người “phanh lại”. Giá xăng tăng cũng có thể cản trở việc đi lại. Tuy nhiên, đối với những người nghiên cứu về chi tiêu, mức tăng mạnh cho đến thời điểm này là một điều đáng ngạc nhiên.

Khảo sát chi tiêu hộ gia đình trong tháng 8 của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York cho thấy các hộ gia đình đã chi tiêu nhiều hơn 5,5% so với năm ngoái. Tỷ lệ hộ gia đình nói rằng mình đã mua sắm “số lượng lớn” ít nhất 1 lần trong 4 tháng trước đó cũng đã tăng lên 64% từ 57%, mức cao nhất kể từ tháng 8/2015.

Wilbert van der Klaauw, cố vấn nghiên cứu kinh tế về chính sách công và hộ gia đình tại Fed, cho biết: “Thông thường tại thời điểm lạm phát cao nhưng lãi suất cũng cao, bạn sẽ không mong đợi chi tiêu sẽ duy trì tốt như vậy”.

Thay vì chuyển tất cả số tiền dư của mình vào tài khoản tiết kiệm gia đình hoặc tài khoản hưu trí, Candice và Jasmine Kelly lại bắt đầu lập một danh sách các khoản tiền cần chi “đắt đỏ” như ăn các món mới tại nhà hàng ưa thích và mua cho Jasmine chiếc túi xách hàng hiệu mơ ước của cô.

Hay thay vì chờ đợi niềm vui khi nghỉ hưu, Candice, một chuyên gia tư vấn quản lý 26 tuổi ở Charlotte, N.C, cho biết bản thân đang cố gắng làm điều ngược lại. Họ muốn tận hưởng số tiền của mình khi còn trẻ - ngay cả khi điều đó có nghĩa phải làm việc lâu hơn.

“Tất cả các quy tắc tồn tại xung quanh tiền bạc và lối sống chỉ là những thứ do con người tạo ra. Chúng tôi đang ‘chơi một trò chơi’ khác và thành thật mà nói, mọi thứ đã vui vẻ hơn”, Candice nói.

Tham khảo WSJ