Hình thành ở môi trường nước mặn lẫn nước ngọt, phần lớn sản lượng ngọc trai thiên nhiên được tạo ra bởi loài hàu. Sự say mê của phái đẹp đối với những viên trân châu đặc biệt này đã có từ rất lâu. Viên ngọc trai thô cổ nhất thế giới thuộc thời kỳ đồ đá mới, cách đây khoảng 8.000 năm. Món nữ trang bằng ngọc trai cổ xưa nhất do con người tạo ra xuất hiện bên trong một phần mộ hoàng gia niên đại 2.400 tuổi tại Iran. 

Trang sức ngọc trai với thiết kế đậm chất cổ điển đang hút khách trong thị trường phụ kiện cưới Nguồn ảnh: NYTimes

 Sau cơn đại dịch chấn động vừa qua, chịu ảnh hưởng từ hàng loạt đổi mới trong ngành thời trang và trang sức, thị trường ngọc trai (có tổng giá trị toàn cầu hơn 10 tỉ USD) đang tiến vào giai đoạn “phục hưng” thịnh vượng. Khi người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng lối thiết kế nữ trang phản ánh sắc màu cá nhân đi cùng thông điệp xã hội, môi trường sâu sắc, sức hút của ngọc trai càng mang tính thời đại.  

Sự sang trọng gần gũi 

“Điều khiến tôi yêu nhất ở ngọc trai là cách chúng nhẹ nhàng tôn vinh phong cách sống và vẻ đẹp phụ nữ” là cảm nhận từ Axelle Alech - giám đốc điều hành hãng trang sức ngọc trai Misaki Monaco danh tiếng. 

Ngọc trai dễ khiến chúng ta liên tưởng đến vẻ đẹp sang trọng. Thế nhưng, không ít nhà sản xuất trang sức hiện đại tin rằng sang trọng không đồng nghĩa với sự hào nhoáng đến mức khó tiếp cận. Etti Kobo - nữ doanh nhân, nhiếp ảnh gia thời trang người Israel - có thể kiểm chứng điều này một cách sống động. Coconut Love - thương hiệu trang sức ngọc trai do Kobo thành lập - hòa quyện tinh hoa nghệ thuật chế tác nữ trang thủ công cùng phong cách thiết kế trẻ trung phóng khoáng. Với cô, cảm hứng sáng tạo và kinh doanh khởi nguồn từ tác phẩm lừng lẫy của danh họa người Hà Lan Johannes Vermeer - Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai. “Bức tranh khiến tôi nhận ra rằng cái đẹp ở một món phụ kiện hóa ra có thể vừa tinh tế vừa giản dị. Tôi muốn nỗ lực tạo nên những sản phẩm trang sức như thế - giúp phái đẹp thêm dịu dàng, đằm thắm, đồng thời cũng rạng ngời hơn” - Kobo bày tỏ.  

Ngọc trai đen Tahiti trên một mẫu vòng tay của Robert Wan - thương hiệu nổi tiếng với những sản phẩm ngọc trai nhiều màu sắc - Nguồn ảnh: Robert Wan

Song song đó, trang sức ngọc trai đang thu hút nhiều cô dâu trẻ, những người yêu thích trào lưu phụ kiện cưới hoài cổ nhưng không kém phần thiết thực. Lauren Grunstein - Phó giám đốc tiếp thị tại Verstolo - công ty thiết kế và cho thuê nữ trang ở New York (Mỹ) - tiết lộ: “Từ mùa thu năm ngoái, khách hàng nữ bắt đầu hỏi chúng tôi nhiều hơn về phụ kiện ngọc trai. Lượng đơn hàng tăng nhanh ngoài mong đợi. Đến mức mùa cưới năm nay, Verstolo chính thức ra mắt một bộ sưu tập trang sức cưới quy mô lấy ngọc trai làm chất liệu chủ đạo”. 

Làn sóng đổi mới ý tưởng - kết hợp ngọc trai cùng nhiều chủng loại đá quý khác - góp phần lý giải cho sức nóng của chất liệu này trong thị trường trang sức cưới hiện nay. “Chúng tôi nhận thấy sự hứng thú đặc biệt của các cô dâu đối với nữ trang ngọc trai. Thiết kế không ngừng được đa dạng hóa đem đến ngày càng nhiều sự lựa chọn cho người tiêu dùng” - Alexandra Macon - nhà sáng lập trang thương mại điện tử Over the Moon chuyên doanh dịch vụ và phụ kiện cưới tại Mỹ - nhận định.  

Những viên ngọc quý ở kỷ nguyên bền vững 

Có nhiều năm kinh nghiệm trong thị trường kinh doanh trang sức, Macon mô tả sự “tái sinh” của ngọc trai thời gian gần đây bằng cụm từ ấn tượng: “sự sang trọng trầm tĩnh”.  

Kobo đồng tình. “Trong thế giới nữ trang, ngọc trai nắm giữ vị thế riêng biệt. Nhiều người đam mê sưu tầm trang sức đang quay về với ngọc trai không phải do ảnh hưởng xu thế, mà nhằm thể hiện cái tôi, gu thẩm mỹ cá nhân, đặc biệt giữa kỷ nguyên tiêu dùng bền vững”. 

Nổi bật ở Coconut Love là những thiết kế nữ trang từ ngọc trai baroque (ngọc trai thô) cho cả 2 giới, tạo điểm nhấn thanh lịch rất riêng - Nguồn ảnh: Coconut Love

Ngọc trai là chất liệu thuần hữu cơ, một loại tài nguyên giàu tiềm năng tái tạo, hoàn toàn phù hợp với các tiêu chuẩn sản xuất bền vững. Liên đoàn Trang sức thế giới (trụ sở chính tại Thụy Sĩ) từng đưa ra tham vấn cho Liên hiệp quốc, xoay quanh ảnh hưởng khắc nghiệt của biến đổi khí hậu lên động vật nhuyễn thể chuyên tạo ngọc (trai, hàu..). Giữa lúc chúng ta đang chú tâm hơn đến nhiệm vụ bảo vệ môi trường, ngọc trai nuôi cấy trở thành một giải pháp lưỡng toàn - hấp dẫn người tiêu dùng bởi ưu điểm giá thành lẫn giá trị bền vững. Bên cạnh việc truyền tải thông điệp giữ gìn môi trường, nghề nuôi trai lấy ngọc còn đem lại lợi ích kinh tế dài lâu cho những cộng đồng dân cư bản địa. 

Theo Kathy Grenier - Phó giám đốc Imperial - hãng sản xuất trang sức ngọc trai lâu đời của Mỹ, có rất nhiều điểm tích cực ở loại chất liệu độc nhất vô nhị này. Bà chia sẻ: “Chúng ta luôn muốn tìm kiếm ý nghĩa, cảm hứng từ những món nữ trang ta trân trọng. Vì thế, vấn đề như đạo đức của nhà kinh doanh liên quan đến nguồn gốc sản phẩm, tiến trình sản xuất liệu có tác động xấu tới môi trường… ngày càng được người tiêu dùng quan tâm”.

Tại đảo Tahiti, Robert Wan - một doanh nhân đam mê ngọc trai và văn hóa truyền thống bản địa - bắt đầu xây dựng nông trại nuôi trai lấy ngọc đầu tiên từ năm 1976. Đến nay, doanh nghiệp cùng tên ông sáng lập đã trở thành một trong những hãng trang sức ngọc trai nuôi cấy uy tín hàng đầu thế giới.  

Các dòng trang sức, phụ kiện ngọc trai của Misaki Monaco thể hiện vẻ đẹp nữ quyền sang trọng, tao nhã - Nguồn ảnh: Misaki

“Ngọc trai là loại đá quý duy nhất không đòi hỏi nhiều công sức gia công để củng cố chất lượng. Cái đẹp vốn có của nó đã hoàn hảo để điểm tô cho một thiết kế nữ trang. Tự thân nó là một tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh” - Wafa Habbar - Giám đốc điều hành thương hiệu Robert Wan ở khu vực Trung Đông - bày tỏ.

Đổi mới song hành cùng kế thừa 

Những năm tháng hậu đại dịch và hậu toàn cầu hóa, không ít xu hướng thiết kế trang sức hiện đại mang ý nghĩa kế thừa, tiếp nối truyền thống rõ nét. Bên cạnh đó, giới sản xuất vẫn chú trọng tinh thần liên kết đa văn hóa, đa thời đại. Ngọc trai, trong bối cảnh này, được xem như một chất liệu sáng tạo bền bỉ. 

Làn sóng thiết kế ngọc trai theo phong cách hoài cổ pha lẫn hiện đại còn phản ánh qua những thương hiệu trang sức kiêm quà lưu niệm cao cấp. Tenerife Perla - công ty chế tác trang sức luôn đắt khách ở thị trường châu Âu - là một ví dụ nổi bật. Tọa lạc tại quần đảo Canaria của Đại Tây Dương (thuộc Tây Ban Nha), nơi sở hữu một trong những hệ sinh thái biển đặc sắc cùng thắng cảnh du lịch đẹp hàng đầu thế giới, Tenerife Perla được lòng du khách gần xa nhờ các sản phẩm ngọc trai nuôi cấy có mức giá hợp lý, thiết kế đa dạng và tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn bảo vệ môi trường.   

Etti Kobo kết luận: “Trong địa hạt văn hóa, nghệ thuật, xã hội hay tôn giáo, bạn có thể thấy ngọc trai hiện diện linh hoạt khắp nơi như một chi tiết tô điểm cho cuộc sống thêm duyên dáng”. 

Như Ý