Ấn Độ muốn trở thành nhà sản xuất hàng đầu châu Á khi các công ty dịch chuyển khỏi Trung Quốc, nhưng trước tiên họ cần giảm thuế và nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng nếu muốn cạnh tranh với Việt Nam.
Mỹ đang theo đuổi một chương trình được gọi là “friendshoring” – chiến lược đặt sản xuất tại các quốc gia đối tác, khi cạnh tranh với Trung Quốc ngày càng gia tăng. Chính quyền Tổng thống Biden đã khuyến khích các công ty Mỹ chuyển hoạt động sản xuất công nghệ và điện tử ra khỏi Trung Quốc và sang các nước thân thiện hơn, đặc biệt là Việt Nam và Ấn Độ ở châu Á-Thái Bình Dương.
Khởi đầu thuận lợi của Việt Nam
Ấn Độ và Việt Nam là những lựa chọn cứ điểm sản xuất hấp dẫn đối với các nhà đầu tư và doanh nghiệp nước ngoài. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vượt xa Ấn Độ khi đạt 96,99 tỷ USD vào năm 2023, trong khi quốc gia Nam Á chỉ đạt 75,66 tỷ USD.
“Việt Nam được biết đến với khả năng sản xuất thiết bị điện tử. Ấn Độ mới tham gia vào cuộc chơi này nên điều đó sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh cho Việt Nam", Samir Kapadia – Giám đốc điều hành của India Index và Vogel Group nhận định.
Trong khi mối quan hệ giữa Ấn Độ với Mỹ ngày càng nồng ấm, đặc biệt là sau chuyến thăm cấp nhà nước tới Nhà Trắng của Thủ tướng Narendra Modi vào tháng 6, Việt Nam đã có thỏa thuận thương mại và đầu tư với Washington từ năm 2007.
Một lợi thế quan trọng khác đối với Việt Nam là các quy định chính sách đơn giản hơn so với Ấn Độ. Ấn Độ có 29 bang và chính sách từng bang có thể khác nhau, Mukesh Aghi, chủ tịch kiêm CEO của Diễn đàn Đối tác Chiến lược Mỹ-Ấn, cho biết.
Nari Viswanathan, giám đốc cấp cao về chiến lược chuỗi cung ứng tại công ty phần mềm Coupa, cho biết: “Việt Nam chiếm thế thượng phong khi nói đến lợi thế kinh tế nhờ quy mô sản xuất”.
Tuy nhiên, Ấn Độ cũng bắt đầu có những lợi thế. Các gã khổng lồ công nghệ Mỹ đang chuyển một phần chuỗi cung ứng của họ đến Ấn Độ này. Tờ Financial Times đưa tin vào tháng 12 rằng Apple nói với các nhà cung cấp linh kiện rằng “táo khuyết” sẽ lấy nguồn pin từ các nhà máy ở Ấn Độ cho dòng iPhone 16 sắp ra mắt. Công ty đã cân nhắc việc mở rộng hoạt động ở Ấn Độ kể từ năm 2016, khi CEO Tim Cook đến thăm Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Google cũng dự kiến bắt đầu sản xuất điện thoại Pixel ở Ấn Độ vào quý hai.
Thuế nhập khẩu Ấn Độ vẫn ở mức cao
Một trở ngại đối với tham vọng trở thành trung tâm sản xuất của Ấn Độ là thuế nhập khẩu 10% đối với sản phẩm công nghệ thông tin và truyền thông. Theo Andy Ho, giám đốc đầu tư của VinaCapital, mức này cao hơn thuế nhập khẩu trung bình của Việt Nam khoảng 5%.
Thuế nhập khẩu của Ấn Độ nhằm bảo vệ các nhà sản xuất trong nước. Nhưng giảm thuế này sẽ là một phần trong nỗ lực của chính phủ nhằm thu hút các công ty nước ngoài sản xuất hàng hóa tại quốc gia này.
Ví dụ, Ấn Độ vào tháng 1 đã giảm thuế nhập khẩu đối với một số bộ phận kim loại và nhựa được sử dụng trong sản xuất điện thoại di động từ 15% xuống 10%. Điều đó mang lại lợi ích cho các công ty như Apple và Dixon Technologies.
Theo bài đăng trên LinkedIn của Chủ tịch Hiệp hội Điện tử và Di động Ấn Độ Pankaj Mahindroo, xuất khẩu đồ điện tử của Ấn Độ sang Mỹ đạt 6,6 tỷ USD từ tháng 1 đến tháng 9/2023, so với 2,6 tỷ USD cùng kỳ năm 2022.
Nhưng ông Ho của VinaCapital cảnh báo rằng việc giảm thuế nhập khẩu “không phải là bước đi bền vững trong việc thu hút đầu tư FDI về lâu dài”.
“Điều mà các nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng quan tâm hơn là các vấn đề về kinh doanh thuận lợi hơn là thuế và thuế quan. Đây là lợi thế lâu dài chính của Việt Nam so với Ấn Độ”, ông Ho nói với CNBC trong một email.
Hiệu quả là chìa khóa
Mặc dù Ấn Độ muốn trở thành một nền kinh tế phát triển vào năm 2047 nhưng cơ sở hạ tầng của nước này vẫn còn nhiều bất cập, dẫn đến thời gian vận chuyển và giao hàng bằng đường bộ kéo dài.
Một con tàu ở Singapore có thể dỡ hàng trong 8 giờ và được đưa lên xe tải để đến các nhà máy. Nhưng một con tàu tương tự ở Ấn Độ sẽ bị nằm trong kho hải quan trong nhiều ngày, khiến đất nước kém hấp dẫn hơn đối với các doanh nghiệp ngoại, ông Aghi cho biết.
Ông nói thêm: “Trung Quốc đã đi trước Ấn Độ 10 năm về cơ sở hạ tầng, vì vậy nước này cần nỗ lực hơn nữa để tiếp tục xây dựng cơ sở hạ tầng”.
Trong ngân sách tạm thời của Ấn Độ, chính phủ dự chi 30,7 tỷ USD để cải thiện hệ thống đường sắt của nước này.
“Ấn Độ đang đi đúng hướng trên con đường hiện đại hóa hệ thống hậu cần nhằm tăng cường các mô hình chuỗi cung ứng cho các nhà nhập khẩu và xuất khẩu. Điều này cần được thể hiện ở các công trình đường và cảng mới. Tôi nghĩ đây là ưu tiên hàng đầu trước khi tự động hóa”, ông Kapadia nói.
Theo CNBC