Ngôi nhà (cụm màu xanh) của ông Bình nằm lọt thỏm giữa dự án, thấp hơn nền đường khoảng 1m - Ảnh: T.B.
Nhiều người dân ở phường Ngọc Hiệp (TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa) hiện khá bức xúc sau khi chính quyền thành phố hủy các quyết định thu hồi đất đã ban hành cách đây 7 năm đối với người dân thuộc khu vực 4,83ha ở dự án "Xây dựng cơ sở hạ tầng khu tái định cư Ngọc Hiệp" (khu tái định cư Ngọc Hiệp).
Bốc thăm đất tái định cư nhưng không được cấp
Ông Lê Hữu Bình, một người dân ở khu vực 4,83ha, cho biết gia đình ông sinh sống từ năm 2014 đến nay tại thửa đất rộng khoảng 100m2 thuộc phường Ngọc Hiệp.
Đến 2016, tỉnh Khánh Hòa có quyết định thu hồi đất nhà ông cùng nhiều nhà dân khác trong khu vực để thực hiện dự án khu tái định cư cho người dân bị giải tỏa ở dự án "Môi trường bền vững các thành phố duyên hải - tiểu dự án Nha Trang", do Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ vốn.
Ông Bình được mời lên phường bốc thăm lô đất tái định cư. Nhưng sau đó Ban quản lý dự án phát triển tỉnh Khánh Hòa (chủ đầu tư) thông báo gia đình ông không được xem xét tái định cư.
Không chỉ riêng ông Bình, mà nhiều hộ khác cũng gặp tình trạng tương tự vì lý do đất mà họ đang ở là đất trồng cây lâu năm. Toàn bộ khu vực này được thống kê có 145 hộ dân.
Không được giao đất tái định cư, hầu hết người dân trong khu vực hơn 4ha này không bàn giao mặt bằng.
Mới đây, UBND TP Nha Trang ra quyết định hủy các quyết định thu hồi diện tích hơn 4ha đất nêu trên. Các phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư của người dân ở khu vực này được niêm yết hoặc đang lập cũng đã hủy bỏ, không còn giá trị pháp lý.
TP Nha Trang đã có thông báo tách khu vực 4,83ha nói trên sang giai đoạn 2 (7,45ha, trong đó có 4,83ha chưa thu hồi) sẽ thực hiện từ năm 2025 sau khi có chỉ đạo của tỉnh.
Nhà tạm của ông Hiệp nằm sát bên mái đất cao dự án khiến ông lo lắng - Ảnh: TRẦN HƯỚNG
Khánh Hòa không tuân thủ các điều khoản của dự án
"Ai ở đây cũng bức xúc bởi suốt 7 năm qua, chính quyền nói thu hồi đất, buộc chúng tôi không thể sửa sang, xây nhà cửa, sống khổ cực. Giờ khu vực này bị đất đá dự án bủa vây, nguy cơ ngập lụt vào mùa mưa, chính quyền lại bảo không thu hồi đất nữa" - một người dân bày tỏ.
Các hộ dân mong muốn được đền bù theo chính sách của Ngân hàng Thế giới - Ảnh: TRẦN HƯỚNG
Đáng chú ý, vào tháng 3-2023, giám đốc quốc gia tại Việt Nam của WB có thư gởi chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa về việc rà soát một số điều khoản quan trọng của Khung chính sách tái định cư (RPF) và Kế hoạch hành động tái định cư (RAP) của dự án. Trong đó, WB chỉ ra chính quyền tỉnh Khánh Hòa không tuân thủ các điều khoản nói trên.
Cụ thể, tỉnh này xác định không chính xác ngày khóa sổ, làm mất quyền lợi trong chính sách bồi thường của các hộ bị ảnh hưởng (nhận, mua lô đất tái định cư và các khoản hỗ trợ); không tuân thủ nguyên tắc bồi thường theo giá thay thế đầy đủ khi thực hiện bồi thường đất nông nghiệp…
"Một số hộ bị ảnh hưởng có nhà xây dựng trên đất nông nghiệp bị thu hồi và họ không có nhà hoặc đất nào khác trong cùng địa bàn. Tuy nhiên, các hộ này đã không được mua lô đất tái định cư. Điều này không phù hợp với các quy định trong Khung chính sách tái định cư (RPF) và Kế hoạch hành động tái định cư (RAP) của tiểu dự án" - thư của giám đốc quốc gia tại Việt Nam của WB viết.
WB nhấn mạnh việc tuân thủ RPF và RAP là nghĩa vụ pháp lý theo "hiệp định vay và hiệp định tài trợ" đã ký cho tiểu dự án.
Để làm rõ những nội dung này, phóng viên Tuổi Trẻ Online đã liên hệ với ông Lê Đại Dương - phó chủ tịch UBND TP Nha Trang - và được ông đề nghị gửi văn bản cần cung cấp các nội dung liên quan.
Phóng viên gửi văn bản nội dung đề nghị cung cấp thông tin vụ việc này từ ngày 11-9, đến nay đã quá thời hạn trả lời theo luật định, nhưng lãnh đạo UBND TP Nha Trang vẫn chưa có hồi âm.
Dự án tái định cư đã cơ bản hoàn thành một số hạng mục - Ảnh: TRẦN HƯỚNG
Dân có quyền yêu cầu bồi thường nếu thấy việc tách dự án gây thiệt hại
Theo luật sư Nguyễn Công Tín (Đoàn luật sư TP Đà Nẵng), các dự án đầu tư công bắt buộc đơn vị thực hiện phải đánh giá về ảnh hưởng, tác động đến môi trường và xã hội.
Đặc biệt đối với dự án tái định cư, vấn đề bảo đảm đồng bộ hạ tầng, kỹ thuật bảo đảm kết nối với các khu vực lân cận. Trong quá trình thực hiện, nếu có sự thay đổi phạm vi, quy mô dự án làm các yêu cầu nêu trên không bảo đảm thì phải đánh giá lại.
Đối với dự án khu tái định cư nói trên, việc tách, thay đổi phạm vi, quy mô đã làm ảnh hưởng đến cuộc sống, an toàn của các hộ dân còn lại.
"Ở đây, chính quyền chưa có đánh giá kịp thời về những tác động khi tách, điều chỉnh quy mô dự án. Nếu xảy ra thiệt hại người dân có quyền yêu cầu bồi thường theo quy định pháp luật. Nguyên tắc chủ thể có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường..." - ông Tín nói.
Không làm kịp dự án tái định cư cho cao tốc Biên Hòa - Vũng TàuNgày 11-10, UBND huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai nêu ra hàng loạt vướng mắc trong việc giải phóng mặt bằng, làm tái định cư cho các hộ dân bị mất đất ở dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu.