Bất động sản hút 2,1 tỷ USD vốn FDI trong 10 tháng

Thông tin từ Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tính đến ngày 20/10/2023, ngành kinh doanh bất động sản đứng thứ 2 với tổng vốn đầu tư gần 2,14 tỷ USD, chiếm hơn 8,3% tổng vốn đầu tư đăng ký, giảm 44,8% so với cùng kỳ. 

Được biết, trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6/2023, bất động sản đánh mất vị trí thứ hai trong trong bảng xếp hạng các lĩnh vực thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, từ tháng 7 đến nay, ngành này đã giành lại được ngôi vị á quân.

Theo Chuyên gia kinh tế, PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, năm 2023 trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu suy thoái, nền kinh tế Việt Nam nói chung và thị trường bất động sản rơi vào trạng thái trầm lắng. Hoạt động đầu tư trong nước gặp rất nhiều khó khăn, vì vậy các nhà đầu tư nước ngoài cũng trở nên cẩn trọng hơn. 

Trên thực tế, bất kỳ doanh nghiệp nào khi đầu tư cũng phải đảm bảo rằng hoạt động đầu tư của mình mang lại hiệu quả và lợi nhuận cao. Những hoạt động mua bán, chuyển nhượng, M&A bất động sản hiện là vấn đề được các nhà đầu tư quan tâm vì nhiều người cho rằng giá bất động sản vẫn có thể xuống thấp nữa và họ vẫn đang trông đợi vào quá trình tái cấu trúc của thị trường bất động sản. Thực tế, nhà đầu tư nước ngoài muốn đầu tư thì họ cũng phải xét từ giá cả, nhu cầu, tiềm năng phát triển… thì mới có thể đầu tư được.

“Theo tôi, lượng FDI vào bất động sản trong 10 tháng vừa qua cũng đã là con số lớn vì thực chất thị trường bất động sản của chúng ta chưa hồi phục được như kỳ vọng. Bản chất là ngay cả vốn đầu tư trong nước vào lĩnh vực bất động sản cũng sụt giảm mạnh thì đương nhiên vốn FDI cũng sẽ giảm theo”, ông Đinh Trọng Thịnh cho biết.  

Do đó, trước những khó khăn của thị trường bất động sản, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành đã có sự quan tâm đặc biệt với hàng loạt chỉ đạo, giải pháp tháo gỡ khó khăn. 

“Một khi thị trường bất động sản phục hồi thì không chỉ nhà đầu tư trong nước mà cả những nhà đầu tư nước ngoài cũng sẽ chú ý tới bất động sản, từ đó, nguồn vốn FDI đổ vào bất động sản sẽ tăng lên”, PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh nhấn mạnh. 

Nghiên cứu của Phòng Nghiên cứu Thị trường, Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam (VIRES) cũng chỉ ra rằng, dòng vốn FDI vào lĩnh vực bất động sản luôn dẫn đầu các lĩnh vực thu hút FDI lớn nhất của Việt Nam. Đặc biệt, giai đoạn 2016 - 2022, bất động sản đứng thứ hai về thu hút vốn đầu tư sau lĩnh vực chế biến chế tạo, chiếm trung bình 11% vốn FDI đăng ký mới hàng năm; thu hút FDI trong lĩnh vực bất động sản luôn đứng thứ hai. 

“Dự kiến FDI bất động sản sẽ tăng trưởng tích cực trong giai đoạn 2023 - 2030 nhờ đà phục hồi và tăng trưởng mạnh mẽ của ngành bất động sản; xu thế dịch chuyển dòng vốn FDI từ Trung Quốc, xu thế đô thị hóa và sự phát triển hạ tầng đồng bộ, hiện đại”, nhóm chuyên gia thuộc Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam đưa ra dự báo. 

Giảm thủ tục hành chính sẽ giúp nhà đầu tư thuận lợi tiến hành các thủ tục đầu tư

Có thể thấy, thời gian qua, Việt Nam luôn được đánh giá là điểm đến đầu tư được nhiều nhà đầu tư nước ngoài quan tâm lựa chọn vì khi quyết định chọn địa điểm đặt nhà máy sản xuất, các nhà đầu tư nước ngoài luôn chú ý tới hạ tầng. Đặc biệt, tại Việt Nam hiện nay, hàng loạt dự án hạ tầng giao thông kết nối các địa phương cũng như liên vùng đã được khởi công, nhiều công trình kết cấu hạ tầng ngày càng được đầu tư đồng bộ và hoàn thiện…

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, bên cạnh những thuận lợi từ hạ tầng đồng thì Việt Nam hiện đang còn một số vướng mắc cơ bản cản trở việc thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam nói chung và vào thị trường bất động sản Việt Nam nói riêng. Cụ thể là những bất cập của quy định pháp luật và thủ tục hành chính còn nhiều phức tạp, cản trở nhiều dự án, gây khó khăn cho doanh nghiệp và cơ quan quản lý.

LS.TS. Đoàn Văn Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn CEO cho rằng, Việt Nam cần hành động để cải thiện môi trường đầu tư. 

“Khi người nước ngoài biết đến Việt Nam nhiều hơn, họ sẽ đến để tìm hiểu cơ hội và khi đã hiểu về “sân chơi” rộng mở, bình đẳng, “luật chơi” cân bằng giữa quản lý và thúc đẩy phát triển, minh bạch, công bằng, dễ đoán định, “người chơi” sẽ đến và như vậy ngành bất động sản mới hấp dẫn dòng vốn đầu tư nước ngoài và đóng góp vào sự thành công của Chiến lược Hợp tác đầu tư nước ngoài giai đoạn 2021 - 2030”, LS.TS. Đoàn Văn Bình nói.

Theo đó, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam đã đề xuất một số giải pháp trọng tâm nhằm hấp dẫn dòng vốn đầu tư nước ngoài vào thị trường bất động sản Việt Nam.

Thứ nhất, cần tạo ra một “sân chơi” rộng mở, bình đẳng cho “người chơi” là các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Việt Nam cần tận dụng tối đa lợi thế của nền kinh tế mở và thúc đẩy doanh nghiệp trong nước lớn mạnh thông qua việc vừa hợp tác vừa cạnh tranh lành mạnh với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Thứ hai, cải cách mạnh mẽ “luật chơi” là chính sách, pháp luật liên quan tới đầu tư trực tiếp nước ngoài vào thị trường bất động sản Việt Nam. Theo LS.TS. Đoàn Văn Bình, Việt Nam cần tập trung hoàn thiện một số nhóm quy định pháp luật như: Sửa đổi quy định pháp luật về sở hữu bất động sản của người nước ngoài, cụ thể là xây dựng chính sách ngôi nhà thứ hai, cấp visa định cư có thời hạn cho người nước ngoài mua bất động sản tại Việt Nam; quy định thông thoáng hơn về điều kiện sở hữu bất động sản của người nước ngoài.

Cùng với đó, sửa đổi đồng bộ quy định của Luật Đất đai với quy định về sở hữu bất động sản của người nước ngoài theo hướng ghi nhận người nước ngoài là một trong những chủ thể sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai. Quy định về thế chấp bất động sản của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực bất động sản cũng cần được rà soát và hoàn thiện.

Tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định về pháp lý về thị trường bất động sản, đặc biệt là loại hình bất động sản mới (bất động sản xanh, thông minh, bất động sản kết hợp với chăm sóc sức khỏe, bất động sản du lịch…); pháp lý về giao dịch bất động sản, trong đó tạo điều kiện cho hoạt động mua bán, sáp nhập (M&A) và ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn phù hợp với thông lệ quốc tế.

Thứ ba, đẩy mạnh cải cách hành chính. Hiện nay, các thủ tục hành chính nhìn chung còn phức tạp, chồng chéo. Theo thống kê các quy định hiện hành, trình tự thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất hiện được quy định trong khoảng 19 luật, bộ luật, 72 nghị định, 119 thông tư, 102 quy chuẩn và 936 tiêu chuẩn.

“Tùy từng loại dự án mà phải thực hiện thủ tục gồm 25 bước chính, trong đó có nhiều bước nhỏ với 38-159 con dấu và thời gian hoàn tất thủ tục khoảng 1 - 1,5 năm. Thực tế thời gian làm thủ tục mất từ 2 - 5 năm hoặc lâu hơn. Đây thực sự là sự lãng phí lớn về thời gian, công sức và dễ dàng làm nản lòng các nhà đầu tư nước ngoài. Do đó, cải cách hành chính cần được coi là giải pháp trọng tâm nhằm thu hút đầu tư nước ngoài, tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế”, TS. Đoàn Văn Bình cho biết.

Thứ tư, tiếp tục đầu tư mạnh mẽ cho hạ tầng, trong đó có hạ tầng kỹ thuật như năng lượng; công nghệ thông tin; hạ tầng xã hội như các khu phi thuế quan (duty free zone), trường học, bệnh viện quốc tế và các khu vui chơi giải trí để tạo sự hấp dẫn. Đặc biệt chú trọng đầu tư hạ tầng kỹ thuật như làm mới, mở rộng sân bay, cảng tàu du lịch quốc tế, đường cao tốc và mạnh dạn đẩy nhanh dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam nhằm kết nối các cực tăng trưởng, thuận lợi di chuyển và giảm giá thành.

Thứ năm, xây dựng trung tâm dữ liệu quốc gia về đất đai nói riêng và bất động sản nói chung để quản lý và hỗ trợ thông tin cho các nhà đầu tư.

Thứ sáu, đẩy nhanh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao theo tiêu chuẩn quốc tế về marketing, bán hàng, thẩm định giá, đặc biệt là quản lý, vận hành khu đô thị, khu du lịch, khách sạn đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đầu tư vào bất động sản.

Thứ bảy, nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến đầu tư và hoạt động truyền thông, quảng bá về Việt Nam ra thế giới. Tận dụng tối đa chuyển đối số, các kênh thông tin để để quảng bá đất nước, con người, văn hoá, lịch sử, thiên nhiên Việt Nam; quảng bá về một Việt Nam xinh đẹp, an toàn và đầy ắp các cơ hội đầu tư hấp dẫn, trong đó có lĩnh vực bất động sản đầy tiềm năng.

Cũng đưa ra giải pháp dài hạn nhằm hấp dẫn dòng vốn đầu tư nước ngoài vào thị trường bất động sản Việt Nam, PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh cho rằng, điều quan trọng nhất là tái cấu trúc thị trường bất động sản, phải đưa mặt bằng giá bất động sản về mức phù hợp với thị trường. Đặc biệt, cần thực hiện tái cấu trúc, tái cơ cấu sản phẩm hướng đến nhu cầu thực, các phân khúc nhà ở thương mại bình dân, nhà ở xã hội, nhà ở công nhân để phát triển lành mạnh, bền vững hơn./.