Sở Quy hoạch Kiến trúc (QHKT) Hà Nội vừa kiến nghị UBND thành phố Hà Nội giao Sở Giao thông Vận tải (GTVT) phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành liên quan và Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải (TEDI) xây dựng dự thảo văn bản của thành phố đề nghị Bộ GTVT xem xét phương án bố trí sân bay thứ 2 cho Vùng Thủ đô Hà Nội và cân nhắc việc lựa chọn vị trí tại khu vực phía Nam Hà Nội (ngoài việc mở rộng, nâng công suất Cảng hàng không quốc tế Nội Bài lên 100 triệu hành khách/năm).
Theo Sở QHKT, hiện nay, Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đang được Bộ GTVT triển khai theo nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 336/QĐ-TTg ngày 4/3/2020.
Trong đó, có yêu cầu đánh giá việc phát triển mở rộng các cảng hàng không, đặc biệt là các cảng hàng không hiện hữu lớn như: Nội Bài, Cát Bi, Đà Nẵng, Long Thành... để có định hướng dự trữ đất đai phục vụ phát triển (thêm đường cất hạ cánh, công trình dịch vụ) hoặc nghiên cứu bổ sung cảng hàng không, sân bay mới.
Trong Quy hoạch xây dựng Vùng Thủ đô Hà Nội đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 490/QĐ-TTg ngày 5/8/2008, dự kiến sân bay thứ hai của Vùng (sân bay quốc tế Nam Hà Nội) sẽ đặt tại huyện Ứng Hòa (Hà Nội). Theo đồ án điều chỉnh Quy hoạch xây dựng Vùng Thủ đô đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 768/QĐ-TTg ngày 6/5/2016, nội dung thuyết minh đồ án có nghiên cứu 4 phương án, gồm: sân bay tại khu vực huyện Lý Nhân (tỉnh Hà Nam), cách trung tâm Hà Nội 60- 65km; sân bay tại huyện Ứng Hòa (Hà Nội), cách trung tâm Hà Nội khoảng 35 - 40km; sân bay tại huyện Thanh Miện và Bình Giang (tỉnh Hải Dương), cách trung tâm Hà Nội khoảng 45 - 50km; sân bay tại huyện Tiên Lãng (Hải Phòng), cách trung tâm Hà Nội khoảng 120km.
Như vậy, trong các nghiên cứu trước đây đã có phương án dự kiến bố trí sân bay thứ hai cho Vùng Thủ đô tại khu vực phía Nam Hà Nội.
Theo ông Nguyễn Trúc Anh, Giám đốc Sở QHKT thành phố Hà Nội, vị trí trên có khoảng cách và thời gian tiếp cận đến trung tâm Hà Nội hợp lý, tương tự với sân bay Long Thành về TPHCM.
Kết nối giao thông thuận lợi thông qua cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, Quốc lộ 1A hiện có và tiếp giáp đường trục phía Nam (đang thi công); đồng thời lâu dài sẽ được bổ sung cao tốc Tây Bắc - Quốc lộ 5B (nối đường Hồ Chí Minh và Quốc lộ 5B), các trục đường chính của thành phố Hà Nội (đường Đỗ Xá - Quan Sơn, trục Bắc - Nam, đường Ngọc Hồi- Phú Xuyên).
TS Trần Quang Châu
Ngoài ra, vị trí được chọn quy hoạch còn có khả năng tiếp cận đồng thời cả 3 loại hình giao thông: đường bộ, đường thủy (cảng Vạn Điểm trên sông Hồng) và đường sắt (tuyến Hà Nội - TPHCM, lâu dài sẽ kết nối với đường sắt cao tốc Bắc - Nam).
Đặc biệt, thuận lợi để giải phóng mặt bằng, quỹ đất phát triển, có khả năng bố trí được sân bay với diện tích khoảng 1.300 ha (tương tự quy mô sân bay Nội Bài với công suất 50 triệu hành khách/năm), trong đó chủ yếu là đất nông nghiệp, ít khu dân cư.
Sở QHKT Hà Nội nêu 1 nhược điểm là khu vực đề xuất làm sân bay có tuyến điện 500 kV Thường Tín đi Nho Quan cắt qua.
Cần cân nhắc nhiều yếu tố
Trao đổi với PV Tiền Phong, TS Trần Quang Châu, Chủ tịch Hội Khoa học và Công nghệ hàng không Việt Nam, cho rằng, với tốc độ phát triển hàng không hiện nay thì việc bố trí thêm 1 sân bay cho Thủ đô là đúng đắn.
Nhưng đặt sân bay ở đâu, làm với quy mô như thế nào là vấn đề rất lớn, cần nghiên cứu, khảo sát kỹ càng. Theo TS Châu, một sân bay cần phải giải quyết được những vấn đề như độ cao so với mặt nước biển, sơ đồ đi lại, bức tranh kinh tế - xã hội của cả khu vực đặt sân bay (về thu nhập, dân số)…
“Có khoảng 27 tiêu chí để làm sân bay, trong đó có 17 tiêu chí chính thức. Bên cạnh đó còn 10 chỉ số để cho điểm, cái nào ưu tiên thì sẽ chọn lựa”, ông nói.
Vị chuyên gia cho rằng, cả 4 phương án đang được xem xét việc sân bay mới đặt ở Hà Nam, Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng chưa phải 4 phương án cuối cùng, bởi có thể đặt vấn đề với phía quân đội đề xuất phương án sân bay Miếu Môn, sân bay Hòa Lạc có dùng được không. Phương án mở rộng sân bay quân sự có sẵn như thế nào?
Quy hoạch vùng trời thế nào để tránh xung đột? Tất cả đều có thể đưa vào cân nhắc, rồi đưa kế hoạch nghiên cứu tỉ mỉ, chứ không thể phán đoán được.
Theo TS Châu, cần thành lập hội đồng đánh giá, trong đó có các chuyên gia, Hội Kiến trúc, Cục Hàng không dân dụng, cả hàng không quân sự để tìm một vị trí sân bay hợp lý.
“Mở ra 1 sân bay, các anh không có chuyên môn thì sẽ gây xung đột vùng trời ngay, mất an toàn. Vùng trời không thể chia cắt, phải thống nhất, nếu xảy ra xung đột vùng trời sẽ rất nguy hiểm”, TS Trần Quang Châu nhấn mạnh.
Ông Lưu Quang Huy, Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội, nói: “Đây mới chỉ là đề xuất của Sở QHKT Hà Nội, chọn lựa hay không phụ thuộc vào quyết định của Thủ tướng Chính phủ”.
Theo ông Huy, trên thế giới nhiều thành phố lớn có tới 3 - 4 sân bay là chuyện bình thường. Phương án bố trí sân bay thứ 2 tại khu vực phía Nam Hà Nội có khả năng kết nối giao thông thuận lợi, tiếp cận trung tâm với khoảng cách hợp lý.
Ngoài ra, sân bay sẽ giúp khu vực phía Nam Hà Nội phát triển mạnh về kinh tế vùng, các hoạt động xung quanh sân bay sẽ giúp đời sống người dân được cải thiện mạnh mẽ, tạo động lực mới cho phát triển Thủ đô.
PGS Trần Trọng Hanh, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, cho rằng khu vực phía Bắc và phía Nam Hà Nội đều là các vùng đất trũng, không an toàn nếu đặt sân bay quốc tế thứ 2 ở đây. “Cần có đánh giá tổng quan, kỹ càng về vấn đề này”, ông Hanh nói.