Cây xanh của Hà Nội đã được trồng ở công viên An Hòa - cửa ngõ phía bắc TP Huế - Ảnh: THÁI BÌNH

Như vậy, mối quan hệ giữa ba trung tâm Hà Nội - Huế - Sài Gòn đã hình thành từ thời Trần vào đầu thế kỷ 14, xác lập vào thời chúa Nguyễn thế kỷ 17-18, phát triển từ thế kỷ 19, khi Huế là Kinh đô của cả nước và tiếp nối trong quá trình đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc, xây dựng đất nước trong hơn thế kỷ qua.

PGS.TS Đỗ Bang - phó chủ tịch Hội khoa học lịch sử Việt Nam, chủ tịch Hội khoa học lịch sử Thừa Thiên Huế - đã đúc kết như vậy, tại hội thảo "Hà Nội - Huế - Sài Gòn: Dòng sinh mệnh dân tộc - nhìn từ các đô thị văn hiến".

Hội thảo này tổ chức ngày 8-10 tại Huế, nhân kỷ niệm 60 năm kết nghĩa Hà Nội - Huế - Sài Gòn (8-10-1960 - 8-10-2020).

60 năm trước, vào ngày 8-10-1960, tại thủ đô Hà Nội đã diễn ra lễ kết nghĩa ba thành phố Hà Nội - Huế - Sài Gòn, với tinh thần: "là cây một cội, là con một nhà".

Hội thảo "Hà Nội - Huế - Sài Gòn: Dòng sinh mệnh dân tộc - nhìn từ các đô thị văn hiến” - Ảnh: VĂN HƯỚNG

Trong tham luận "Huế trong dòng chảy lịch sử dân tộc và mối tương quan: Huế - Hà Nội - Sài Gòn", TS Phan Thanh Hải cho rằng từ cái nôi đồng bằng Bắc Bộ và Thanh Nghệ, trong suốt 1.000 năm qua, văn minh Việt đã không ngừng được chuyển tải mạnh mẽ về phương Nam thông qua trung tâm Phú Xuân - Huế, để rồi sau đó hình thành một trung tâm khác ở Nam Bộ, đó là Sài Gòn - Gia Định.

Theo PGS Đỗ Bang, mối quan hệ Hà Nội - Huế - Sài Gòn trong lịch sử vừa là mối quan hệ sinh thành, hỗ trợ, tương tác mang tính đạo lý và lợi ích sống còn; vừa là quan hệ đẳng cấp quyền lực.

Mối quan hệ đẳng cấp quyền lực tuy có xung đột, mâu thuẫn trong một số thuộc cấp lãnh đạo, chỉ huy, nhưng chỉ nhất thời khi đất nước chia cắt giữa Thăng Long - Phú Xuân (thế kỷ 17-18) và giữa Sài Gòn - Hà Nội (1954-1975).

Bản chất vấn đề là "Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một", vì do cùng một cội nguồn lịch sử và cùng một sứ mệnh của dân tộc, trong đó có sứ mệnh đấu tranh thống nhất đất nước.

PGS Đỗ Bang nhận định: một trong những giá trị đặc trưng của ba đô thị Hà Nội, Huế, Sài Gòn đó là giá trị văn hiến. Chính giá trị văn hiến đã kết nối bền chặt tình cảm và sứ mệnh nhân dân của ba địa phương.

Nhà nghiên cứu Dương Phước Thu đề xuất lãnh đạo ba địa phương dành quỹ đất tương xứng để xây dựng "Không gian Lịch sử - Văn hóa Hà Nội - Huế - Sài Gòn", như là sự ghi nhận quá khứ kết nối bền chặt ba thành phố và tiếp tục bồi đắp trong tương lai.

Hội thảo "700 năm Thuận Hóa - Phú Xuân - Thừa Thiên - Huế"

TT - Hội thảo này là hoạt động quan trọng trong chương trình Festival Huế đã được Hội Khoa học lịch sử tỉnh Thừa Thiên - Huế tổ chức tại Huế vào hôm 10-6.