Vụ việc được phát hiện tại tại Công ty TNHH Tư vấn, Thiết kế, xây dựng, thương mại Mai Lành (gọi tắt là Công ty Mai Lành, trụ sở tại địa chỉ số 998, đường Hậu Giang, phường 12, quận 6, TP Hồ Chí Minh).
Theo văn bản số 1584/TB-CCT thông báo kết quả xử lý vụ việc của Chi cục Thuế Quận 6, qua kiểm tra và xem xét thực hiện các quy định pháp luật về thuế đất dự án bất động sản của Công ty Mai Lành, Chi cục Thuế Quận 6 đã lập biên bản các hành vi vi phạm của công ty Mai Lành, yêu cầu kê khai thuế bổ sung để nộp vào ngân sách nhà nước.
Cụ thể: Công ty Mai Lành phải kê khai thuế bổ sung để nộp vào ngân sách nhà nước số tiền thuế giá trị gia tăng là 3,3 tỷ đồng và số tiền thuế thu nhập doanh nghiệp 6,55 tỷ đồng. Đồng thời, Chi cục Thuế Quận 6 lập biên bản xử phạt và ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế đối với Công ty Mai Lành số tiền vi phạm hành chính là 1.965.686.182 đồng (hơn 1,965 tỷ đồng) và số tiền chậm nộp thuế là 3,474 tỷ đồng. Cộng cả hai khoản truy thu thuế và xử phạt thuế trên, Công ty Mai Lành phải nộp là: 15,289 tỷ đồng.
Đây là khoản tiền xác định sai phạm về thuế đối với dự án bất động sản lớn nhất từ trước đến nay tại TP Hồ Chí Minh mà cơ quan thuế truy thu, xử lý. Hành vi trốn thuế, gian lận thuế xảy ra tại Công ty Mai Lành được tổ chức tinh vi, kéo dài trong nhiều năm tới nay mới bị phát hiện.
Văn bản của Chi cục Thuế quận 6 phát hiện hành vi liên quan đến thuế của Công ty Mai Lành
Sự việc chỉ được phát hiện vào đầu năm 2020, từ trình báo từ một cá nhân (ngụ quận 6, TP Hồ Chí Minh) về sai phạm tại Dự án Nhà phố, chợ Bình Hưng Hòa, phường Bình Hưng Hoà, quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh liên quan đến Công ty TNHH Tư vấn, Thiết kế, xây dựng, thương mại Mai Lành
Theo phản ánh, Công ty Mai Lành đã dùng thủ đoạn công ty không đứng tên lô đất nền mà nhờ các cá nhân thân quen đứng tên sở hữu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và sau đó những người này chuyển nhượng các lô nền này sang cho các cá nhân khác với mức giá bán thấp hơn nhiều so với giá chuyển nhượng thực tế nhằm trốn thuế nhà nước. Nhiều nền đất có giá trị hàng tỷ đồng nhưng chỉ khai chuyển nhượng ở mức thấp từ 200 triệu đến 1 tỷ đồng dẫn đến khoản đóng thuế giảm rất nhiều.
Chẳng hạn như, lô đất D1 với diện tích 93,5m2, theo báo cáo tài chính thì giá bán là 26,4 triệu đồng/m2 và Công ty Mai Lành thu về 2,468 tỷ đồng. Nhưng khi xuất hóa đơn doanh thu bán nền đất trên chỉ ở mức 227,61 triệu đồng và giá trị hợp đồng được công chứng cũng là 227,61 triệu đồng.
Hoặc trường hợp khác, mã lô đất D13 với diện tích 100m2, Công ty Mai Lành nhờ ông Phan Văn Hoàng và bà Vũ Thụy Nhật Du đứng tên bán cho khách hàng Đỗ Thị Nghĩa theo hợp đồng chuyển nhượng lập ngày 5/9/2016 được công chứng với giá trị 250 triệu đồng nhưng trên thực tế Công ty thu của khách hàng 2,4 tỷ đồng.
Hợp đồng chuyển nhượng đất của Công ty Mai Lành bị phát hiện có dấu hiệu trốn thuế
Nhờ hình thức này, Công ty Mai Lành giảm được rất nhiều mức thuế đóng thu nhập doanh nghiệp (ở mức 20% thời điểm 2016) và thuế trước bạ và chỉ đóng thuế trước bạ chuyển nhượng theo hợp đồng đã công chứng. Bên cạnh các hành vi trốn thuế này, các cá nhân này còn câu kết với nhau để hợp thức hóa hồ sơ, gian lận và báo cáo sai lệch nhiều loại số liệu hòng che dấu hành vi trốn thuế đối với nhà nước và đối với các cổ đông góp vốn thực hiện dự án.
Trước đó, Cục Thuế TP Hồ Chí Minh đã có văn bản số 86/PC-CT ngày 7/2/2020 gửi Chi cục Thuế quận 6 yêu cầu giải quyết và làm rõ nội dung trình báo và thông tin đến cơ quan thanh tra - kiểm tra thuế. Ngay sau đó, Chi cục Thuế quận 6 đã lập đoàn công tác làm rõ những dấu hiệu sai phạm tại Dự án Nhà phố, chợ Bình Hưng Hòa của Công ty Mai Lành.
Dự án Nhà phố, chợ Bình Hưng Hòa được Công ty Mai Lành chuyển nhượng cho các cá nhân xây nhà ở, kinh doanh.
Theo ông Phan Văn Hải, người trình báo sự việc, kết quả kiểm tra sai phạm về thuế tại Công ty Mai Lành dù làm rõ những sai phạm, truy thu, xử phạt tổng giá trị hơn 15,289 tỷ đồng. Tuy nhiên, còn một số nội dung vi phạm chưa làm rõ giá trị trốn thuế lớn hơn rất nhiều. Vì vậy cần tiếp tục có hướng xử lý và chuyển cơ quan điều tra để truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định pháp luật, trên tinh thần thượng tôn pháp luật, hướng tới minh bạch, quyết liệt trong xử lý sai phạm về thuế.
Trả lời về hành vi này, theo Luật sư Lâm Hiền Phước, Đoàn Luật sư TPHCM: Căn cứ theo Công văn số 16465/BTC-PC ngày 27/11/2013 của Bộ Tài chính, cơ quan thuế quận 6 khi làm rõ các dấu hiệu về hành vi trốn thuế tại Dự án của Công ty Mai Lành thì họ có trách nhiệm chuyển hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền để kiến nghị truy cứu trách nhiệm hình sự, xử lý nghiêm theo qui định pháp luật. Luật hình sự năm 2015 (Sửa đổi và bổ sung 2017) qui định trường hợp xác pháp nhân và cá nhân có hành vi trốn thuế có tổ chức, giá trị trốn thuế lớn hàng tỷ đồng thì tùy theo mức độ vi phạm sẽ bị áp dụng các hình thức phạt cao nhất là 4,5 tỷ đồng, áp dụng án tù 2-7 năm đối với cá nhân, cấm doanh nghiệp hoạt động từ 1-3 năm hoặc vĩnh viễn...
Trong khi đó, cuối tháng 4/2020, ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Đoàn đại biểu Quốc hội TP khi thực hiện khảo sát về tình hình thực hiện Luật Đất đai 2013 tại một số quận, huyện ở thành phố đã có ý kiến cho rằng, tình trạng bán nhà, đất hai giá (bán giá cao, ghi trong hợp đồng giá thấp) diễn ra phổ biến, gây thất thoát thuế đối với Nhà nước và làm “méo mó” thị trường. Tình trạng bán đất “hai giá” để trốn thuế làm thất thu ngân sách nhà nước mỗi năm khoảng 2.000 tỷ đồng. Đại biểu Nghĩa kiến nghị cơ quan chức năng cần vào cuộc xử lý tình trạng này, các dấu hiệu vi phạm cần phải chuyển cơ quan điều tra để xử lý hình sự.
Hiện vụ việc đang được các cơ quan tiếp tục điều tra làm rõ.