Viện KSND Tối cáo vừa hoàn tất cáo trạng bổ sung nội dung vụ án “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng” và “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), Công ty CP chăn nuôi Bình Hà và Công ty TNHH thương mại và du lịch Trung Dũng.

Trong số 12 bị can, 8 bị can bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng” và 4 bị can bị truy tố về tội “Lạm dụng tín nhiệm, chiếm đoạt tài sản”.

“Ưu ái” công ty “sân sau”, gây thất thoát hơn 1.600 tỷ đồng

Theo cáo trạng, trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến 2016, lợi dụng chức trách được giao, ông Trần Bắc Hà (cựu Chủ tịch HĐQT BIDV) đã chỉ đạo cấp dưới tại BIDV và BIDV Chi nhánh Hà Tĩnh, Chi nhánh Hà Thành cho Công ty Bình Hà (công ty “sân sau” của Trần Bắc Hà) và Công ty Trung Dũng vay trái quy định, gây thất thoát cho BIDV số tiền đặc biệt lớn là hơn 1.600 tỷ đồng.

Công ty Bình Hà là công ty mới thành lập, chưa có bất cứ hoạt động kinh tế phát sinh, thuộc doanh nghiệp chưa đủ điều kiện xếp hạng tín dụng theo tiêu chuẩn của BIDV. Mặc dù đã đánh giá và thẩm định dự án có 8 yếu tố rủi ro có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của dự án nhưng theo sự chỉ đạo của Trần Bắc Hà, BIDV đã thẩm định, đề xuất và phê duyệt cho Công ty Bình Hà vay vốn.

Trong quá trình giải ngân, BIDV đã không kiểm soát dòng tiền có được sau kinh doanh, để các cổ đông Công ty Bình Hà sử dụng vốn vay không đúng mục đích, thông qua các nhà thầu chiếm đoạt và chiếm dụng tiền giải ngân của BIDV... Tổng dư nợ của Công ty Bình Hà tại BIDV không có khả năng thu hồi là hơn 799 tỷ đồng.

Đối với Công ty Trung Dũng, mặc dù thẩm định, đánh giá tình hình tài chính của Công ty Trung Dũng gặp khó khăn nhưng tháng 8/2011, các bị can thuộc BIDV Chi nhánh Hà Thành vẫn thực hiện việc cấp hạn mức tín dụng ngắn hạn 700 tỷ đồng cho Công ty Trung Dũng.

Quá trình cho vay theo hạn mức, do áp lực từ sự chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà, các bị can trên đã quyết định giải ngân cho Công ty Trung Dũng vay 26 khoản còn dư nợ, trong đó có 20 khoản giải ngân không đáp ứng đúng tỷ lệ tài sản đảm bảo khoản giải ngân cho vay để đảo nợ.

Đối với tất cả 26 khoản vay trên, các bị can đã không kiểm soát được tiền bán hàng của doanh nghiệp để thu nợ, không kiểm tra mục đích sử dụng vốn vay của Công ty Trung Dũng đối với các khoản giải ngân để mua phôi thép, dẫn đến dư nợ lớn.

Hành vi vi phạm của các bị can trong việc cho Công ty Trung Dũng vay đã gây thiệt hại cho BIDV 865 tỷ đồng.

Trong vụ án này, ông Trần Bắc Hà được xác định là chủ mưu, cầm đầu về tội “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”. Tuy nhiên, tháng 7/2019, ông Trần Bắc Hà đã tử vong trong trại giam nên cơ quan công an đình chỉ bị can đối với ông Trần Bắc Hà.

Hủy 2 quyết định công nhận thỏa thuận của đương sự

Ngày 16/7/2020, TAND TP Hà Nội trả hồ sơ vụ án này để điều tra bổ sung, làm rõ việc mua bán các khoản nợ của Công ty Trung Dũng giữa BIDV và Công ty TNHH MTV quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC); quá trình VAMC và BIDV khởi kiện Công ty Trung Dũng tại TAND quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Sau khi cơ quan công an điều tra bổ sung, Viện KSND Tối cao xác định, ngày 5,6/1/2017, BIDV đã có hai đơn khởi kiện yêu cầu Cty Trung Dũng và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trả toàn bộ dư nợ gốc, lãi phát sinh theo các Hợp đồng tín dụng tại BIDV. TAND quận Hoàn Kiếm đã thụ lý 2 vụ án kinh doanh thương mại này, quá trình giải quyết đã ra hai Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự.

Về nội dung này, Viện KSND Tối cao nhận thấy, các bị can biết rõ hành vi của mình liên quan đến hoạt động tín dụng là vi phạm pháp luật nhưng BIDV vẫn khởi kiện vụ án kinh doanh thương mại và thỏa thuận tại TAND quận Hoàn Kiếm nhằm che đậy và hợp thức hóa sai phạm. TAND quận Hoàn Kiếm ra các Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự là vi phạm Điều 206-Bộ luật Tố tụng Hình sự.

Do vậy, ngày 18/8/2020, Viện KSND Cấp cao tại Hà Nội đã ban hành các Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm, kháng nghị toàn bộ Quyết định của TAND quận Hoàn Kiếm công nhận sự thỏa thuận của các đương sự nói trên, đồng thời đề nghị Ủy ban Thẩm phán TNAD Cấp cao tại Hà Nội xét xử giám đốc thẩm vụ án theo hướng: hủy toàn bộ Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự nêu trên và đình chỉ giải quyết vụ án.

Ngày 28/8/2020, TAND Cấp cao tại Hà Nội đã ban hành 2 Quyết định giám đốc thẩm hủy hai Quyết định của TAND quận Hoàn Kiếm công nhận sự thỏa thuận của các đương sự về vụ án “Tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa nguyên đơn là VAMC, BIDV với bị đơn là Công ty Trung Dũng và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Tiến Nguyên