Tổng công ty xi măng có thể bị giám sát hoạt động đầu tư

Hoàng Thắng

(TBKTSG Online) - Bộ Tài chính đề nghị Bộ Xây dựng kiểm tra, giám sát việc quản lý và sử dụng vốn đầu tư ra ngoài doanh nghiệp của Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (VICEM) nhằm đảm bảo hiệu quả đầu tư.

Dây chuyền sản xuất xi măng của VICEM. Ảnh: ĐVCC

Trong văn bản gửi Bộ Xây dựng với nội dung về tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2019 của Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (VICEM), Bộ Tài chính cho biết, tổng doanh thu năm 2019 của doanh nghiệp đạt 1.393 tỉ đồng – tương ứng 82% doanh thu thực hiện năm 2018.

Nguyên nhân được Bộ Tài chính chỉ ra là doanh thu từ cổ tức, lợi nhuận được chia của VICEM giảm 370 tỉ đồng so với năm trước – tương ứng mức giảm 27,6% - xuống còn là 971 tỉ đồng. Cụ thể, khoản lợi nhuận này vốn phát sinh từ các doanh nghiệp, gồm: Công ty Xi măng Hà Tiên 1, Công ty Siam City, Công ty Xi măng Nghi Sơn, Công ty Xi măng Chinfon lần lượt giảm 92 tỉ đồng, 96 tỉ đồng, 150 tỉ đồng, 32 tỉ đồng so với cùng kỳ năm 2018.

Với giá trị đầu tư tài chính là 13.634 tỉ đồng thì tỷ suất cổ tức, lợi nhuận được chia tính trên tổng giá trị đầu tư trong năm 2019 chỉ đạt mức 7,1% - giảm 2,7% so với năm 2018.

Tuy nhiên, lợi nhuận thực hiện của VICEM năm 2019 vẫn tăng 11% so với năm 2018, đạt mức 1.181 tỉ đồng do được hoàn nhập phần giá trị dự phòng đầu tư tài chính.

Đáng chú ý, số dư nợ phải thu của Công ty mẹ - VICEM tại thời điểm 31-12-2019 lên tới 2.242 tỉ đồng – tập trung chủ yếu ở ba doanh nghiệp, gồm: Công ty Xi măng Tam Điệp với khoản vay 700 tỉ đồng, Công ty cổ phần Xi măng Hạ Long với khoản vay 100 tỉ đồng và Sông Thao với khoản vay 288 tỉ đồng. Bộ Tài chính cho biết, do các công ty này có số lỗ lũy kế lớn, tình hình tài chính khó khăn nên các khoản cho vay khó có khả năng thu hồi hoặc thu hồi chậm.

Tương tự, báo cáo năm 2019 của VICEM cho thấy Công ty Xi măng Tam Điệp, Công ty cổ phần Xi măng Hạ Long và Công ty cổ phần Xi măng Sông Thao tuy có sự cải thiện về tài chính, nhưng do lỗ lũy kế lớn nên đã mất cân đối và mất an toàn về tài chính – dẫn tới mất khả năng thanh toán, hoạt động sản xuất kinh doanh phụ thuộc hoàn toàn vào vốn vay, chiếm dụng và hỗ trợ từ Công ty mẹ. Đồng thời những doanh nghiệp này cũng thuộc diện phải thực hiện giám sát tài chính đặc biệt.

Ngoài ra, một số đơn vị như Công ty Cổ phần Xi măng Bút Sơn, Hoàng Mai, Hải Vân hoạt động sản xuất kinh doanh chưa mang lại hiệu quả, có hệ số thanh toán nợ ngắn hạn thấp nên gặp khó khăn trong thanh toán nợ ngắn hạn.

Trước thực tế trên, Bộ Tài chính đã đề nghị VICEM có biện pháp kiểm soát, thu hồi các khoản nợ cho các công ty con vay. Đồng thời, đánh giá các khoản đầu tư để đảm bảo hiệu quả đầu tư và có phương án xử lý đối với các khoản đầu tư không mang lại hiệu quả, thực hiện trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi theo quy định.

Bên cạnh đó, tăng cường công tác phân tích, đánh giá nguyên nhân và xây dựng phương án khắc phục khó khăn đối với các công ty con có hệ số khả năng thanh toán nợ đến hạn thấp và cơ cấu lại các nguồn vốn huy động đảm bảo giảm rủi ro về mặt tài chính. Ngoài ra, cần tăng cường giám sát đối với Công ty Xi măng Tam Điệp, Hạ Long và Sông Thao để các công ty này sớm khắc phục khó khăn và trả được nợ vay.

Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Xây dựng kiểm tra, giám sát việc quản lý và sử dụng vốn đầu tư ra ngoài doanh nghiệp của VICEM nhằm đảm bảo hiệu quả đầu tư. Ngoài ra, Bộ Xây dựng cũng có trách nhiệm rà soát việc trích lập dự phòng giảm giá đầu tư tài chính của VICEM để đảm bảo việc này được thực hiện theo đúng chế độ quy định.

Với việc cổ phần hoá Công ty mẹ - VICEM, Bộ Xây dựng cần khẩn trương phê duyệt lại phương án sắp xếp, xử lý các cơ sở nhà đất của doanh nghiệp và thực hiện cổ phần hóa theo đúng kế hoạch. Nếu kế hoạch cổ phần hóa thay đổi, Bộ này cần báo cáo Thủ tướng việc xử lý chênh lệch giữa vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ của Công ty mẹ - VICEM tại thời điểm ngày 31-12-2019.