Liên quan sự cố sạt lở tại Thủy điện Rào Trăng 3 (ở xã Phong Xuân, huyện Phong Điền, Thừa Thiên Huế) khiến 17 công nhân thi công dự án gặp nạn do sạt lở, trong đó 3 người chết và 14 người mất tích.

Hình ảnh ngập lụt ở Thừa Thiên Huế trong những ngày qua

Được biết, Thủy điện Rào Trăng 3 được UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cấp phép giao cho Công ty TNHH Tư vấn xây dựng Trường Sơn thực hiện vào tháng 11/2008. Dự án được xây dựng trên sông Rào Trăng (nhánh cấp I của sông Bồ), thuộc địa bàn xã Phong Xuân, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.

Đây là nhà máy thủy điện thứ 13 tại Thừa Thiên Huế được cấp phép đầu tư xây dựng. Thời điểm cấp phép, dự án có công suất lắp máy 11 MW, tổng nguồn vốn đầu tư 290 tỉ đồng.

Diện tích đất dự kiến sử dụng là 11,1 ha; trong đó diện tích khu vực lòng hồ là 8,8 ha, còn lại là khu vực nhà máy, tuyến áp lực, tuyến năng lượng và công trình phụ trợ.

Vào năm 2016, Bộ Công Thương ban hành Quyết định 2631/QĐ-BCT về việc phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch thủy điện nhỏ tỉnh Thừa Thiên Huế đối với dự án thủy điện Rào Trăng 3. Dự án có nhiệm vụ chính là phát điện lên lưới điện quốc gia. Sơ đồ khai thác gồm đập chính dâng kết hợp đập tràn xả lũ trên sông Rào Trăng, tuyến năng lượng bờ phải và nhà máy thủy điện kiểu hở xả nước trở lại sông Rào Trăng.

Sau khi Bộ Công Thương phê duyệt điều chỉnh quy hoạch, dự án Thuỷ điện Rào Trăng 3 có công suất nhà máy được nâng lên 13MW và điện lượng trung bình hàng năm là 44,343 triệu kWh.

Dự án cũng được thay đổi nhà đầu tư từ Công ty TNHH tư vấn xây dựng Trường Sơn sang Công ty CP Thủy điện Rào Trăng 3 tại địa chỉ tại Số 43 đường số 06 Khu đô thị An Cựu, Phường An Đông, Thành phố Huế, Thừa Thiên Huế.

Công ty này được thành lập vào tháng 6/2011, ngành nghề đăng ký kinh doanh bao gồm sản xuất, truyền tải và phân phối điện; Xây dựng các công trình dân dụng, giao thông, thủy lợi, điện cao thế, thủy điện;...

Được biết tại Thừa Thiên Huế, có tới 3 dự án quy hoạch thủy điện được lập, trong đó có 2 quy hoạch do Bộ Công Thương lập và 1 quy hoạch thủy điện nhỏ của tỉnh.

Các dự án thủy điện theo quy hoạch là 21 dự án với tổng công suất 450MW nhưng tập trung chủ yếu vào 5 công trình: A Lưới, Hương Điền, Bình Điền, A Lin 1 và Tả Trạch với tổng công suất 360 MW.

Đối với các thủy điện nhỏ, thường được gọi là thủy điện bậc thang, theo Quyết định số 1666/QĐ-UBND ngày 23/07/2008 của UBND tỉnh Thừa Thiên Huế về việc phê duyệt quy hoạch thủy điện nhỏ trên địa bàn tỉnh, tổng số các dự án là 11 dự án; tổng công suất các nhà máy khoảng 105,8 MW.

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), các công trình thủy điện đã và đang xây dựng ở Thừa Thiên Huế phần lớn là các công trình đập lớn với hồ chứa có dung tích chứa nước từ hàng chục triệu đến hàng trăm triệu m3, khi xây dựng đập thường làm ngập một diện tích đất đai lớn trong khu vực lòng hồ, đồng thời trong quá trình vận hành, khai thác cũng gây tác động tới tài nguyên và môi trường trong lưu vực sông.

Từ năm 2011, Bộ TN&MT đã cảnh báo về những bất cập trong xây dựng và vận hành các nhà máy thủy điện ở Thừa Thiên Huế.

Chẳng hạn như sự thay đổi chế độ dòng chảy hạ lưu các tuyến đập làm tốc độ bồi lắng trên sông Hương và các chi lưu như sông Đông Ba, Như Ý, La Ỷ... diễn ra nhanh, mạnh, làm hẹp diện tích thoát nước của các sông ngòi, tăng tình trạng ngập úng trong mùa lũ lụt, gây ô nhiễm nguồn nước trong mùa khô hạn.

Đối với môi trường tự nhiên, các nhà khoa học cho rằng cần xem xét đánh giá kỹ lưỡng tác động của một số dự án trong quy hoạch thủy điện nhỏ, như dự án thủy điệm cụm Rào La, Rào Trăng 3, Rào Trăng 4 do ảnh hưởng đến khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền; nghiên cứu điều chỉnh giảm mức nước trước lũ ở các hồ chứa, tăng dung tích phòng lũ của các công trình hồ chứa thủy điện;...

Đêm 12/10, đoàn cán bộ, chiến sĩ Quân khu 4 gồm 21 người gặp khó khăn khi tiếp cận công trình thủy điện Rào Trăng 3 (xã Phong Xuân, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế) nên phải tạm nghỉ ở Trạm kiểm lâm số 7.

Trong đêm, trời mưa to nên một khối lượng đất, đá từ quả đồi sạt lở xuống lán tạm mà đoàn công tác đang nghỉ. Đến trưa nay, Ban chỉ huy tiền phương (đóng tại Thừa Thiên Huế) đã liên lạc được với 8 chiến sĩ, 13 người còn lại đang mất liên lạc.

Đến 14h ngày 13/10, Đài thông tin duyên hải Huế đã kết nối được qua hệ thống vô tuyến với nhà máy thuỷ điện, Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tại và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh cũng kết nối cùng tầng số với 2 đơn vị trên cho biết: Hiện nay, công nhân nhà máy thuỷ điện Rào Trăng 4 đều an toàn, nhưng bị cô lập, hiện lương thực chỉ còn dùng đủ 1 ngày; 40 công nhân từ nhà máy thuỷ điện Rào Trăng 3 đã di chuyển bằng đường rừng đến nhà máy thuỷ điện Rào Trăng 4; đường đi đến khu vực nhà máy thuỷ điện Rào Trăng 3 và Rào Trăng 4 bị sạt lở nghiêm trọng, muốn tiếp cận phải đi bằng đường thuỷ nhưng nước chảy xiết.

Hiền Anh