Việt Nam cần hút vốn ngoại vào cơ quan xếp hạng tín nhiệm nội

Trang Nguyễn

(TBKTSG Online) - Một cơ quan xếp hạng tin cậy và có uy tín là một trong những mảnh ghép còn thiếu trong thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Việc thu hút một cơ quan xếp hạng toàn cầu đầu tư vào một trong những cơ quan xếp hạng của Việt Nam sẽ là một chất xúc tác quan trọng cho sự phát triển của thị trường, theo nhận định của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB).

Báo cáo ‘Tiềm năng đầu tư nước ngoài vào cơ quan xếp hạng tín dụng trong nước tại Việt Nam’ mới được ADB phát hành với mục đích đánh giá mức độ hấp dẫn của thị trường trái phiếu Việt Nam từ quan điểm của một cơ quan xếp hạng tín nhiệm toàn cầu. Báo cáo được kỳ vọng sẽ giúp các cơ quan xếp hạng tín nhiệm toàn cầu cân nhắc việc tham gia vào thị trường Việt Nam, hoặc hợp tác với các bên tham gia khác trên thị trường.

Một cơ quan xếp hạng đáng tin cậy và có uy tín là một trong những mảnh ghép còn thiếu của thị trường trái phiếu nội. Ảnh minh họa: TTXVN

Theo báo cáo này, Việt Nam đã phát hành một lượng trái phiếu doanh nghiệp tương đối nhiều hơn các nước như Indonesia và Philippines trong những năm gần đây. Nếu càng nhiều trái phiếu như vậy được xếp hạng, thông qua những thay đổi trong văn hóa tín dụng hoặc các quy định, thì cơ hội thu hút các cơ quan xếp hạng quốc tế cân nhắc và đầu tư vốn cổ phần vào một cơ quan xếp hạng tín dụng trong nước sẽ càng rõ ràng.

Việc thiếu nhu cầu xếp hạng tín nhiệm trong quá khứ luôn là nhân tố hạn chế đối với các cơ quan xếp hạng tín nhiệm trong nước ở Việt Nam. Hai công ty xếp hạng tín nhiệm trong nước đã được Bộ Tài chính cấp phép là CTCP Sài Gòn Phát Thịnh (2017) và FiinGroup (2020).

Luật Chứng khoán mới ban hành năm 2019 yêu cầu một số trái phiếu phát hành ra công chúng (nhưng không phải phát hành riêng lẻ) phải được xếp hạng bởi một đơn vị xếp hạng tín nhiệm trong nước sẽ có hiệu lực kể từ tháng 1-2021. Hơn nữa, dự thảo các quy định hướng dẫn thực hiện Luật Chứng khoán mới chỉ đòi hỏi rất ít, nếu không muốn nói là không đòi hỏi, trái phiếu phát hành phải được xếp hạng, khác với các thị trường ASEAN khác nơi quy định bắt buộc phải xếp hạng tín nhiệm đối với các trái phiếu phát hành ra công chúng, và thường là cả phát hành riêng lẻ, trong suốt những năm hình thành trái phiếu.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp của Việt Nam đã gia tăng nhanh chóng kể từ năm 2017 và lượng phát hành trị giá 12,8 tỉ đô la Mỹ trong năm 2019 đã lớn hơn so với con số của Indonesia và Philippines. Trái phiếu phát hành riêng lẻ chiếm tới 94% tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong năm 2018 và 2019 sau khi có sự nới lỏng các quy định về công bố thông tin và điều kiện phát hành.

Tuy nhiên, việc thiếu văn hóa xếp hạng tín nhiệm đặt ra những rủi ro đáng kể đối với thị trường trái phiếu và lĩnh vực tài chính, đặc biệt khi các nhà đầu tư riêng lẻ hiện đang sở hữu gần một phần tư tổng lượng trái phiếu phát hành.

Theo ADB, các nhà hoạch định chính sách của Việt Nam đang mong muốn nhìn thấy sự tăng trưởng có trật tự của một thị trường trái phiếu lành mạnh và đã bày tỏ cam kết mạnh mẽ đối với các cơ quan xếp hạng tín nhiệm trong nước. Tăng trưởng của thị trường trái phiếu doanh nghiệp từ năm 2017 được đánh giá là bền bền vững và bối cảnh kinh doanh cho một công ty xếp hạng tín nhiệm toàn cầu gia nhập thị trường Việt Nam thông qua một thỏa thuận dịch vụ kỹ thuật hiện đang rất hấp dẫn. Một thỏa thuận dịch vụ kỹ thuật sẽ mang lại việc gia nhập thị trường với rủi ro thấp cho các công ty xếp hạng tín nhiệm quốc tế.

Các bên gia nhập thị trường của Việt Nam sẽ mong muốn được chứng kiến sự hợp tác của các thể chế địa phương với một công ty xếp hạng toàn cầu. Điều này sẽ dẫn tới sự pha trộn lý tưởng giữa thông lệ tốt toàn cầu với sự hiểu biết địa phương về văn hóa, doanh nghiệp và thực tiễn. Hơn nữa, hợp tác kỹ thuật giữa một công ty xếp hạng tín nhiệm toàn cầu và một đơn vị xếp hạng tín nhiệm trong nước sẽ giúp nâng cao uy tín của đơn vị xếp hạng trong nước (thông qua danh tiếng của công ty xếp hạng toàn cầu về các quy trình quản lý và phân tích nghiêm ngặt), dẫn tới sự chấp nhận rộng rãi hơn của thị trường và sử dụng xếp hạng của công ty xếp hạng trong nước nhiều hơn.