Tại Báo cáo cập nhật kinh tế Việt Nam tháng 10/2020 công bố mới đây, World Bank đã đề cập đến tình trạng dư nợ cho vay tăng thấp và dư địa tài khóa dần thu hẹp lại.
Dư nợ cho vay tiếp tục tăng trưởng ở mức khiêm tốn
Tăng trưởng tín dụng của Việt Nam tiếp tục được ghi nhận ở mức thấp trong tháng 9 với tốc độ 10,2% (so với cùng kỳ năm trước), giảm so với tốc độ tăng trưởng bình quân 16,2% trong 5 năm trước. Nguyên nhân được chỉ ra là do tiền gửi của khách hàng tiếp tục tăng nhanh hơn, ở mức 12,4% so với tháng 9/2019, thanh khoản vẫn dồi dào trên thị trường tài chính trong nước.
"Các ngân hàng ngần ngại cấp tín dụng là do nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp giảm và rủi ro cao hơn trong thời kỳ suy thoái kinh tế, cho dù Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã nới lỏng các điều kiện cho vay trong những tháng gần đây", báo cáo nêu.
Tính đến tháng 9, nợ xấu theo báo cáo vẫn ở mức thấp (ước tính khoảng 1,63% tài sản của các ngân hàng), một phần là do quy định của Ngân hàng Nhà nước cho phép các ngân hàng thương mại được giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.
Tuy nhiên, theo World Bank, một số thông tin từ 17 ngân hàng thương mại niêm yết trên thị trường chứng khoán cho thấy cả tỷ lệ nợ xấu và tỷ suất lợi nhuận ròng của các ngân hàng đều giảm dần trong những tháng gần đây, điều này gây áp lực ngày càng lớn lên ngành ngân hàng.
Dư địa tài khóa đang bị thu hẹp
Cũng theo báo cáo của World Bank, kể từ đầu cuộc khủng hoảng do dịch bệnh Covid-19, Chính phủ Việt Nam đã chuyển từ chính sách tài khóa thắt chặt sang ngược chu kỳ, với mục tiêu hạn chế chi phí ngắn hạn đối với nền kinh tế và kích thích phục hồi.
Do đó, tổng thu ngân sách trong 9 tháng đầu năm 2020 giảm 11,5% so với cùng kỳ năm 2019. Đồng thời, chi đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước 9 tháng đầu năm 2020 tăng 40,1% so với cùng kỳ năm 2019. Điều này được lý giải một phần là do tốc độ giải ngân đã được cải thiện tích cực, chiếm 57,2% tính đến tháng 9 năm 2020 (số liệu giải ngân năm 2019 là 45,1%).
Với thanh khoản dồi dào trên thị trường trong nước, Kho bạc Nhà nước đang vay trong nước với lãi suất hấp dẫn để đáp ứng nhu cầu vốn của Chính phủ. Cụ thể, tính đến thời điểm hiện tại, Kho bạc đã huy động được hơn 236,34 nghìn tỷ đồng từ thị trường trong nước. Trong phiên đấu giá gần đây nhất vào đầu tháng 10, lãi suất trung bình là 2,66%, giảm 0,3% so với phiên đấu giá trước đó vào ngày 30/9, cho các kỳ hạn từ 15 đến 30 năm.
Từ các yếu tố trên, World Bank nhận định rằng, trong tương lai, sự phục hồi kinh tế dường như đang được củng cố và trở nên sâu rộng hơn, cho thấy tốc độ tăng trưởng GDP có thể đạt 2,5 - 3,0% vào năm 2020, là điểm sáng giữ vững an toàn, tiếp tục là một trong những quốc gia đạt tăng trưởng trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu vẫn khuyến nghị cần quan tâm nhiều hơn đến việc giảm thiểu rủi ro mà lĩnh vực tài chính công và khu vực tài chính đang phải đối mặt.