Tối 22-10 (sáng 23-10 theo giờ Việt Nam), tại Trường ĐH Belmont, TP Nashville, bang Tennessee (Mỹ) diễn ra phiên tranh luận tổng thống trực tiếp và cuối cùng giữa đương kim Tổng thống Donald Trump và cựu phó tổng thống Joe Biden. Phiên tranh luận do nhà báo Kristen Welker của đài NBC điều phối.

Ông Trump “có kỷ luật” hơn

Về hình thức, phiên tranh luận này cũng được tổ chức theo hình thức trực tiếp, cùng thời lượng 90 phút với một người điều phối như phiên tranh luận đầu. Điểm khác là tại phiên tranh luận này nhà tổ chức áp dụng biện pháp tắt micro của ứng viên còn lại khi ứng viên kia phát biểu nhằm ngăn tình trạng các ứng viên cắt lời nhau như đã xảy ra trong phiên tranh luận đầu.

Tuy nhiên, người điều phối không phải sử dụng nhiều lần nút tắt micro này, hay nói cách khác hai ứng viên ứng xử lịch sự hơn so với lần tranh luận trước, theo hãng tin Reuters. Ông Trump được báo Los Angeles Times đánh giá “có kỷ luật” hơn khi có thái độ đúng mực ở đầu phiên tranh luận, thậm chí ngay cả với người điều phối Welker - một nhà báo chuyên đưa tin về Nhà Trắng mà ông nhiều lần xung đột. Tuy nhiên, càng về sau ông Trump quay lại cách thể hiện trong phiên tranh luận đầu, cắt ngang lời người điều phối Welker lẫn ông Biden. Trong phiên tranh luận cuối này, thời lượng nói của ông Trump (41 phút 16 giây) cũng nhiều hơn thời lượng nói của ông Biden (37 phút 53 giây), giống cuộc tranh luận đầu.

Về nội dung, các chủ đề cũ đại dịch COVID-19, phân biệt chủng tộc, các cáo buộc liên quan ông Hunter Biden - con trai ông Biden cũng được bàn đến trong phiên tranh luận này. Bên cạnh đó, tại phiên tranh luận này, hai ông đã bàn về một số chủ đề khác như an ninh quốc gia, gia đình người dân Mỹ, khả năng lãnh đạo, can thiệp bầu cử Mỹ liên quan Nga, Iran, Trung Quốc, về Triều Tiên và lãnh đạo Kim Jong-un.

Tổng thống Donald Trump (phải) và ứng viên tổng thống Joe Biden (trái) tham gia phiên tranh luận cuối tại Trường ĐH Belmont ở TP Nashville, bang Tennessee (Mỹ) vào tối 22-10. Ảnh: AP

Chủ đề đa dạng hơn

Về COVID-19, ông Trump vẫn lạc quan “nó sẽ biến mất” và tin tưởng vaccine sẽ có trong “vài tuần”. Trong khi đó, ông Biden cứng rắn rằng “bất cứ ai chịu trách nhiệm để xảy ra quá nhiều cái chết không nên ở lại cương vị tổng thống”.

Ông Trump cáo buộc rằng ông Biden kiếm tiền qua một cơ chế làm ăn liên quan đến Trung Quốc với con trai Hunter Biden. Phần mình, ông Biden nói ông “không nhận một xu nào từ bất kỳ nguồn nước ngoài nào vào bất kỳ thời điểm nào của cuộc đời mình”, đồng thời nhắc đến thông tin ông Trump có một tài khoản ngân hàng bí mật ở Trung Quốc và không công khai hồ sơ thuế.

Ông Biden cố gắng đưa ra hình ảnh ông sẽ là lựa chọn tốt hơn cho các gia đình Mỹ đang vật lộn với đại dịch COVID-19 và với tình trạng kinh tế sụt giảm. Trong khi đó, ông Trump mỉa mai ông Biden là “chính trị gia điển hình” chỉ giỏi nói và “đó là lý do vì sao tôi đã được bầu”.

Ông Biden muốn tăng thêm độ phủ sóng bảo hiểm y tế cho người dân và tăng khả năng choàng chi phí bảo hiểm trong Obamacare (Đạo luật chăm sóc y tế giá phải chăng). Ông Trump vẫn nói sẽ đưa ra một kế hoạch để thay thế Obamacare vẫn sẽ tiếp tục bảo vệ những người đang có bệnh nền.

Không như phiên tranh luận đầu, tại phiên tranh luận này, hai ứng viên nói khá nhiều về Nga, Iran, Trung Quốc, Triều Tiên và ông Kim Jong-un. Ba nước Nga, Iran, Trung Quốc bị nhắc đến với cùng một cáo buộc: Can thiệp bầu cử Mỹ. Ông Trump nói ông có được thông báo về các nỗ lực can thiệp bầu cử gần đây, nhấn mạnh đến đánh giá của Giám đốc Tình báo quốc gia John Ratcliffe rằng Iran và Nga nỗ lực làm giảm cơ hội đắc cử của ông, “vì không ai cứng rắn hơn với Nga” ngoài ông. Phần mình, ông Biden chỉ trích ông Trump đã không đối đầu với Tổng thống Nga Vladimir Putin về chuyện can thiệp bầu cử Mỹ, đồng thời kiên quyết rằng “bất kỳ nước nào, không cần biết đó là ai, nếu can thiệp vào bầu cử Mỹ sẽ phải trả giá” nếu ông được bầu.

Ông Trump cũng nói ông “có quan hệ rất tốt” với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và cho rằng “có quan hệ tốt với lãnh đạo nước khác là điều tốt”, đồng thời tin ông Kim cũng nghĩ như thế về ông. Trong khi đó, ông Biden chỉ trích ông Trump đã quá nương tay với ông Kim và Triều Tiên.

Ảnh hưởng thế nào đến chung cuộc?

Theo báo New York Post, so với ông Biden thì ông Trump đến phiên tranh luận này với áp lực nặng hơn vì tỉ lệ ủng hộ ông đang thấp hơn. Hiện hơn 47 triệu cử tri Mỹ đã đi bỏ phiếu sớm và theo Los Angeles Times, chưa rõ còn bao nhiêu trong số rất nhiều cử tri chưa bỏ phiếu chưa quyết định được sẽ bầu ai.

Trong phiên tranh luận cuối cùng, ông Trump nói ông không có gì để thuyết phục những người chưa xác định tư tưởng rằng ông xứng đáng có thêm một nhiệm kỳ nữa. Ngược lại, ông Biden cho thấy ông có mục đích rõ ràng: Tranh thủ các cử tri vẫn còn lưỡng lự, chưa quyết lựa chọn ai.

Không rõ có phải vì chủ trương “không thuyết phục cử tri” của ông Trump mà tính đối đầu trong phiên tranh luận cuối này ít hơn ở phiên tranh luận đầu. Báo The Guardian dẫn nhận định của luật sư, chuyên gia người Mỹ Jill Filipovic rằng ông Trump không có kế hoạch, không ý tưởng, hy vọng hay mục đích gì trong phiên tranh luận này cả. Ông Trump thậm chí không đưa ra được một chính sách cụ thể nào cho nhiệm kỳ hai. Chuyên gia Lloyd Green từng làm trong Bộ Tư pháp Mỹ nhận xét các câu trả lời của ông Trump mang tính rập khuôn theo kịch bản, còn của ông Biden lại mang tính chi tiết.

Tác gia Art Cullen thì nhận định ông Trump cần phải có một chiến thắng lớn để có thể tác động mạnh đến chung cuộc nhưng ông đã không có được điều này và ông Biden vẫn đang dẫn trước. Dù thế nào thì Los Angeles Times cũng nhận định phiên tranh luận này không làm thay đổi bản chất lựa chọn của cử tri. Đây là một nhận xét mang tính cảnh báo với ông Trump, khi tỉ lệ ủng hộ ông đến lúc này vẫn thấp hơn ông Biden hai con số, theo thăm dò.