Năm 2018, TP Ngã Bảy (tỉnh Hậu Giang) triển khai đề án chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang trồng bưởi Năm Roi. Đề án được kỳ vọng là sẽ làm cho nông nghiệp của địa phương sang hướng sản xuất tập trung, mang lại giá trị kinh tế cao.
Giao giống bưởi này, ra trái bưởi khác
Cùng với nhiều nông dân khác ở phường Hiệp Lợi, ông Nguyễn Thanh Hùng đã chuyển hơn ba công (3.000 m2) đất lúa để trồng khoảng 100 gốc bưởi. Tại thời điểm đó, chính quyền địa phương cho vay tiền để lên liếp trồng bưởi và hỗ trợ cây giống là bưởi Năm Roi.
Sau hai năm trồng, giồng bưởi Năm Roi lại cho ra trái bưởi Lông Cổ Cò. Ảnh: CHÂU ANH
“Do thấy bưởi Năm Roi có giá trị kinh tế cao, nên khi vận động hầu hết bà con đều ủng hộ. Một năm sau, thấy đọt cây bưởi hơi kỳ kỳ, cũng không biết là giồng bưởi gì. Một năm sau nữa mới cho trái, lúc này mới vỡ lẽ ra là hai năm qua nông dân đang trồng giống bưởi Lông Cổ Cò giá trị rất thấp” – ông Hùng ngao ngán kể.
Khi phát hiện, ông Hùng và nhiều người thông báo cho lãnh đạo phường Hiệp Lợi, lãnh đạo phòng kinh tế Ngã Bảy nắm. Sau đó, cơ quan chức năng đến kiểm tra và xác nhận đúng như vậy nên đã báo về trung tâm giống.
“Khi trung tâm giống nắm sự việc thì trưởng phòng Kinh tế Ngã Bảy và Chủ tịch UBND phường đến gặp chúng tôi nói lời xin lỗi. Trung tâm có đổi lại cho giống mới, tôi cũng đang đốn và trồng lại” – ông Hùng nói.
Ông Hùng là một trong số hàng chục người khác bị tình trạng tương tự nhưng gia đình ông là bị thiệt hại nặng nề nhất.
Giao nhầm rồi bồi thường, không ai dám làm trưởng phòng
Ông Trương Văn Chín, trưởng phòng Kinh tế TP Ngã Bảy, cho biết việc nhầm lẫn giống là có, nhưng số lượng rất thấp. Sau khi phát hiện giống bưởi cấp cho bà con không phải là bưởi Năm Roi như đề án thì đã họp dân để xin lỗi, đồng thời đổi lại các cây giống cho bà con.
Nhiều nông dân đã đốn hạ thành quả hai năm chăm sóc để trồng lại. Ảnh: CHÂU ANH
“Riêng đối với trường hợp của ông Hùng là giống bị lộn khoảng 80%, chúng tôi đã hỗ trợ đổi lại toàn bộ giống để ông này trồng lại. Chúng tôi cũng đã làm việc với đơn vị cung ứng thuốc trừ sâu hỗ trợ miễn phí một năm cho ông Hùng. Còn số tiền hộ này vay để chuyển đổi cây trồng chúng tôi cũng đề nghị giãn nợ” – ông Chín thông tin thêm.
Cũng theo ông Chín, việc nhầm giống như thế này là không ai mong muốn cả, còn về vấn đề có bồi thường cho bà con hay không, ông Chín đề nghị liên hệ Trung tâm giống nông nghiệp Hậu Giang vì trong hợp đồng của phòng Kinh tế không có điều khoản ràng buộc phải bồi thường nếu không đúng giống.
“Cứ đưa giống cho dân mà không đảm bảo thì nhà nước, chủ đầu tư phải bồi thường thì tui nói thẳng không ai dám làm trưởng phòng Kinh tế hết. Trong làm việc thì phải có rủi ro, nhưng mức độ rủi ro không đáng, cứ cây nào không đúng mà bồi thường thì không cơ quan nhà nước nào làm được với dân chuyện đó hết” – trưởng phòng Kinh tế TP Ngã bảy bày tỏ quan điểm.
Lý giải về việc cung cấp giống bưởi Năm Roi nhưng hai năm sau cho trái bưởi Lông Cổ Cò, ông Phan Quốc Thứ, Giám đốc Trung tâm Giống nông nghiệp Hậu Giang cho biết đây là gốc ghép. Cụ thể, gốc là bưởi Lông Cổ Cò để cho có sự sinh trưởng mạnh và ghép bo bưởi Năm Roi và bưởi da xanh. Ông Thứ cũng xác nhận, ở Ngã Bảy có rất nhiều hộ bị tình trạng này nhưng tỉ lệ nhầm thấp, riêng hộ ông Hùng là tỉ lệ nhầm cao nhất.
“Có hai trường hợp xảy ra, lúc giao, bên tôi lấy nhầm giống, thứ hai là khi dân trồng, người ta cắt chồi bỏ nên xảy ra tình trạng như trên. Lúc chúng tôi xuống là cây lớn rồi nên chúng tôi không xác định được” – ông Thứ giải thích.
Nói về việc có bồi thường thiệt hại công sức hai năm cho bà con hay không, Giám đốc Trung tâm Giống nông nghiệp Hậu Giang cho hay trong quá trình giao giống cho nông dân chỉ là sơ suất giao lộn giống chứ không phải giao không đúng giống.
“Chúng tôi chỉ bù đắp là hỗ trợ đổi giống, hỗ trợ một năm phân thuốc. Trên tinh thần là địa phương cũng đã thống nhất phương án này” – ông Thứ nói.
Hai năm ròng với bao công sức chăm bón và nhiều kỳ vọng với giống bưởi Năm Roi, nhưng kết quả chỉ là giống bưởi có giá trị kinh tế thấp. Trong khi đó, nếu cũng thời gian đó, ông Hùng tiếp tục trồng lúa thì mỗi năm thu về khoảng 20 triệu đồng.
Vừa mất thu nhập trong khoảng thời gian hai năm, vậy thiệt hại về kinh tế trong thời gian đó ai sẽ bồi thường vẫn chưa được nơi nào trả lời.
