Jewel Burks Solomon là một phụ nữ da màu 31 tuổi. Cô hiện nắm giữ vị trí lãnh đạo của một bộ phận quan trọng trong đế chế khổng lồ Google. Cô cũng là từng là người sáng lập một công ty công nghệ đã được Amazon mua lại. Có thể nói trong sự nghiệp tính tới thời điểm hiện tại, cô đã đạt được nhiều dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp hơn rất nhiều người thậm chí lớn gấp đôi tuổi cô.

Bên cạnh sự nghiệp thành công, Burks Solomon còn đang tham gia giảng dạy, tài trợ và trao quyền cho rất nhiều nhà sáng lập người da đen khác.

“Tôi đã dành những năm tháng của tuổi 20 để học hỏi về quá trình xây dựng, phát triển, thậm chí là bán lại một doanh nghiệp. Và giờ đây, ở lứa tuổi 30, tôi nghĩ 10 năm tới thực sự là khoảng thời gian thích hợp để tôi dạy cho những người khác cách làm điều tương tự, cũng như trở thành nguồn lực, thành hệ thống hỗ trợ cho những người muốn thành công trong lĩnh vực công nghệ,” Burks Solomon cho hay.

Tìm ra vấn đề cần giải quyết

Theo những gì Burks Solomon có thể nhớ, cô là người có đầu óc kinh doanh từ rất sớm. Mẹ cô, bà Valinda Burks, điều hành một đại lý bảo hiểm trong 25 năm. Bố cô, William Burks, quản lý một chuỗi các cửa hàng tiện lợi, một tiệm giặt là và những bất động sản mà ông nội cô để lại. Ông nội cô bắt đầu chuỗi kinh doanh của mình vào những năm 60 của thế kỷ trước tại Mobile, Alabama.

“Bạn có thể tưởng tượng đó là một kỳ tích mà một người đàn ông da đen có thể làm được, ở thời điểm đó, tại địa điểm đó", Burks Solomon nói.

Burks Solomon bắt đầu tham gia công việc kinh doanh của gia đình “có lẽ từ lúc tôi bắt đầu học nói và học đếm,” cô nhớ lại. Khi còn nhỏ, “tôi thực sự không được tiếp xúc với thứ gì khác ngoài kinh doanh. Vì vậy tôi luôn biết rằng mình sẽ trở thành một doanh nhân. Đó là mục tiêu ngay từ nhỏ của tôi".

Để đạt được mục tiêu này, Burks Solomon đã theo học chuyên ngành kinh doanh tại Đại học Howard ở thủ đô Washington, D.C. Trong thời gian này, cô xin thực tập tại trụ sở Google ở Mountain View, California. Sau khi tốt nghiệp năm 2010, cô quay trở lại làm việc tại bộ phận kinh doanh của Google cho tới năm 2012. Nhưng mãi tới khi quay lại Atlanta vì lý do cá nhân, Burks Solomon mới có ý tưởng kinh doanh riêng.

Solomon đảm nhiệm vai trò giám đốc dịch vụ khách hàng tại một công ty chuyên bán các chi tiết, bộ phận thiết bị công nghiệp cho các đơn vị khác. Trong thời gian làm việc tại đây, cô nhận ra các nhà cung cấp gặp rất nhiều khó khăn để xác định được các cấu phần thiết bị mà khách hàng của họ đang tìm kiếm. Bản thân cô cũng gặp trường hợp này một lần, khi chiếc máy kéo của ông nội cô bị hỏng và cô thậm chí không thể giúp ông tìm ra bộ phận để thay thế.

Vì thế vào năm 2013, ở tuổi 23, Burks Solomon đã quyết định tạo ra một công ty giúp giải quyết vấn đề này.

Khi còn làm việc tại Google, Burks Solomon từng tiếp xúc với công nghệ được sử dụng để giải quyết vấn đề tương tự. Cô quyết định áp dụng công nghệ nhận dạng hình ảnh để giúp việc tìm kiếm các bộ phận cơ khí và phần cứng trở nên dễ dàng hơn.

“Tôi không biết chính xác cách làm, nhưng tôi biết rằng việc này có thể làm được,” Burks Solomon khẳng định, “và đó thực sự là tất cả những gì tôi cần biết".

“Sẵn sàng chấp nhận rủi ro”

Năm 2013, khi Burks Solomon và người đồng sáng lập Jason Crain thành lập Partpic – một công ty cung cấp ứng dụng nền tảng cho phép người dùng sử dụng công nghệ tìm kiếm bằng hình ảnh, Burks Solomon đang tiết kiệm tiền để theo học thạc sĩ. Nhưng cô đã quyết định dùng toàn bộ số tiền tiết kiệm của mình cho việc kinh doanh.

“Lúc đó tôi đã sẵn sàng chấp nhận rủi ro. Có thể đó là điều lớn nhất. Trong trường hợp của mình, tôi tin rằng rủi ro đó tương đối thấp, bởi khi đó tôi vẫn còn trẻ,” cô kể lại. “Kịch bản tồi tệ nhất là tôi sẽ phải quay về nhà với mẹ. Bà là người phụ nữ tuyệt vời, vì thế mọi chuyện hẳn sẽ không quá tồi tệ".

Burks Solomon cũng đã tạo ra một mạng lưới các mối quan hệ vô cùng đáng giá. Cô có một thầy giáo hướng dẫn chuyên ngành thạc sĩ, cô cũng tham dự các sự kiện và kết nối qua mạng với Viện công nghệ Georgia để tìm kiếm nhân tài.

Bên cạnh số tiền dành dụm được khi đi học, Burks Solomon cần tiếp tục làm việc để có thêm thu nhập đồng thời tìm cách huy động thêm vốn từ các nhà đầu tư. Vì vậy, cô đã tìm đến cố vấn của mình ở Google để xin lời khuyên. Chính ông là người đã đưa ra ý tưởng về việc cô nên trở thành một doanh nhân nhiệm trú (Entrepreneur in Residence) cho Google.

Từ tháng 1/2014 tới tháng 10/2016, Burks Solomon đã đảm nhiệm vị trí này, chủ trì hội thảo hướng dẫn chủ các doanh nghiệp nhỏ sử dụng công cụ của Google, phát biểu tại các hội nghị cũng như điều phối chiến lược tiếp cận của Google với các doanh nghiệp nhỏ. Năm 2015, cô tham dự sự kiện Ngày Trình diễn (Demo Day) của Nhà Trắng và trình bày công nghệ tìm kiếm bằng hình ảnh của Partpic trước tổng thống Barack Obama.

Burks Solomon đã kêu gọi được 2,1 triệu USD từ các nhà đầu tư, trong đó bao gồm 350.000 USD từ các quỹ đầu tư mạo hiểm (Comcast Ventures và JumpFund), số tiền còn lại đến từ các nhà đầu tư thiên thần.

Tuy nhiên, kể cả là như vậy, mọi thứ “vẫn chưa đủ để đưa doanh nghiệp về đích, và hầu hết các nhà đầu tư không có đủ niềm tin vào tôi cũng như vào doanh nghiệp để tiếp tục tái đầu tư khi có cơ hội,” Burks Solomon nói. Cô bán cổ phiếu và dùng toàn bộ số tiền có được vào việc kinh doanh. “Tôi có niềm tin rằng mình có thể bù đắp được khoảng trống đó, tin rằng sự chăm chỉ của tôi sẽ được đền đáp".

Vừa làm việc tại Google, vừa điều hành công ty khởi nghiệp riêng, đồng nghĩa với việc Burks Solomon phải hy sinh hầu như tất cả thời gian rảnh rỗi. “Tôi làm việc cả ngày, nhiều hôm phải thức đêm và thậm chí là tăng ca vào cuối tuần,” cô kể lại. Nhưng khi đó cô còn trẻ và chưa lập gia đình, vì vậy mọi việc hoàn toàn vẫn ổn .

Điều khiến cô tiếp tục kiên trì chính là động lực từ việc lái xe. “Tôi chắc chắn không có niềm đam mê với các bộ phận xe hơi,” cô nói. “Đó chỉ là niềm đam mê với việc giải quyết vấn đề mà từ quan điểm cá nhân, tôi thấy nó là một vấn đề rất lớn".

Tháng 5/2016, một đại diện của Amazon đã nhìn thấy giám đốc công nghệ của Partpic, Nashlie Sephus, trình bày tại một hội nghị học sâu (deep learning) và tiếp cận cô ấy sau đó. Sự kiện này đưa đến một thỏa thuận. Vào tháng 10/2016, khi Burks Solomon 27 tuổi, cô và Crain đã bán Partpic cho Amazon với số tiền không được tiết lộ. Burks Solomon rời Google và được mời về Amazon để giúp tích hợp công nghệ của Partpic vào ứng dụng mua sắm trên thiết bị di động của hãng (công nghệ này sau đó trở thành Amazon PartFinder).

Trao cơ hội cho cộng đồng da màu

Mùa hè năm 2019, Burks Solomon đang ăn trưa tại văn phòng Google thì tình cờ gặp lại một người bạn đang làm việc cho chương trình Google for Startups. Cô đã giúp người bạn đó sắp xếp chuyến thăm đến Atlanta và chính những cuộc trò chuyện này đã dẫn đến việc Burks Solomon được mời làm giám đốc chương trình Google for Startups ở Mỹ vào cuối năm ngoái.

Cô nhận công việc này vì nó mang lại cho cô nền tảng và đòn bẩy để hỗ trợ cho các doanh nhân thường không được đánh giá cao. “Đó là chủ đề xuyên suốt sự nghiệp của tôi ... để đảm bảo rằng khi tôi đang học hỏi mọi thứ, khi đang xây dựng, tôi cũng đang giúp đỡ những người khác,” Burks Solomon khẳng định.

“Cung cấp cho mọi người một cộng đồng, một mạng lưới hỗ trợ và những biện pháp tốt nhất là điều vô cùng quý giá. Tôi biết đó là sự giúp đỡ trực tiếp, và tôi biết mình đang giúp đỡ những người da đen muốn khởi nghiệp thực hiện những kết nối đó mỗi ngày.”

Burks Solomon dẫn đầu đội nhóm làm việc cho chương trình tài trợ của Google, theo đó trao khoản tiền mặt 5 triệu USD (nhưng không đổi lại bằng việc lấy cổ phần của công ty được tài trợ) để hỗ trợ cho 76 sáng kiến khởi nghiệp của người da đen.  Chương trình này lấy cảm hứng từ cuộc trò chuyện về Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, được thúc đẩy bởi cái chết của người đàn ông da màu George Floyd hồi tháng 5 vừa qua.

Tất nhiên, khoản tiền 5 triệu USD này chỉ là con số nhỏ với một công ty như Google. Nhưng Burks Solomon cho biết, nó là một phần trong gói hỗ trợ thúc đẩy bình đẳng dân tộc trị giá 175 triệu USD mà CEO Google Sundar Pichai thông báo hồi tháng 6.

“Khi bạn tài trợ cho các doanh nghiệp da đen, bạn sẽ giúp tạo ra sự thay đổi mang tính hệ thống, mang tính thế hệ,” Burks Solomon khẳng định.

Ngoài công việc tại Google, Burks Solomon còn đầu tư vào các nhà sáng tạo do người da đen làm chủ thông qua Collab Capital, một công ty đầu tư có trụ sở tại Atlanta, nơi cô là đối tác quản lý.

Đỗ Hiền