Theo quy định của Nghị định 123/2020/NĐ-CP về hóa đơn, chứng từ điện tử vừa được Chính phủ ban hành, từ ngày 1.7.2022, tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ có nghĩa vụ phải cấp hóa đơn cho người mua. Tuy nhiên, ông Nguyễn Đức Huy - Phó Chánh Văn phòng Tổng cục Thuế cho rằng, vấn đề là người mua cũng phải có trách nhiệm yêu cầu người bán giao hóa đơn khi mua hàng.

Nâng cao ý thức người mua hàng

Tổng cục Thuế cho biết, theo quy định của Nghị định 123, tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ có nghĩa vụ lập và giao hóa đơn khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho khách hàng; quản lý các hoạt động tạo hóa đơn theo quy định; đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử và chuyển dữ liệu hóa đơn điện tử đến cơ quan thuế trong trường hợp sử dụng hóa đơn điện tử không có mã của cơ quan thuế.

Người bán hàng hóa dịch vụ còn phải công khai cách tra cứu, nhận file gốc hóa đơn điện tử của người bán tới người mua hàng hóa, dịch vụ; báo cáo việc sử dụng hóa đơn cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp trong trường hợp mua hóa đơn của cơ quan thuế theo mẫu quy định.

Nghị định 123 cũng yêu cầu người mua hàng hóa, dịch vụ phải yêu cầu người bán lập và giao hóa đơn khi mua hàng hóa, dịch vụ; cung cấp chính xác thông tin cần thiết để người bán lập hóa đơn; thực hiện ký các liên hóa đơn đã ghi đầy đủ nội dung trong trường hợp các bên có thỏa thuận về việc người mua ký trên hóa đơn.

Trao đổi với Lao Động, ông Nguyễn Đức Huy - Phó Chánh văn phòng Tổng cục Thuế cho rằng, Nghị định 119 đã yêu cầu xuất hóa đơn rồi. Tuy nhiên, trên thực tế người đi mua hàng không thường xuyên lấy hóa đơn. Phía Tổng cục Thuế cũng thường xuyên tuyên truyền, đẩy mạnh để người dân phải chủ động, nâng cao ý thức trong việc này.

Theo ông Huy, Nghị định 123 yêu cầu người mua hàng hóa, dịch vụ phải sử dụng hóa đơn đúng mục đích; cung cấp thông tin trên hóa đơn cho cơ quan có thẩm quyền khi được yêu cầu, trường hợp sử dụng hóa đơn do cơ quan thuế đặt in thì phải cung cấp hóa đơn bản gốc, trường hợp sử dụng hóa đơn điện tử thì thực hiện quy định về việc tra cứu, cung cấp, sử dụng thông tin hóa đơn điện tử.

Ngoài việc quy định trách nhiệm, nghĩa vụ của người bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ và người mua hàng hóa dịch vụ, Nghị định 123 cũng quy định trách nhiệm của cơ quan thuế trong việc quản lý hóa đơn, chứng từ điện tử.

Theo đó, Tổng cục Thuế có trách nhiệm xây dựng cơ sở dữ liệu về hóa đơn điện tử, hóa đơn do cơ quan thuế đặt in, chứng từ điện tử để phục vụ công tác quản lý thuế, phục vụ công tác quản lý nhà nước của các cơ quan khác như công an, quản lý thị trường, bộ đội biên phòng...

Các cục thuế có trách nhiệm quản lý hoạt động tạo, phát hành hóa đơn, chứng từ của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn; đặt in, phát hành các loại hóa đơn để bán cho các đối tượng theo quy định; thanh tra, kiểm tra hoạt động tạo, phát hành và sử dụng hóa đơn, chứng từ trên địa bàn.

Xây dựng cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử

Để quản lý chặt chẽ hóa đơn, chứng từ điện tử, Nghị định 123 cũng quy định trách nhiệm của doanh nghiệp, người nộp thuế và trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc chia sẻ, kết nối thông tin, dữ liệu về hóa đơn điện tử.

Cụ thể các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực: điện lực, xăng dầu, bưu chính viễn thông, vận tải hàng không, đường bộ, đường sắt, đường biển, đường thủy, nước sạch, tài chính tín dụng, bảo hiểm, y tế, kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh siêu thị, thương mại thực hiện hóa đơn điện tử và cung cấp dữ liệu hóa đơn điện tử theo định dạng dữ liệu do Tổng cục Thuế công bố.

Tổ chức sản xuất, nhập khẩu những sản phẩm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt thuộc đối tượng sử dụng tem theo quy định của pháp luật thực hiện kết nối thông tin về in và sử dụng tem, tem điện tử giữa tổ chức sản xuất, nhập khẩu với cơ quan quản lý thuế. Thông tin về in, sử dụng tem điện tử là cơ sở để lập, quản lý và xây dựng cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử. Các đối tượng sử dụng tem có trách nhiệm chi trả chi phí in và sử dụng tem theo quy định của Bộ Tài chính.

Còn theo PGS-TS Đinh Trọng Thịnh – chuyên gia tài chính, việc tổ chức, cá nhân bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ có nghĩa vụ phải cấp hóa đơn cho người mua là cơ sở xây dựng dữ liệu hóa đơn điện tử.

Ông Thịnh cho rằng, Nghị định 123 cũng quy định các tổ chức, đơn vị như: quản lý thị trường, Tổng cục Quản lý đất đai, Tổng cục Địa chất và khoáng sản Việt Nam, cơ quan công an, giao thông, y tế và các cơ quan khác có liên quan thực hiện kết nối, chia sẻ thông tin dữ liệu liên quan cần thiết trong lĩnh vực quản lý của đơn vị với Tổng cục Thuế để xây dựng cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử.