Giới chức tình báo Mỹ vừa đưa ra cảnh báo cứng rắn: vị thế siêu cường trên toàn cầu của Mỹ đang phụ thuộc vào việc duy trì vị trí dẫn đầu trong 5 công nghệ hết sức quan trọng mà những nước đối thủ đang cố gắng đánh cắp.

Năm công nghệ đó là: trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử, công nghệ sinh học, công nghệ chất bán dẫn, hệ thống động hóa.

Giới tình báo đã đề cập đến những hoạt động hợp pháp và bất hợp pháp của các nước (đã làm suy yếu khả năng cạnh tranh của Mỹ trong các lĩnh vực như thép và tấm pin năng lượng mặt trời. 

Michael Orlando, quyền Giám đốc Trung tâm Phản gián và An ninh - một chi nhánh của Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia, cho biết: "Chúng tôi không muốn những điều như vậy xảy ra ở đây." Khi được hỏi nếu Hoa Kỳ mất đi vị trí siêu cường của mình thì sẽ gây ra những tác động như thế nào, ông nói: "Điều này có thể sẽ rất nghiêm trọng. Chúng ta phải tập trung vào những lĩnh vực này bởi vì chúng ta không thể để mất chúng."

Trong một báo cáo mới, NCSC viết rằng: "các lĩnh vực này sản xuất ra những công nghệ có thể quyết định liệu rằng Mỹ có duy trì được vị trí siêu cường hàng đầu thế giới hay sẽ bị những đối thủ chiến lược vượt mặt trong những năm sắp tới."

Giới chức cho biết với mỗi lĩnh vực kể trên, những nước đối thủ đã sử dụng kết hợp cả những cách thức hợp pháp (tuyển dụng nhân tài, sáp nhập và mua lại) cũng như bất hợp pháp (hack và các thủ thuật gián điệp lỗi thời) để ăn cắp và sao chép công nghệ của Mỹ.

Trong vài tháng vừa qua, giới tình báo đã tóm tắt trong nghiên cứu của họ về những doanh nghiệp và trường học đang có nguy cơ bị tiếp cận bởi những đối thủ này. Giờ đây, bản báo cáo công bố rằng những tiếp cận này ngày càng diễn ra mạnh mẽ hơn nhắm vào các công ty và trường đại học của Mỹ.

Bản báo cáo cho rằng nhiều nhà lãnh đạo của các doanh nghiệp tư nhân đã không nhận thức được rằng những hoạt động hợp tác của các doanh nghiệp Trung Quốc và Nga như các hoạt động liên doanh, đối tác, mua lại và sáp nhập là một phần trong chiến lược của chính phủ các nước này nhằm có được công nghệ và thế chỗ các công ty Mỹ đang sản xuất ở lĩnh vực đó.

Các cơ quan tình báo lo ngại rằng các công ty Hoa Kỳ sẽ không chỉ bị mất đi lợi thế mà còn hoàn toàn bị đẩy ra khỏi các lĩnh vực công nghệ trọng yếu của thế kỷ 21.

Edward You, nhân viên phản gián quốc gia về Công nghệ đột phá và mới nổi của NCSC cho biết: "Điều này không chỉ làm mất đi tài sản trí tuệ mà còn mất đi mô hình kinh doanh hoàn chỉnh". Ông cho biết ngành công nghệ sức khỏe của Mỹ rất dễ bị tổn thương. "Do sự thiển cận, một ngày nào đó chúng tôi sẽ thức dậy và phát hiện ra rằng chúng tôi đã trở thành những con nghiện những sản phẩm y tế, mà giờ đây Trung Quốc chính là nhà cung cấp".

Mục tiêu của là NCSC giải thích cho các công ty và những trường đại học hiểu rằng họ đang tiếp nhận một số thỏa thuận kinh doanh tưởng chừng đơn giản nhưng lại gây nguy hiểm đối với lợi ích quốc gia. Những thỏa thuận được che đậy rất tinh vi, khéo léo này thực chất xuất phát từ những chính phủ nước ngoài với mục đích thâu tóm những công nghệ có giá trị.

Orlando nói: "Ở đây, mọi người đang không hiểu được bức tranh toàn cảnh và sự kết hợp giữa những phương thức hợp pháp và bất hợp pháp của nước ngoài trong việc đánh cắp công nghệ. Bất cứ thỏa thuận kinh doanh nào cũng rất hấp dẫn trên phương diện cá nhân, nhưng những chủ doanh nghiệp Mỹ nên nhận biết được rằng những giao dịch này không mang đến những lợi ích xứng đáng. Ông nói: "Không phải vì đó khoản đầu tư đó không tốt, mà bởi vì nó là một phần của một kế hoạch lớn hơn này."

Theo ông You, vấn đề đáng lưu tâm là Mỹ đang mất đi khả năng tự phát triển và sản xuất chuỗi cung ứng vật tư sinh học và chăm sóc sức khỏe. Điều này thật dễ nhận ra trong đại dịch Covid-19 lần này và có thể tình hình sẽ còn tồi tệ hơn trong tương lai.

Trí tuệ nhân tạo

Báo cáo này đã chỉ ra rằng Trung Quốc đang "sở hữu sức mạnh, tài năng và tham vọng tiềm tàng để vượt qua Mỹ và trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về AI trong thập kỷ tới nếu các xu hướng hiện tại không đổi". Giới tình báo đã trích dẫn bản cáo trạng của Hoa Kỳ năm 2020, cáo buộc hai tin tặc Trung Quốc đã tham gia vào chiến dịch dài 10 năm với Bộ An ninh quốc gia của Trung Quốc nhằm tấn công vào hàng loạt các mục tiêu phương Tây, bao gồm cả một công ty AI có trụ sở tại Anh.

Giới tình báo cũng bày tỏ sự lo ngại về Nga khi nhắc đến việc Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) đã thông báo gia hạn mối quan hệ đối tác với Viện Khoa học và Công nghệ Skolkovo và Quỹ Skolkovo của Nga năm 2019. MIT cho biết quan hệ đối tác giữa hai bên sẽ tập trung vào việc "tăng cường hợp tác nghiên cứu giữa các nhà khoa học ở hai viện."

Giới chức Mỹ còn đề cập đến việc Bộ Tài chính Hoa Kỳ đã áp lệnh trừng phạt với ông Viktor Vekselberg - người đứng đầu Quỹ Skolkovo vào năm 2018. (Sau khi lệnh trừng phạt được ban bố, Viện Khoa học và Công nghệ Skolkovo đã gạch tên ông ra khỏi Hội đồng Ủy thác của viện này).

Điện toán lượng tử

Báo cáo này cũng phát hiện rằng điện toán lượng tử sẽ đặt ra nhiều thách thức về an ninh và kinh tế quốc gia. Bởi về nguyên tắc, nhờ những tính chất độc đáo của nguyên tử và photon, công nghệ này giải quyết một số vấn đề nhanh hơn nhiều so với máy tính thông thường

Báo cáo cho biết: "Một máy tính lượng tử quy mô lớn có thể cho phép giải mã các giao thức an ninh mạng phổ biến nhất, gây rủi ro cho việc bảo vệ cơ sở hạ tầng thông tin liên lạc kinh tế và an ninh quốc gia hiện tại".

Bản báo cáo cho biết trong cuộc đua phát triển máy tính lượng tử, người chiến thắng sẽ có lợi thế chiến lược khổng lồ. Bản báo cáo nhấn mạnh rằng các nước đối thủ đang tuyển dụng các chuyên gia Mỹ để phát triển những chương trình lượng tử của riêng họ.

Orlando nói: "Bất cứ ai có máy tính lượng tử đều có thể phá vỡ mọi hệ thống mã hóa mà chúng tôi có. Và các radar lượng tử có thể phát hiện được máy bay tàng hình và tàu ngầm của chúng tôi."

Công nghệ sinh học

Giới tình báo đặc biệt đề cập đến công ty WuXi Biologics của Trung Quốc. Đây là công ty đã mua các nhà máy sản xuất vắc xin của Bayer (đặt tại Đức), Pfizer (đặt tại Trung Quốc) và Tập đoàn CMAB Biopharma tại Trung Quốc. Công ty này cũng đang xây dựng các nhà máy sản xuất ở Delaware, Massachusetts và Ireland.

Do năng lực sản xuất khổng lồ của công ty này, những công ty chuyên sản xuất vắc xin và các sản phẩm công nghệ sinh học khác của Mỹ có thể một ngày nào đó sẽ sử dụng các nhà máy do Trung Quốc kiểm soát một cách mặc định. Ông You nói: "Giờ đây, họ chẳng còn phải ăn cắp tài sản trí tuệ của chúng tôi nữa.

"Vì chúng tôi đang phụ thuộc vào Trung Quốc trong việc sản xuất, nên nếu muốn mở rộng quy mô sản xuất, chúng tôi sẽ phải cấp cho họ quyền sở hữu trí tuệ (để sản xuất sản phẩm)."

Chất bán dẫn

Người ta đã biết rất rõ rằng chuỗi cung ứng chất bán dẫn rất mong manh, nhưng báo cáo còn cho biết rằng Mỹ hiện đang rất phụ thuộc vào một công ty duy nhất ở đảo Đài Loan - TSMC.

Ngoài ra, báo cáo còn phát hiện thấy rằng các nước đối thủ có thể tiếp cận chuỗi cung ứng và đưa các con chip đã bị can thiệp vào hệ thống thương mại và phòng thủ của Hoa Kỳ.

Giới tình báo cũng chỉ ra rằng Trung Quốc đang thực hiện một làn sóng mua lại các công ty kinh doanh trong lĩnh vực không gian. Trong số đó có trường hợp công ty cổ phần tư nhân Wise Road Capital March của Trung Quốc mua công ty MagnaChip có trụ sở tại Hàn Quốc với giá 1,4 tỷ USD.

Hệ thống tự động hóa

Giới tình báo dẫn nội dung một báo cáo hồi tháng 9 cho biết Trung Quốc đã mua trái phép một công ty thiết bị không người lái quân sự có trụ sở tại Ý nhằm thu thập công nghệ tự hành. Bản báo cáo cũng đề cập đến vụ bắt giữ và buộc tội một cựu nhân viên Apple đã đánh cắp bí mật xe tự hành của Apple với mục đích đưa chúng cho một đối thủ cạnh tranh Trung Quốc vào năm 2019.

Tham khảo CNBC