Trong tuần qua, hàng chục tàu hàng neo đậu ngoài khơi cảng Los Angeles và Long Beach, đe dọa đến chuỗi cung ứng toàn cầu và hàng hóa trong dịp lễ. Sự an toàn cũng như sức khoẻ thể chất và tinh thần của các thủy thủ làm việc trên tàu cũng bị ảnh hưởng. 

Các nhóm lao động nói rằng có những yếu tố gây nguy hiểm cho an toàn hàng hải. Thủy thủ kẹt trên các con tàu bị giảm sút sức khỏe tinh thần và thể chất khi không được chăm sóc y tế đầy đủ, sự căng thẳng gia tăng giữa các thuyền viên và sự kiệt sức.

Pat Pettit, tổng giám đốc Trung tâm Thuỷ thủ Quốc tế Long Beach/Los Angeles, là một trong số ít người hiểu được hoàn cảnh của các thuỷ thủ. Trong bốn thập kỷ, bà đã cung cấp mọi thứ cho những các thủy thủ đoàn, từ chỗ ở tạm thời cho đến phương tiện di chuyển đến các cửa hàng nhu yếu phẩm. Đối với bà, vấn đề chuỗi cung ứng chính là cuộc khủng hoảng con người. Bà nói: "Điều này còn tồi tệ hơn nhiều so với tất cả những năm tôi đã từng trải".

Ước tính, thế giới có 1,89 triệu thuỷ thủ làm việc trên hơn 74.000 tàu buôn, cung cấp phương tiện vận chuyển cho khoảng 90% thương mại toàn cầu. Đây là một công việc thiết yếu, nhưng cũng là một công việc đơn độc và nguy hiểm.

Các thuyền viên phải ở hàng tháng trời trên biển. Họ thường ít được liên lạc với gia đình hoặc được vào đất liền. Đại dịch Covid-19 đang khiến công việc trên những con tàu trở nên khắc nghiệt hơn. Thuỷ thủ trên toàn thế giới đang suy nghĩ lại về sự tận tâm đối với nghề.

Trong nhiều tháng, các lãnh đạo ngành đã cảnh báo rằng đại dịch sẽ khiến việc tuyển dụng nhân công trở nên khó khăn hơn trong nhiều năm tới. Vì thế, chuỗi cung ứng toàn cầu có thể sớm đối mặt với một thách thức gây suy yếu: tình trạng thiếu lao động dài hạn.

Việc chậm triển khai vắc xin cho các thuỷ thủ cũng có nguy cơ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng vận tải diễn ra trên toàn thế giới. Ảnh: VCG/Getty Images

Công việc trên biển vốn được biết đến là một nghề vất vả và khắc nghiệt. Tuy nhiên, nghề này chưa bao giờ thực sự thiếu người lao động. Tại những quốc gia có triển vọng kinh tế dài hạn còn thấp, đây là một nghề hấp dẫn. Ví dụ như các thuỷ thủ trên thương thuyền ở Philippines, những tháng xa nhà của họ có thể đổi lại thu nhập gấp 10 lần so với trung bình.

Thay vào đó, ngành vận tải biển cũng nhận được rất nhiều lợi ích, đặc biệt là thời gian làm việc dài, nhất là đối với các thuỷ thủ đến từ các quốc gia có thị trường mới nổi.

Theo một báo cáo mới đây, các thuyền viên Trung Quốc vận hành các tàu hàng rời, những tàu chuyên vận chuyển ngũ cốc, than và hàng hóa không đóng gói, làm việc trung bình 15 giờ một ngày. Trong khi đó, các thuỷ thủ ở châu Âu chỉ làm 10 giờ.

Không chỉ có khối lượng công việc ảnh hưởng đến các thuỷ thủ. Trong những năm gần đây, một số nghiên cứu đã liên kết những tính chất của nghề biển đến các vấn đề tinh thần, bao gồm sự cô lập, xa đất liền, nhớ nhà và môi trường làm việc xảy ra tình trạng lạm dụng. Nghiên cứu năm 2019 cho thấy, 25% thuỷ thủ trả lời khảo sát có biểu hiện trầm cảm.

Vào năm 2016, một báo cáo trong ngành cảnh báo rằng nếu không nỗ lực hơn để tuyển dụng và giữ chân thuyền viên, ngành vận tải biển có thể đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động vào năm 2025.

Điều làm cho vấn đề thêm tồi tệ hơn là trình trạng thiếu hụt trầm trọng chỉ huy tàu và lao động tay nghề cao như kỹ sư cơ khí. Họ là những người có nhiều khả năng lựa chọn nghề nghiệp trên đất liền để không phải xa nhà hàng tháng trời.

Covid-19 đã khiến việc tuyển dụng và giữ chân các thuyền viên trở nên khó khăn hơn. Khi đại dịch lây lan vào đầu năm 2020, các cảng trên khắp thế giới đã cấm thuyền viên xuống tàu. Do đó, hàng trăm nghìn thuỷ thủ bị mắc kẹt trên tàu mà không có hy vọng được rời khỏi đó, theo báo cáo về một số thuyền viên bị mắc kẹt trên biển trong 17 tháng.

Một cuộc khảo sát hàng quý vào cuối tháng trước cho thấy tâm lý chung của các thuỷ thủ đã được cải thiện hơn so với mức thấp chưa từng có hồi đầu năm. Nhưng những ký ức khủng khiếp của hai năm qua thì vẫn còn đó và nhiều thuỷ thủ đang xem xét lại công việc của họ.

Báo cáo kết luận: "Những năm tới có khả năng sẽ ngày càng thiếu hụt thuỷ thủ và dường như có rất ít hoặc không có cơ chế chặt chẽ để quản lý các vấn đề sắp xảy ra".

Vấn đề này muốn giải quyết đòi hỏi có sự thay đổi văn hoá trong cách chuỗi cung ứng và khách hàng nhìn nhận về phúc lợi của thuỷ thủ. Đầu tiên, các công ty vận tải biển cần phải đóng một vai trò lớn hơn trong việc hỗ trợ thuyền viên, một trách nhiệm mà họ thường giao lại cho các tổ chức phi lợi nhuận khác.

Các công ty tiêu dùng lớn phụ thuộc vào vận tải toàn cầu đang bắt đầu chú ý đến vấn đề của thuỷ thủ đoàn. Họ đã thúc đẩy chính phủ và các công ty vận tải hành động vì các thuyền viên bị mắc kẹt trên biển. Những chính sách được đưa ra sẽ không chỉ giúp cải thiện điều kiện sống trên tàu, nó còn cho các thuỷ thủ thấy sức khoẻ của họ là điều quan trọng nhất đối với những khách hàng phụ thuộc vào họ.

Tham khảo Bloomberg