Chiều 9-11, trước khi kết thúc phiên thảo luận về kinh tế - xã hội, công tác phòng, chống dịch Covid-19, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã phát biểu làm rõ thêm một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu liên quan đến ngành công thương.
Về đề xuất gia hạn thời gian áp dụng cơ chế giá FIT (giá cố định) cho các dự án điện gió mà một số đại biểu đề cập, ông Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh Bộ Công Thương chia sẻ với khó khăn của các chủ đầu tư và các địa phương có dự án chậm tiến độ. Tuy nhiên, giá FIT là cơ chế giá hỗ trợ của nhà nước, chỉ được áp dụng trong thời gian nhất định để khuyến khích đầu tư vào những lĩnh vực cần đầu tư.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận chiều 9-11
Theo Bộ trưởng, việc kéo dài thời gian hưởng chính sách giá FIT là không hợp lý bởi không đúng với bản chất có thời hạn của chính sách hỗ trợ, gây bất bình đẳng với các dự án khác cùng cơ chế nhưng đã thực hiện đúng tiến độ.
"Hiện nay, giá đầu vào của các vật tư, nguyên liệu, thiết bị trong lĩnh vực điện gió giảm hơn so với thời điểm ban hành chính sách hỗ trợ và tiếp tục xu hướng giảm mạnh. Nếu kéo dài thời gian hưởng chính sách này, có thể sẽ xảy ra hậu quả về pháp lý, gây thiệt hại về kinh tế cho nhà nước và các đối tượng sử dụng điện"- ông Nguyễn Hồng Diên nói và cho biết trong quá trình lấy ý kiến về nội dung trên, Bộ Công Thương không nhận được sự thống nhất của các bộ, ngành và các cơ quan có liên quan.
Người đứng đầu Bộ Công Thương cho biết hiện Bộ đang xây dựng dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về phát triển các dự án điện gió, điện mặt trời theo Luật đầu tư theo hình thức đối tác công tư, trong đó điểm cốt yếu là cơ chế đấu thầu, đấu giá để lựa chọn nhà đầu tư và xác định giá điện. Theo đó, các nhà đầu tư sẽ đàm phán giá với Tập đoàn điện lực Việt Nam trong khung giá phát điện do Bộ Công Thương ban hành.
Về đề nghị quan tâm đến tỉnh Ninh Thuận và một số địa phương trong khai thác tiềm năng, lợi thế phát triển các nguồn điện, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đánh giá phát triển năng lượng tái tạo đang được xem là cơ hội, tiềm năng và lợi thế, tăng thu ngân sách cho một số địa phương.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Hồng Diên cho rằng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo vẫn có giá thành cao, chưa phù hợp với khả năng thanh toán của các đối tượng sử dụng điện ở Việt Nam. "Ở nước ta hiện có một nghịch lý là những nơi có tiềm năng tốt để phát triển các loại hình điện năng lại là nơi có phụ tải rất thấp, như ở Nam Trung Bộ và Tây Nguyên phụ tải chỉ chiếm 4-10% khả năng cung ứng về nguồn, trong khi ở miền Bắc phụ tải luôn tăng mà nguồn vẫn chỉ ở ngưỡng thấp so với nhu cầu"- ông Nguyễn Hồng Diên phân tích.
Lãnh đạo Bộ Công Thương nhìn nhận việc phát triển quá nóng các nguồn điện trong thời gian vừa qua ở một vài địa phương như thế đã khiến cho hệ thống truyền tải điện không thể đáp ứng, không thể huy động hết công suất các nhà máy hiện có, gây lãng phí nguồn lực xã hội; việc xây dựng thêm các đường dây truyền tải cao áp, siêu cao áp kết nối liên vùng miền khiến chi phí sản xuất tăng rất cao làm tăng giá thành điện năng.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết thêm bộ đang khẩn trương xây dựng thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Trong đó, việc triển khai cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa nhà máy điện và khách hàng sử dụng điện chính là bước đầu tiên trong thực hiện thị trường bán lẻ điện cạnh tranh ở nước ta.
Hiện nay, Bộ đã trình Chính phủ cho phép thí điểm thực hiện cơ chế này từ nay đến năm 2025. Đồng thời, đã trình Chính phủ và Quốc hội cho sửa 1 điều của Luật Điện lực để tư nhân có thể được đầu tư vào phân khúc truyền tải điện; trình Chính phủ cơ chế điều hành thực hiện các dự án điện nhằm siết lại kỉ cương trong tổ chức thực hiện quy hoạch và kế hoạch phát triển điện ở nước ta...