Theo chương trình thí điểm 'đổi xe cũ lấy xe mới' tại Hà Nội, chủ những chiếc xe máy cũ trên 18 năm tuổi nếu không đạt tiêu chuẩn về khí thải có thể được hỗ trợ bằng một khoản tiền tương đương 2-4 triệu đồng để mua xe mới.

Theo ông Mai Trọng Thái, Chi Cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội), chương trình hỗ trợ người dân đổi xe máy cũ lấy xe máy mới sẽ lựa chọn và lắp đặt thiết bị đo kiểm tại 8 đại lý sửa chữa, bảo dưỡng xe máy trên địa bàn 6 quận gồm: Hoàn Kiếm, Cầu Giấy, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Hà Đông, Thanh Xuân.

Sở dự kiến lựa chọn 30 đại lý xe máy trên địa bàn để thí điểm chương trình đăng ký tham gia đổi xe mô tô, xe gắn máy cũ với các cơ chế hỗ trợ khác nhau.

Danh sách các điểm tư vấn, hỗ trợ chuyển đổi xe máy cũ thải bỏ theo văn bản của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội.

Chương trình bao gồm 4 hoạt động: đo kiểm khí thải; thí điểm tiếp nhận xe mô tô, xe gắn máy cũ mà người dân thải bỏ; hỗ trợ chuyển đổi sang xe máy mới; khảo sát ý kiến người dân về tác động của chính sách kiểm soát khí thải xe máy.

Đối với xe máy từ 5 năm trở lên (đăng ký trước năm 2017), chủ phương tiện được tặng dầu nhớt; trường hợp xe không đạt chuẩn khí thải sẽ được hỗ trợ một phần chi phí bảo dưỡng tối đa không quá 200.000 đồng/xe để sửa chữa các bộ phận liên quan đến khí thải.

Một điểm cần lưu ý là để được hỗ trợ chuyển đổi xe máy cũ thải bỏ, người dân phải thoả mãn các điều kiện: Xe máy chính chủ; chủ phương tiện có hộ khẩu ở Hà Nội; xe phải thuộc 1 trong 5 hãng xe là Honda, Yamaha, Suzuki, Piaggio, SYM, đăng ký lần đầu trước năm 2002.

Ngoài ra, xe máy cũ được hỗ trợ đổi sang xe mới phải có đầy đủ các bộ phận khung xe, động cơ, bình nhiên liệu, tay nắm, bánh xe, giảm xóc, ống xả.

Với xe máy đăng ký lần đầu trước năm 2002 thuộc 5 hãng xe này, người dân có nhu cầu chuyển đổi sang xe máy mới sẽ được tư vấn, hướng dẫn. Nếu đáp ứng các điều kiện của chương trình, chủ phương tiện sẽ nhận được các mức hỗ trợ tối đa lên đến 4 triệu đồng (khoản hỗ trợ tùy theo chính sách khuyến mại của từng hãng xe và giảm giá trực tiếp trên giá xe mới).

Trao đổi với phóng viên Infonet, TS Nguyễn Xuân Thuỷ, chuyên gia giao thông cho rằng chủ trương đổi xe cũ nhằm giảm phát thải, ô nhiễm môi trường là rất đúng đắn.

Tuy nhiên TS Thuỷ cho biết đã từng có nhiều ý kiến góp ý với mong muốn điều kiện đổi phải thực tế. Thực tế đó dựa trên cơ sở đời sống, thu nhập của người dân còn rất nhiều khó khăn. Do đó, việc hỗ trợ người dân đi đổi xe cũ không chỉ là 4 triệu  mà phải là 6-10 triệu/xe thì mới khả thi.

“Như thế nhiều người sẽ đến đổi mà không trốn tránh. Người ta cũng cảm thấy được quan tâm và cũng bù đắp bớt khó khăn trong đời sống. Hà Nội không nên cố định ở mức hỗ trợ 4 triệu.  Mức tiền hỗ trợ này đã đưa ra cách đây mấy năm rồi, giờ áp vào triển khai vẫn giữ nguyên là không thực tế”, TS Thuỷ thẳng thắn bày tỏ.

Vấn đề thứ hai theo chuyên gia này là chủ trương đổi xe cũ lấy xe mới không nên dồn vào 1-2 năm mà phải thực hiện từng bước, 3-5 năm. Mỗi năm đổi vài nghìn người/xe (khoảng 2.000 xe) thôi.

Ví dụ năm 2022, đổi 3.000 xe, năm 2023 đổi 3.000 xe nữa, 2024 đổi 3-4.000 xe tiếp. Mỗi năm như vậy kinh phí sẽ có, không dùng 4 triệu nữa mà tăng lên 6-10 triệu. Như thế vừa dàn trải kinh phí vừa là giảm bớt khó khăn cho người dân, những người không có tiền phải dùng xe cũ mưu sinh.

“Nên có sự chia sẻ thông cảm. Nếu làm được như vậy thì việc hiện thực hoá chính sách sẽ tốt hơn”, TS. Thuỷ nhấn mạnh.

Hà Nội hiện có hơn 5,7 triệu xe máy (trong đó có khoảng 2,5 triệu xe máy cũ, đăng ký trước năm 2000).

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội trình UBND TP thì sẽ có hai nguồn kinh phí để thực hiện chương trình này.

Thứ nhất, Hiệp hội Xe máy Việt Nam chủ động kinh phí đầu tư các thiết bị đo khí thải và lắp đặt tại 8 địa điểm đo kiểm khí thải và 30 trạm đổi xe....

Thứ hai, Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì các hoạt động tuyên truyền. Kinh phí hỗ trợ được trích từ nguồn ngân sách nhà nước giao cho Sở Tài nguyên và Môi trường năm 2020 tại nhiệm vụ: Triển khai các hoạt động bảo vệ môi trường và bảo tồn đa dạng sinh học đến cộng đồng dân cư trên địa bàn thành phố...

PV