Cuối tuần qua, khi các đại biểu tham dự Hội nghị khí hậu Liên Hợp Quốc tại Glasgow để tìm cách cứu lấy hành tinh này thì ở Nhật Bản, Giám đốc điều hành của Toyota Motor lại đang chạy đua để hoàn thiện một chiếc xe thử nghiệm chạy bằng nhiên liệu hydro, loại phương tiện mà ông tin rằng có thể giữ lại hàng triệu công việc cho ngành ô tô.

Chiếc subcompact Toyota Yaris đầy màu sắc mà Aiko Toyoda lái quanh Đường đua Quốc tế Okayama ở miền tây nhật Bản được trang bị một phiên bản động cơ cải tiến từ chiếc Corolla để chạy bằng hydro. Việc chuyển đổi này có thể giữ cho động cơ đốt trong hoạt động trong một thế giới không có carbon.

"Kẻ thù là carbon, không phải động cơ đốt trong. Chúng ta không nên tập trung vào một công nghệ mà hãy tận dụng những công nghệ mà chúng ta đã có", Toyoda cho biết. "Trung hoà carbon không có nghĩa là tìm một lựa chọn duy nhất mà là giữ cho các lựa chọn luôn mở".

Động thái đặt cược vào công nghệ hydro của Toyota diễn ra khi các nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới tham gia vào cuộc đua giành thị phần cho xe chạy bằng pin (BEV). Bản thân Toyota cũng có kế hoạch ra mắt 15 mẫu xe EV cho đến năm 2025 và đang đầu tư 13,5 tỷ USD để mở rộng sản xuất pin trong 10 năm tới.

Tại cuộc họp ở Glasgow, các nhà sản xuất ô tô lớn gồm General Motors, Ford Motor, Volvo, Mercedes-Benz đã ký tuyên bố chung loại bỏ ô tô sử dụng nhiên liệu hoá thạch vào năm 2040. Toyota từ chối tham gia nhóm này, cho rằng phần lớn thế giới chưa sẵn sàng cho việc chuyển đổi sang xe điện. Một sự vắng mặt đáng chú ý khác là Volkswagen của Đức.

"Chúng tôi không muốn được coi là một nhà sản xuất xe điện mà là một công ty trung hoà carbon", Phó chủ tịch Toyota Shigeru Hayakawa nói với Reuters trong một cuộc phỏng vấn.

Tại Nhật Bản, nơi việc sa thải nhân viên hàng loạt rất khó xảy ra, công nghệ hydro tạo ra sức hấp dẫn bởi nó ít gây gián đoạn hơn so với chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện. Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản ước tính ngành công nghiệp ô tô đang sử dụng 5,5 triệu lao động.

Mặc dù một số nhà sản xuất ô tô (gồm cả Toyota) cũng dồn nguồn lực vào việc chế tạo các loại xe chạy bằng pin nhiên liệu hydro, chưa có hãng sản xuất nào cho thấy quyết tâm thực sự với công nghệ động cơ hydro như Toyota.

Một vấn đề của loại động cơ này là nó vẫn phát thải carbon, do đó không được xếp vào nhóm không phát thải. Mặc dù sản phẩm phụ của quá trình đốt cháy hydro là oxy và nước, một lượng nhỏ kim loại của động cơ cũng bị cháy, tạo ra khoảng 2% lượng khí thải của động cơ xăng. Khí thải này cũng có chứa oxit ni tơ.

Để chế tạo pin ô tô điện, người ta cũng buộc phải phát thải carbon nhưng khi vận hành, xe điện không gây ô nhiễm.

Những chiếc ô tô chạy bằng hydro cần những bình nhiên liệu cồng kềnh. Một diện tích lớn ở ghế sau và cốp của chiếc xe chạy bằng hydro từ Toyota được dùng để đặt bình nhiên liệu. Ngoài ra, những lo ngại về an toàn cũng buộc các kỹ sư của Toyota phải tiếp nhiên liệu cho xe ở một khu vực riêng biệt.

Chính những lo ngại này đã khiến việc xây dựng các trạm cung cấp nhiên liệu hydro ở Nhật Bản bị chậm lại, mặc dù chính phủ Nhật Bản ủng hộ nhiên liệu hydro. Vào cuối tháng 8/2021, chỉ có 154 trạm hydro ở Nhật Bản, ít hơn 6 trạm so với dự kiến của chính phủ hồi tháng 3.

"Từ lâu hydro được biết đến như một loại nhiên liệu phát thải carbon thấp nhưng việc vận chuyển nhiên liệu gặp nhiều khó khăn", Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết trong một báo cáo mới đây. Ngay cả khi có cơ sở hạ tầng nhiên liệu đầy đủ, Toyota vẫn phải tạo ra những chiếc xe có thể cạnh tranh về giá, tầm hoạt động và chi phí vận hành ngang với xe xăng và xe điện thông thường.

Ông Toyoda từ chối tiết lộ khi nào Toyota có thể tung ra một chiếc xe thương mại sử dụng động cơ hydro.

Đức Nam