Tờ Bloomberg trích nguồn tin thân cận cho biết, Trung Quốc đang đẩy nhanh kế hoạch thay thế công nghệ của Mỹ và nước ngoài. Theo đó, họ âm thầm trao quyền cho một tổ chức bí mật được chính phủ hậu thuẫn để kiểm tra và phê duyệt các nhà cung cấp địa phương trong các lĩnh vực nhạy cảm từ điện toán đám mây đến chất bán dẫn.

Được thành lập vào năm 2016 để tư vấn cho chính phủ, Ủy ban Công tác Đổi mới Ứng dụng Công nghệ Thông tin hiện đã được Bắc Kinh giao phó để giúp thiết lập các tiêu chuẩn ngành và đào tạo nhân sự vận hành phần mềm đáng tin cậy. Cơ quan bán chính phủ này sẽ đề ra và thực hiện cái gọi là kế hoạch "Đổi mới ứng dụng CNTT", hay còn được gọi là "Xinchuang" trong tiếng Trung Quốc. Họ sẽ chọn từ một nhóm các nhà cung cấp được kiểm tra theo kế hoạch cung cấp công nghệ cho các lĩnh vực nhạy cảm từ ngân hàng đến các trung tâm dữ liệu lưu trữ dữ liệu của chính phủ, một thị trường có thể trị giá 125 tỷ USD vào năm 2025.

Cho đến nay, 1.800 nhà cung cấp PC, chip, mạng và phần mềm Trung Quốc đã được mời tham gia ủy ban. Tổ chức này cho đến nay đã chứng nhận hàng trăm công ty địa phương là thành viên ủy ban, tốc độ nhanh nhất trong nhiều năm.

Sự tồn tại của danh sách trắng Xinchuang, với các thành viên và mục tiêu quá lớn chưa được báo cáo trước đây, có khả năng làm bùng phát căng thẳng ngay khi Tổng thống Joe Biden và ông Tập Cận Bình kết thúc hội nghị thượng đỉnh trực tiếp đầu tiên.

Uỷ ban này mang lại cho Bắc Kinh thêm đòn bẩy để thay thế các công ty công nghệ nước ngoài trong các lĩnh vực nhạy cảm và thúc đẩy nhanh chóng để giúp các công ty lớn ở địa phương đạt được khả năng tự cung cấp công nghệ và vượt qua các lệnh trừng phạt như khi chính quyền ông Trump áp đặt với các lĩnh vực như mạng và chip.

Dan Wang, nhà phân tích công nghệ tại Gavekal Dragonomics cho biết: "Trung Quốc đang cố gắng phát triển các công nghệ cây nhà lá vườn. Nỗ lực này ngày càng nghiêm túc hơn khi nhiều công ty trong nước hiện chia sẻ mục tiêu chính trị đó, vì không ai có thể chắc chắn rằng các công nghệ của Mỹ có thể tránh được các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ".

Việc thúc đẩy thay thế các nhà cung cấp nước ngoài là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của Bắc Kinh nhằm kiểm soát ngành công nghệ đang phát triển mạnh mẽ của mình, bao gồm cả vấn đề bảo mật dữ liệu. Chính phủ đã buộc các nhà cung cấp dịch vụ đám mây ở nước ngoài như Amazon Web Services và Microsoft thành lập các liên doanh để hoạt động tại Trung Quốc.

Apple cũng đã nhượng lại mảng kinh doanh lưu trữ dữ liệu người dùng của mình cho một nhà điều hành được chính phủ hậu thuẫn ở Quý Châu. Việc này được tiến hành khi Bộ công nghiệp công nghệ tăng cường giám sát dữ liệu công nghiệp và viễn thông, đồng thời đề xuất các quy định mới yêu cầu dữ liệu quan trọng phải được lưu trữ trong nước.

Mặc dù có một số thông tin chi tiết về ủy ban Xinchuang hoặc các thành viên của ủy ban này được tiết lộ, nhưng bất kỳ công ty nào trên 25% vốn nước ngoài sẽ bị loại khỏi hội đồng, đồng thời loại bỏ các nhà cung cấp ở nước ngoài bao gồm Intel Corp và Microsoft. Các công ty khởi nghiệp công nghệ Trung Quốc chủ yếu được tài trợ bởi vốn đầu tư nước ngoài cũng sẽ gặp phải rào cản cao hơn. Riêng Alibaba và Tencent, hai nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn nhất của đất nước, đã tìm cách phá vỡ các quy tắc đó bằng cách đăng ký trở thành thành viên thông qua những công ty con được hợp nhất.

Công ty nghiên cứu iResearch có trụ sở tại Thượng Hải cho biết trong một báo cáo vào tháng 7 rằng: "Danh sách đen mà Mỹ từng đưa ra nhấn mạnh sự cấp thiết đối với Trung Quốc phải đầu tư nhiều hơn vào đổi mới công nghệ và có những công nghệ quan trọng được sản xuất tại Trung Quốc".

Theo Netis, một công ty điện toán đám mây thì Ủy ban này đã có 1.160 thành viên vào tháng 7/2020. Các công ty nổi bật khác bao gồm nhà sản xuất CPU Loongson có trụ sở tại Bắc Kinh, nhà sản xuất máy chủ Inspur và nhà phát triển hệ điều hành Standard Software. Westone, một công ty bảo mật thông tin có khả năng được Bắc Kinh giao nhiệm vụ tiếp quản việc quản lý dữ liệu của Didi Global cũng là một thành viên.

Tư cách thành viên trong hội đồng có thể mang lại cho các nhà cung cấp địa phương một lợi thế chính trong việc công nghệ của họ được phê duyệt theo kế hoạch Xinchuang, do đó mở ra một thị trường tỷ USD. Hoạt động kinh doanh liên quan đến Xinchuang đã tạo ra doanh thu 162 tỷ nhân dân tệ (25 tỷ USD) vào năm ngoái và đang trên đà đạt gần 800 tỷ nhân dân tệ vào năm 2025.

Vào tháng 9, một tờ báo địa phương đã liệt kê 40 công ty hoạt động tốt nhất của dự án Xinchuang, bao gồm Huawei Technologies, đơn vị đám mây của Alibaba và công ty an ninh mạng Qi An Xin Technology Group. Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin ca ngợi nền tảng đám mây "100% tự phát triển" của Alibaba vì đã "cung cấp một cơ sở hạ tầng kỹ thuật số an toàn, đáng tin cậy cho tất cả các cấp chính quyền".

Theo iResearch: "Xinchuang không thể được xây dựng trong một ngày, đó là một chiến lược dài hạn giúp Trung Quốc phát triển công nghệ CNTT của riêng mình".

Nguồn: Bloomberg

Phương Linh