Một người hưu trí ở Vallejo, bang California, cho biết ông dừng lái xe đi câu cá vì tốn quá nhiều tiền cho nhiên liệu. Một thợ sửa ô tô ở Tomes River, bang New Jersey cho biết anh không đến hàng ăn nhiều như trước đây. Một người giao hàng cho Uber Eats cho biết anh không đủ tiền để thường xuyên về thăm gia đình sống cách 60 dặm.

“Bây giờ thật khó khăn”, Chris Gonzalez, 31 tuổi, một tài xế làm việc cho Uber Eats, nói với New York Times trong lúc đổ xăng tại một trạm ven đại lộ 80 ở California. Hàng triệu tài xế Mỹ nhanh chóng cảm thấy tác động của đợt tăng mạnh giá xăng dầu gần đây. Giá mỗi gallon (tương đương gần 3,8 lít) ở Mỹ hiện là 3,41USD (hơn 77.000 đồng), cao hơn 1,29USD so với thời điểm cách đây 1 năm.

Giá xăng dầu tăng cũng dẫn đến giá nhiều hàng hoá và dịch vụ khác tăng, khiến không ít người Mỹ phải điều chỉnh chi tiêu trong gia đình, hạn chế hoạt động vui chơi giải trí và thậm chí cắt giảm cả nhu cầu thiết yếu. Nhiều người đang cố gắng giảm chi phí cho đi đường, trong khi mùa lễ hội sắp đến. Chỉ có 32% người Mỹ có kế hoạch lái xe đi chơi trong dịp lễ Tạ ơn, thấp hơn 35% của năm ngoái khi đại dịch đang ở giai đoạn đỉnh điểm, và thấp hơn nhiều so với 65% của năm 2019, theo khảo sát của diễn đàn tiết kiệm nhiên liệu GasBuddy.

Người tiêu dùng bắt đầu nhìn thấy triển vọng giá xăng dầu sẽ hạ nhiệt khi đồng USD mạnh lên và nhiều nước châu Âu tái phong toả. Tổng thống Joe Biden tuần trước chỉ đạo Ủy ban Thương mại liên bang điều tra vì sao giá xăng dầu chưa giảm nhiều như kỳ vọng, vì nghi ngờ các công ty xăng dầu có “hành vi trái pháp luật”. Quốc hội Mỹ kêu gọi chính quyền mở kho dự trữ dầu chiến lược. Lãnh đạo đa số tại Thượng viện Chuck Schumer nói rằng cách này sẽ giúp cuộc sống của người dân bớt khó khăn.

Áp lực chính trị

Đối với cánh lái xe, chi phí tăng gây thêm áp lực cho họ trên các chặng đường đi làm và những thói quen thường lệ. Giống như tình trạng gián đoạn trong các chuỗi cung ứng và thiếu lao động, giá xăng dầu tăng khiến người tiêu dùng Mỹ có cảm giác nền kinh tế không vận hành đầy đủ.

Tại California, nơi giá xăng dầu trung bình cao hơn cả nước, với hơn 4,6 USD/gallon, các tài xế cho biết họ phải thay đổi thói quen. Một số người tìm đến những chỗ bán rẻ hơn, như trạm xăng của Costco và Safeway.

Ông Keith Crawford, 57 tuổi, cho biết khi đang đổ xăng cho chiếc Kia Optima rằng ông phải chia nhỏ ra để mua xăng hai lần mỗi tuần nhằm tránh để tài khoản ngân hàng giảm quá nhanh. Ở Vallejo, nhiều lái xe xếp hàng ở trạm xăng Safeway, nơi đang bán với giá 4,83 USD/gallon, cho rằng chính quyền Biden có lỗi để giá xăng dầu tăng cao. “Đó là do ông Biden, Gavin Newsom (thống đốc California). Hãy nhìn vào mức thuế xăng dầu mà chúng ta phải trả”, Kevin Altman, 54 tuổi, nói với phóng viên New York Times. Altman cho biết ông phải trả 50USD để đổ đầy chiếc Jeep nhưng chỉ đi được khoảng 2 ngày. Ông kể rằng ông phải tạm dừng chạy xe đến Benicia câu cá và sẽ giảm mua sắm cho dịp lễ Giáng sinh năm nay.

Giá xăng dầu tăng cao một phần do biến động giữa cung và cầu. Nhu cầu tiêu thụ nhiên liệu đã tụt giảm mạnh trong những tháng đầu mới xảy ra đại dịch, vì thế Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và các quốc gia xuất khẩu lớn khác cắt giảm mạnh sản lượng. Tại Mỹ, nhu cầu giảm mạnh cũng làm giảm tới 70% hoạt động khai thác trong mùa hè năm 2020. Sang năm nay, nhu cầu sử dụng nhiên liệu tăng nhanh hơn tốc độ khôi phục khai thác của OPEC, khiến giá dầu thô đạt mức kỷ lục 84USD/thùng trong tháng trước, và nay đang ở mức 75-79USD.

Giá xăng dầu tăng cao tác động nhiều nhất đến những doanh nghiệp phụ thuộc vào đi lại. Mahmut Sonmez, 33 tuổi, chủ một dịch vụ xe hơi, cho biết anh phải trả gần 800USD trong tổng số 2.500 USD kiếm được mỗi tuần để đưa khách đi quanh New Jersey. Để tiết kiệm, anh vừa chuyển đến một căn hộ ở Belleville có giá thuê rẻ hơn 400USD so với căn trước. Anh cũng cắt luôn cả truyền hình cáp và dừng kế hoạch đổi điện thoại.

Giá xăng dầu và thực phẩm tăng mạnh đẩy chỉ số giá tiêu dùng của Mỹ trong tháng 10 tăng mạnh nhất trong 31 năm.Chính quyền Mỹ gần đây đề nghị một số nước tiêu thụ xăng dầu nhiều nhất thế giới như Trung Quốc, Ấn Độ và Nhật Bản cân nhắc chuyện mở kho dự trữ xăng dầu để cùng nỗ lực hạ giá năng lượng toàn cầu, Reuters đưa tin.

Đề nghị bất thường này được đưa ra khi tình trạng lạm phát tăng mạnh gây tác động tiêu cực đến Tổng thống Biden trước thềm cuộc bầu cử giữa kỳ vào năm 2022, sự kiện sẽ quyết định đảng Dân chủ của ông có giữ được đa số mong manh trong Quốc hội hay không.

Bình Giang