Phiên thảo luận về báo cáo công tác phòng chống tội phạm, vi phạm pháp luật và các báo cáo tư pháp ngày 8/11 ghi nhận nhiều đánh giá tích cực về các hoạt động này thời gian gần đây.
Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Mai Thị Phương Hoa (Đoàn ĐBQH Nam Định) nhận định, trong thành công chung về kinh tế - xã hội năm 2022 có sự đóng góp rất lớn của các cơ quan tư pháp, góp phần giữ vững an ninh trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ pháp luật, bảo vệ công lý.
Dẫn chứng, đại biểu Phương Hoa phản ánh, trong bối cảnh bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, tội phạm về trật tự xã hội là loại tội phạm chiếm tỷ lệ lớn trong cơ cấu tội phạm có xu hướng giảm, trong đó một số tội phạm giảm đáng kể như số vụ phạm tội có tổ chức, cướp tài sản, cưỡng đoạt tài sản, trộm cắp, đánh bạc, chứa mại dâm.
“Các cơ quan tư pháp đã điều tra, truy tố, xét xử nhiều vụ án lớn về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu. Nhiều chỉ tiêu Quốc hội giao đều đạt và vượt” – bà Hoa nhìn nhận.
Trong số này, cơ quan Công an đã điều tra khám phá án rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng đạt trên 95%.
Viện Kiểm sát nhân dân đã truy tố đúng tội danh đạt 99,99%; TAND trong kỳ báo cáo không có trường hợp nào kết án oan người vô tội, đã bước đầu triển khai xét xử trực tuyến ở nhiều tỉnh, thành phố, đạt kết quả tích cực…
“Có thể nói, cùng với sự đồng hành của Quốc hội, kết quả chung về công tác tư pháp trong năm qua là rất tích cực, có nhiều tiến bộ và góp phần tăng cường niềm tin của Nhân dân vào Đảng và Nhà nước trong công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật” - nữ đại biểu bình luận.
Phân tích về một số vụ việc gần đây trong lĩnh vực chứng khoán, đại biểu Hoa bày tỏ sự đánh giá cao vai trò của lực lượng điều tra ngành Công an.
“Có thể nói, đây là các vụ án gây rúng động thị trường chứng khoán Việt Nam” – bà Hoa nói. Theo bà, qua những vụ án này, một số hành vi, thủ đoạn được phát hiện.
Cụ thể, hành vi mua/bán cổ phiếu không báo cáo, không công bố thông tin trước khi thực hiện giao dịch của cổ đông lớn, người nội bộ, người có liên quan; hành vi thao túng với thủ đoạn trực tiếp/mượn, thuê người mở nhiều tài khoản chứng khoán nhằm liên tục mua/bán cổ phiếu giữa các tài khoản với nhau nhằm tạo cung - cầu giả, đẩy giá cổ phiếu, thu hút nhà đầu tư trên thị trường, sau đó bán thu lợi bất chính.
Việc làm giả hồ sơ, tài liệu tăng vốn khống thông qua tăng cổ phiếu và làm thủ tục phát hành để trục lợi; tung tin giả trên mạng xã hội, lôi kéo các nhóm tư vấn mua bán cổ phiếu để thao túng, trục lợi cũng là những thủ đoạn mới được làm rõ qua công tác phòng ngừa, đấu tranh.
“Các hành vi với những thủ đoạn nêu trên đã gây thiệt hại nặng nề về kinh tế cho nhiều nhà đầu tư; làm thị trường chứng khoán có những giai đoạn chao đảo, giảm điểm mạnh, làm ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường vốn” - đại biểu khẳng định.
Điều này, theo bà Hoa, cũng làm giảm niềm tin của các nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán. Hệ quả là đã làm cho thị trường chứng khoán Việt Nam năm qua có nhiều biến động và tiềm ẩn rủi ro như đánh giá của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.
Nêu nguyên nhân, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp nhận định, có sự sơ hở, bất cập của hệ thống pháp luật về thị trường chứng khoán và về quản lý doanh nghiệp, tạo điều kiện cho đối tượng phạm tội lợi dụng để “lách” quy định của luật.
“Như việc nâng khống vốn điều lệ của doanh nghiệp trước khi niêm yết trên thị trường được các đối tượng thực hiện rất dễ dàng thông qua một loạt “thủ thuật” nhằm che mắt cơ quan chức năng. Chọn cách này, doanh nghiệp không phải nộp tiền vào tài khoản phong tỏa, không phải công khai, minh bạch như doanh nghiệp đã lên sàn” – bà Hoa phân tích.
Nguyên nhân nữa, bà Hoa nói, là do sự tinh vi, liều lĩnh, bất chấp mọi thủ đoạn của kẻ phạm tội. Thậm chí đưa cả người nhà, người thân tín để cùng thực hiện hành vi phạm tội.
Sự buông lỏng của một số cơ quan quản lý có thẩm quyền trong những giai đoạn nhất định cũng được bà Hoa chỉ ra.
“Đáng lưu ý, có những hành vi, thủ đoạn như trên đã xảy ra nhiều lần nhưng không bị phát hiện hoặc đã từng có lần bị phát hiện nhưng chỉ bị xử lý hành chính, tạo nên tâm lý “nhờn” luật của đối tượng phạm tội” – đại biểu của Nam Định phản ánh.
Việc số lượng người bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì tội thao túng chứng khoán tăng lên, bà Hoa nhận xét, không chỉ có tác dụng răn đe đối với các đối tượng có ý định thao túng thị trường chứng khoán, mà còn giúp cho nhà đầu tư rút ra các bài học cần thiết.
“Đây là tín hiệu cho thấy sự nỗ lực của Cơ quan điều tra và các cơ quan chức năng khác giúp làm thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh hơn” - bà Hoa nhấn mạnh, đồng thời bày tỏ sự tán thành với quan điểm của Bộ trưởng Bộ Công an là “không bỏ lọt tội phạm nhưng cũng không hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh tế; xử lý nghiêm đối với hành vi cố ý và có yếu tố vụ lợi; tạo điều kiện cho người phạm tội khắc phục vi phạm”.
Bà Hoa cũng đánh giá cao khi ngành Công an, song song với công tác điều tra, khám phá các vụ án kinh tế đã kịp thời cung cấp thông tin và phản bác tin đồn thất thiệt để giúp ổn định thị trường, ổn định tâm lý xã hội, góp phần bảo vệ doanh nghiệp và nhà đầu tư làm ăn chân chính.
Từ các phân tích trên, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp kiến nghị sửa đổi quy định của pháp luật có liên quan về thị trường chứng khoán và quản lý doanh nghiệp để khắc phục những sơ hở, thiếu sót.
Bà cũng yêu cầu xử lý nghiêm những cá nhân, thậm chí pháp nhân thương mại trực tiếp có liên quan, nếu có đầy đủ dấu hiệu; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát doanh nghiệp; nâng cao chất lượng kiểm toán của các tổ chức cung cấp dịch vụ kiểm toán.