Chiều 21/11, phiên xử cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang và các đồng phạm trong vụ thiếu trách nhiệm gây thất thoát hơn 3,8 triệu USD mua nguyên liệu thuốc để phòng, chống dịch cúm A (H5N1) xảy ra tại Bộ Y tế và Công ty cổ phần Dược phẩm Cửu Long được tiếp tục với phần xét hỏi.

Trả lời thẩm vấn của Hội đồng xét xử, bị cáo Cao Minh Quang thừa nhận đã thiếu sót trong kiểm tra, giám sát hợp đồng của Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long (Công ty CPDP Cửu Long). Cựu Thứ trưởng Bộ Y tế khai do tin tưởng cấp dưới, nên bị cáo không kiểm tra, khiến doanh nghiệp hưởng lợi trái phép hơn 3,8 triệu USD, song bị cáo Quang cũng cho rằng đây không phải lĩnh vực thuộc trách nhiệm của mình.

*Biết rõ chưa thanh toán, nhưng vẫn không chỉ đạo kiểm tra

Trong vụ án này, bị cáo Cao Minh Quang bị Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao truy tố về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Theo cáo buộc của cơ quan công tố, đầu năm 2009, thành viên của Đoàn kiểm tra liên ngành Bộ Tài chính – Bộ Y tế (do bị cáo Nguyễn Việt Hùng - khi đó là Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế - làm trưởng đoàn) đã đề xuất lãnh đạo Cục Quản lý giá, Vụ Tài chính Hành chính sự nghiệp báo cáo Bộ Tài chính để ban hành Công văn số 32/BTC-HCSN ngày 11/02/2009, đề nghị Bộ Y tế tiếp tục kiểm tra làm rõ việc Công ty CPDP Cửu Long chưa thanh toán cho nhà cung cấp khoản tiền mua nguyên liệu hơn 3,8 triệu USD.

Sau khi nhận được công văn số 32/BTC-HCSN của Bộ Tài chính, ngày 13/2/2009, Văn phòng Bộ Y tế có Phiếu xử lý văn bản số 01 đề xuất Bộ trưởng Bộ Y tế chuyển Thứ trưởng Cao Minh Quang để chỉ đạo Cục Quản lý Dược bổ sung các thông tin liên quan đến các nội dung theo đề nghị tại Công văn số 32/BTC-HCSN của Bộ Tài chính để báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Y tế bút phê "đồng ý". Ngày 16/2/2009, Cao Minh Quang bút phê tại Tờ trình trên, nội dung: "Kính chuyển anh Cường, Cục trưởng Quản lý Dược, Cục tổng hợp ý kiến của tổ công tác liên ngành và các đơn vị liên quan trình lãnh đạo Bộ và dự thảo báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước 23/02/2009". Ngày 18/2/2019, ông Trương Quốc Cường, Cục trưởng Cục Quản lý Dược có bút phê tại Tờ trình trên, nội dung: "Kính chuyển anh Việt Hùng thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thứ trưởng Cao Minh Quang".

Ngày 23/02/2009, Cục Quản lý Dược ban hành Công văn số 02/QLD-GN đề nghị Công ty CPDP Cửu Long báo cáo về việc thanh toán tiền mua nguyên liệu đồng thời có Phiếu trình số 192 báo cáo Thứ trưởng Cao Minh Quang về nội dung đề nghị của Bộ Tài chính liên quan đến kết quả kiểm tra tình hình mua, bảo quản, sử dụng thuốc Tamiflu, nguyên liệu Oseltamivir phosphat và sản xuất thuốc Oseltamivir dự trữ liên quan đến Công ty CPDP Cửu Long nêu rõ: "Về thanh toán tiền mua nguyên liệu của Công ty CPDP Cửu Long cho nhà cung cấp nguyên liệu: Tại thời điểm kiểm tra Công ty (ngày 14/11/2008), Công ty báo cáo chưa thanh toán cho nhà cung cấp nguyên liệu hơn 3,8 triệu USD. Ngày 25/8/2006, Công ty đã có thư gửi nhà cung cấp nguyên liệu (Công ty Mambo) đề nghị cho giãn nợ khoản tiền trên đến ngày 30/12/2008 và đã được nhà cung cấp đóng dấu xác nhận. Cục Quản lý Dược đã có công văn yêu cầu Công ty CPDP Cửu Long báo cáo và gửi Cục QLD trước ngày 26/02/2009 về nội dung này". Ngày 24/2/2009, Lương Văn Hóa (cựu Tổng Giám đốc Công ty CPDP Cửu Long) ký Công văn số 27/CTD báo cáo Bộ Y tế có nội dung Công ty CPDP Cửu Long sẽ hoàn tất việc thanh toán tiền mua nguyên liệu chậm nhất đến ngày 20/3/2009.

Như vậy, khi nhận được tài liệu trên, bị cáo Cao Minh Quang biết rõ Công ty CPDP Cửu Long chưa thanh toán số tiền hơn 3,8 triệu USD cho Công ty Mambo, trong khi đó Bộ Y tế đã thanh toán toàn bộ số tiền hơn 143 tỷ đồng theo Hợp đồng đã ký với Công ty CPDP Cửu Long, đồng thời Bộ Tài chính đã có công văn số 32/BTC-HCSN đề nghị Bộ Y tế kiểm tra làm rõ việc chưa thanh toán khoản tiền nêu trên của Công ty CPDP Cửu Long, nhưng bị cáo Cao Minh Quang đã không làm hết chức trách, nhiệm vụ được giao theo Quyết định số 484/QĐ-BYT ngày 13/02/2008 của Bộ trưởng Bộ Y tế, không chỉ đạo kiểm tra làm rõ theo tinh thần nội dung Công văn số 1872/VPCP ngày 8/5/2008 của Văn phòng Chính phủ. Do đó, bị cáo Quang đã thiếu trách nhiệm, để cho Công ty CPDP Cửu Long giữ lại sử dụng khoản tiền hơn 3,8 triệu USD, gây thiệt hại cho Ngân sách nhà nước.

*Tin tưởng cấp dưới nên không kiểm tra, giám sát

Trước cáo buộc trên của Viện Kiểm sát, bị cáo Cao Minh Quang thừa nhận một phần trách nhiệm vì tin tưởng cấp dưới, không kiểm tra, giám sát. Bị cáo Quang cho rằng đây là thiếu sót của bị cáo, bản thân bị cáo không thể kiểm tra toàn bộ nội dung, nếu cấp dưới không báo cáo cụ thể và lưu ý thì bị cáo cũng không chú ý.

Tuy nhiên, bị cáo Quang nhận thức sai phạm của mình không trực tiếp dẫn đến việc Công ty CPDP Cửu Long làm thất thoát tiền của Nhà nước, mà nguyên nhân chính là do Công ty CPDP Cửu Long "cố tình che giấu và lập lờ hồ sơ". Bị cáo Quang viện dẫn bằng chứng là sau đó Thanh tra chính phủ và Thanh tra Bộ Tài chính nhiều lần điều tra trong nhiều tháng vẫn không phát hiện ra, mãi đến khi cơ quan công an tiến hành điều tra mới làm rõ được vụ việc.

Khai tại Tòa, bị cáo Cao Minh Quang cho rằng mặc dù mình là người ký quyết định thành lập Ban chỉ đạo giải quyết các vấn đề liên quan thuốc Tamiflu song phạm vi của quyết định này rất rộng, không chỉ kiểm tra việc sản xuất thuốc của các công ty. "Hơn nữa, Ban quản lý (phòng, chống dịch cúm A) có con dấu riêng, hoạt động dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ trưởng Y tế, nên bị cáo hiểu là trách nhiệm liên quan mua sắm, sản xuất, hợp đồng tài chính, không thuộc trách nhiệm mình", bị cáo Quang nói.

Khi Chủ tọa phiên tòa đặt câu hỏi: "Tại sao khi Bộ Tài chính có kiến nghị về việc kiểm tra lại các hợp đồng với Công ty CPDP Cửu Long, bị cáo không thực hiện?" thì bị cáo Quang cho rằng "có thể lúc đó nhận thức của bị cáo hạn chế. Tư duy quản lý của bị cáo cho rằng lĩnh vực tài chính có bộ phận khác phụ trách, thứ trưởng khác phụ trách". Thêm vào đó, bị cáo Quang khai việc ký hợp đồng sản xuất thuốc với Công ty CPDP Cửu Long, bị cáo không được tham gia ngày tư đầu mà do Bộ trưởng trực tiếp chỉ đạo. Lúc đó bị cáo không phụ trách, không quan tâm nên đã thiếu sót.

Trong khi đó, cấp dưới của bị cáo Cao Minh Quang là bị cáo Nguyễn Việt Hùng đã thừa nhận cáo buộc của Viện kiểm sát vì không chỉ đạo kiểm tra trực tiếp sổ sách, kế toán, báo cáo tài chính và hạch toán số tiền hơn 3,8 triệu USD. Với chức trách được phân công làm trưởng Đoàn kiểm tra liên ngành Bộ Y tế và Tài chính, kiểm tra việc thực hiện hợp đồng, mua nguyên liệu thuốc của doanh nghiệp, trong đó có Công ty CPDP Cửu Long, bị cáo Hùng bị cáo buộc thiếu trách nhiệm khi không tổng hợp lấy ý kiến liên ngành để làm rõ số tiền hơn 3,8 triệu USD mà chỉ dựa vào báo cáo Công ty CPDP Cửu Long. Các tài liệu thanh toán, giãn nợ do Công ty CPDP Cửu Long cung cấp đều là bản photo, đóng dấu treo, không có phản hồi của Công ty Mambo, song vẫn được bị cáo Hùng chấp thuận.

Ngày 22/11, phiên tòa tiếp tục với phần thẩm vấn các bị cáo.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!