Cùng với diễn biến giá xăng dầu, giá lương thực - thực phẩm tăng đã góp phần làm CPI tháng 11/2022 tăng 0,39% so với tháng trước đó. Ảnh: Đức Thanh
Biến động CPI chủ yếu do giá lương thực, xăng dầu
Theo công bố của Tổng cục Thống kê sáng 29/11, giá xăng dầu trong nước điều chỉnh theo giá thế giới, giá thuê nhà tăng do nhu cầu của người dân tăng cao là những nguyên nhân chính làm cho CPI tháng 11/2022 tăng 0,39% so với tháng trước đó. So với tháng 12/2021, CPI tháng 11/2022 tăng 4,56% và so với cùng kỳ năm trước tăng 4,37%.
Bình quân 11 tháng năm 2022, CPI tăng 3,02% so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tăng 2,38%.
Trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính, có 8 nhóm hàng tăng giá so với tháng trước, 3 nhóm hàng giảm giá.
Tổng cục Thống kê chỉ ra một số nguyên nhân làm tăng CPI trong 11 tháng năm 2022 là giá xăng dầu được điều chỉnh 31 đợt, làm giá xăng A95 tăng 490 đồng/lít so với cuối năm 2021; xăng E5 tăng 120 đồng/lít; giá dầu diezen tăng 7.230 đồng/lít; dầu hỏa tăng 8.130 đồng/lít. Tính bình quân 11 tháng năm nay so với cùng kỳ năm trước, giá xăng dầu trong nước tăng 31,76%.
Giá gas trong nước biến động theo giá gas thế giới, với giá gas 11 tháng năm nay tăng 12,76% so với cùng kỳ năm trước.
Bên cạnh đó, các nhóm hàng và dịch vụ tăng giá khác có thể kể đến là nhu cầu ăn ngoài nhà hàng tăng, nên giá ăn uống ngoài gia đình bình quân 11 tháng tăng 4,78%; nhà ở và vật liệu xây dựng, giá xi măng, sắt, thép, cát tăng theo giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào; giá gạo, thực phẩm; giá dịch vụ giáo dục...
Bên cạnh các nguyên nhân làm tăng CPI, có một số nguyên nhân làm giảm CPI trong 11 tháng năm 2022 như giá thịt lợn giảm 12,22% so với cùng kỳ năm trước do dịch tả lợn châu Phi được kiểm soát và nguồn cung lợn đảm bảo, giá bưu chính - viễn thông giảm...
Về chỉ tiêu lạm phát, lạm phát cơ bản tháng 11/2022 tăng 0,43% so với tháng trước, tăng 4,81% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn mức tăng CPI bình quân chung, chủ yếu do giá thực phẩm tươi sống - yếu tố kiềm chế tốc độ tăng CPI trong tháng 11 năm nay - thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính toán lạm phát cơ bản.
Bình quân 11 tháng năm 2022, lạm phát cơ bản tăng 2,38% so với cùng kỳ năm 2021, thấp hơn mức CPI bình quân chung (tăng 3,02%), cho thấy biến động giá tiêu dùng chủ yếu do giá lương thực, thực phẩm và giá xăng, dầu.
Mục tiêu kiểm soát CPI dưới 4% trong tầm tay
CPI tháng 11/2022 tăng 4,56% so với tháng 12/2021 và tăng 4,37% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân 11 tháng năm 2022, CPI tăng 3,02% so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tăng 2,38%.
Với kết quả mà Tổng cục Thống kê vừa công bố, có thể nhận định rằng, dư địa kiểm soát lạm phát trung bình dưới 4% trong năm nay đã nằm trong tầm tay, bởi chỉ còn 1 tháng nữa là kết thúc năm 2022.
Theo Tổng cục Thống kê, để chủ động ứng phó với những thách thức trước áp lực lạm phát gia tăng, trong thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ các giải pháp bình ổn giá, hạn chế những tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội.
Thông báo số 333/TB-VPCP, ngày 25/10/2022 truyền đạt kết luận của Phó thủ tướng Lê Minh Khái, Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá tại cuộc họp Ban Chỉ đạo điều hành giá: “Nếu không có biến động quá bất thường, thì công tác kiểm soát lạm phát theo mục tiêu Quốc hội và Chính phủ giao trong khoảng 4% là có tính khả thi”.
Dự báo của các cơ quan Chính phủ cũng phù hợp với nhận định trên. Theo dự báo của Bộ Tài chính, CPI bình quân năm 2022 tăng trong khoảng 3,27 - 3,51%. Tổng cục Thống kê dự báo, CPI bình quân trong khoảng 3,2 - 3,5%. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam dự báo lạm phát bình quân năm 2022 tăng khoảng 3,4% (dao động khoảng 0,2%). Mức dự báo cao nhất đối với chỉ số lạm phát bình quân là 3,8% được Ngân hàng Thế giới (WB) đưa ra hồi tháng 8/2022 cũng thấp hơn mục tiêu 4%.
Phó thủ tướng Lê Minh Khái cũng lưu ý, cuối năm nay, một số chính sách hỗ trợ về thuế sẽ hết thời hạn, tốc độ giải ngân vốn đầu tư công sẽ tăng rất cao; nhu cầu hàng tiêu dùng dịp Tết, nhất là lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng cũng tăng mạnh trong những tháng cuối năm; ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh… sẽ tác động tới công tác điều hành giá.
Chính vì vậy, công tác quản lý, điều hành giá cần tiếp tục thực hiện một cách chủ động, linh hoạt, vừa phải đảm bảo kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, đồng thời tạo tuận lợi cho việc kiểm soát lạm phát cả năm 2023.
Theo TS. Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), điểm đáng chú ý là hiện nay, sức mua bắt đầu giảm, trong khi đầu vào chi phí tăng cao, doanh nghiệp không thể tăng giá bán. Các doanh nghiệp gặp khó khi e ngại ký hợp đồng dài hạn, không tính toán được chi phí đầu vào biến động theo hướng ngày càng tăng cao. Đây là thách thức lớn của cộng đồng doanh nghiệp.
Một vấn đề khác cũng cần lưu ý, theo chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, là thường vào cuối năm, lượng cung tiền từ giải ngân đầu tư công, từ giải ngân vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), lượng tiền nhiều hơn và vòng quay tiền nhanh hơn, nên không thể chủ quan.