Theo Bloomberg, xe điện được cho là “tương lai” của ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Trong thời gian gần đây, giả định đó được nhiều người đồng thuận. Tuy vậy, phải đến năm vừa qua, thế giới mới thấy rõ mức độ dẫn đầu của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc trong ngành công nghiệp này.

Ô tô do Trung Quốc sản xuất giờ đây không chỉ thống trị thị trường quê nhà, thị trường lớn nhất thế giới, mà còn được xuất khẩu với số lượng ngày càng tăng. Ngoài chi phí thấp hơn cùng công nghệ tiên tiến, quốc gia này còn thống trị chuỗi cung ứng xe điện theo nhiều cách khác nhau, khiến các nhà sản xuất ở các nước khác khó có thể thu hẹp khoảng cách. Nhiều nhà phân tích từng cảnh báo rằng các nhà sản xuất ô tô phương Tây có thể mất 1/4 thị phần vì sự gia tăng của xe điện có giá “mềm hơn” đến từ Trung Quốc.

1. Ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc lớn đến mức nào?

Bloomberg viết, thương hiệu Trung Quốc chiếm khoảng một nửa tổng số xe điện được bán ra trên toàn cầu. Các công ty của quốc gia này đã thành công trong việc giành lại thị phần nội địa từ các ông lớn như Volkswagen. BYD, thương hiệu hàng đầu Trung Quốc cũng đang thách thức vị trí công ty xe điện lớn nhất thế giới của Tesla.

Số lượng người dân Trung Quốc sử dụng xe điện rất đông đảo: Xe điện chiếm 1/4 tổng doanh số bán passenger car (các loại xe 7 chỗ ngồi trở xuống, không kể xe tải) ở nước này vào năm 2022, tăng 37% vào tháng 9.

Các nhà phân tích của UBS dự đoán rằng thị phần toàn cầu của Trung Quốc sẽ tăng gần gấp đôi lên 33% vào năm 2030. Trong khi đó, các nhà sản xuất ô tô truyền thống của phương Tây sẽ chứng kiến thị phần của họ giảm xuống 58% từ 81% vào năm 2023. Họ cũng ước tính rằng vào năm 2023. BYD sẽ có lợi thế về chi phí khoảng 25% so với các thương hiệu Bắc Mỹ và Châu Âu.

2. Lợi thế của Trung Quốc là gì?

Ưu thế của Trung Quốc thể hiện rõ nhất ở pin, bộ phận đắt nhất của xe điện. Hơn 80% pin EV được sản xuất tại Trung Quốc, trong bối cảnh quá trình khai thác, tinh chế các thành phần quan trọng như lithium, coban, mangan và kim loại đất hiếm phần nhiều đang nằm trong tay nước này.

Theo BloombergNEF, các bộ pin của Trung Quốc có giá khoảng 127 USD/kWh tính theo khối lượng trung bình trong khi giá ở Bắc Mỹ và Châu Âu cao hơn lần lượt là 24% và 33%. Ngoài ra, các nhà sản xuất Trung Quốc cũng đã cho ra mắt một thế hệ pin mới dựa vào natri, loại pin có nhiều lithium và hạn chế tình trạng bắt lửa hơn.

3. Trung Quốc trợ cấp ra sao?

Trợ cấp cho người tiêu dùng: Nước này từng công bố một chương trình toàn quốc kéo dài một thập kỷ trước khi kết thúc vào năm 2022 với ưu đãi giảm giá xe điện tới 60.000 nhân dân tệ (8.375 USD) cho người dân khi mua xe điện. Ngoài ra nhiều chính quyền địa phương cũng tiếp tục đưa ra các khoản giảm giá lên tới 10.000 nhân dân tệ.

Trợ cấp sản xuất: Hỗ trợ trực tiếp của chính phủ đã giúp khởi động hơn 500 nhà sản xuất xe điện. Điều đó giúp bùng nổ tăng trưởng và theo sau là giá cả giảm.

Cơ sở hạ tầng: Chính phủ cũng đã trợ cấp các trạm sạc - sử dụng cổng cắm tiêu chuẩn giúp giảm chi phí cho người lái xe và hạn chế bớt sự lo lắng về phạm vi đi lại. Theo Bloomberg, Trung Quốc có 6,36 triệu bộ sạc xe điện tính đến cuối tháng 5 năm 2023. Các công ty ô tô ở nước này cũng đã mở hàng trăm trạm.

4. Xuất khẩu mạnh mẽ

Vào năm 2023, sự cạnh tranh gay gắt tại thị trường ô tô nội địa Trung Quốc và những biến động trong nền kinh tế nước này đã thúc đẩy làn sóng xuất khẩu tăng mạnh. Nước này đã xuất khẩu 825.000 xe điện trong 9 tháng đầu năm, tăng 110% so với cùng kỳ năm 2022.

Xuất khẩu của Trung Quốc chủ yếu sang châu Âu. Các thương hiệu Trung Quốc, dẫn đầu bởi BYD và Nio đã chứng kiến thị phần châu Âu của họ tăng lên 5,6% trong nửa đầu năm 2023 từ mức 1,1% vào năm 2020.

Tham khảo Bloomberg