Cuối phiên họp sáng 2-11, Bộ trưởng Bộ Tài Chính Hồ Đức Phớc đã phát biểu giải trình, làm rõ một số ý kiến các đại biểu Quốc hội nêu.

Về chính sách tài khóa, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết thời gian qua, Chính phủ đã thực hiện chính sách tài khóa mở rộng, có nghĩa là chính sách tài khóa thâm hụt thì phải giảm thuế nhưng vẫn tăng chi ngân sách. Trong 3 năm vừa qua, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ và Quốc hội giảm thuế đối với các loại thuế, dự kiến năm nay giảm khoảng 200 ngàn tỉ đồng, đây là nỗ lực rất lớn.

Sau khi giảm thuế, để tiếp tục giữ cán cân tài khóa, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết phải đưa vào nền kinh tế 347 ngàn tỉ đồng theo Nghị quyết 43 năm 2022.

Đối với tình hình thực hiện dự toán ngân sách năm 2023, đến ngày 30-10, thu ngân sách được 85%, tức 1.366.000 tỉ đồng. Bộ trưởng Hồ Đức Phước cho biết có nhiều đại biểu cho rằng thu tăng từ tiền đất nhưng tiền đất chỉ đạt 57,8%, tức chỉ đạt có 86.482 tỉ đồng. Các khoản thu dầu thô cũng rất nhỏ bé, chỉ 46.000 tỉ đồng, tức chỉ 2,6% tổng thu ngân sách. Nguồn thu ngân sách chủ yếu từ sản xuất kinh doanh, đặc biệt thu nội địa.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng nếu hoàn thiện pháp luật tốt thì tăng trưởng của nước ta sẽ mạnh hơn, bền vững hơn và doanh nghiệp cũng phát triển mạnh mẽ hơn.

Về vấn đề giải ngân đầu tư công, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết đến nay mới giải ngân đạt được 57% theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, còn nếu theo cả Quyết định của Thủ tướng và các địa phương thì chỉ giải ngân được 52%. Vấn đề đặt ra là tại sao giải ngân thấp như vậy trong khi nền kinh tế đã đáp ứng vốn? Nguyên nhân có phải do vướng mắc từ đầu tư công trong Luật Đầu tư công hay không? Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhận định nếu không sửa luật này thì chúng ta vẫn tiếp tục vướng mắc trong giải ngân đầu tư công. Do đó, đề nghị cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật.

Về quan điểm của một số đại biểu là giảm chi thường xuyên, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết ông quan điểm ngược lại là phải giảm chi đầu tư, phải tiết kiệm trong đầu tư, đầu tư không được để lãng phí, đầu tư là phải có hiệu quả, đầu tư không được để thất thoát. "Về chi thường xuyên, chúng tôi tính toán có những bộ ngành riêng tiền lương, phụ cấp lương chiếm trên 66%, không có gì để tiết kiệm hơn nữa. Bây giờ bộ ngành tiếp khách rất ít, đi công tác cũng ít, cho nên cũng không nên đặt vấn đề này nhiều. Còn đại biểu nào muốn chúng tôi sẽ cung cấp chi tiết để thấy rằng chúng ta rất tiết kiệm trong vấn đề chi thường xuyên, chủ yếu là phục vụ cho con người, lương và phụ cấp lương là chính" - Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu.

Liên quan đến vấn đề hoàn thuế mà nhiều đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết hiện nay đã hoàn được 92%, chỉ còn giải quyết 14.857 hồ sơ, đang giải quyết 534 hồ sơ với 9.154 tỉ đồng nữa.

Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, điều kiện hoàn thuế là phải có hóa đơn giá trị gia tăng, có chứng từ chuyển tiền. Đối với các công ty xuất nhập khẩu thì có thêm chứng từ chuyển tiền hợp đồng để chuyển tiền hàng hóa và tờ khai hải quan. Một số doanh nghiệp vướng mắc, cơ quan chức năng đã xác minh ở nước ngoài nhưng cơ quan thuế của nước ngoài cho biết không tồn tại doanh nghiệp này, có nghĩa là hợp đồng bị vô hiệu, mà hợp đồng vô hiệu thì không hoàn thuế được.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng trong quá trình thực hiện, có những "bài học rất đau xót".

"Như vụ ThuDuc House, Cục Thuế TP HCM có 18 người đi tù, kể cả cô cục phó (Nguyễn Thị Bích Hạnh, cựu phó cục trưởng Cục Thuế TP HCM - PV) đi tù 4 năm mà không lấy đồng nào hết, chỉ làm sai thôi" - Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu ví dụ.

Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, "nếu trong Luật Thuế nói hoàn thuế mà chỉ xác minh người bán cuối cùng, cán bộ thuế không vi phạm thì chúng tôi thực hiện ngay, còn luật thuế quy định nếu hoàn trước, kiểm tra sau là 6 ngày, chúng tôi chấp hành, kiểm tra trước, hoàn sau là 40 ngày.

Liên quan đến vấn đề của nhà máy Đạm Hà Bắc, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay Ngân hàng Phát triển Việt Nam phải vay trái phiếu Chính phủ rồi sau đó dùng tiền đấy để cho vay với lãi suất là 10,8%, hiện nay cả nợ và lãi là 2.430 tỉ đồng. "Chúng tôi đang trình với Chính phủ sửa Nghị định 32 giảm xuống còn 8,5% để hỗ trợ bớt cho Đạm Hà Bắc trong cơ cấu"- Bộ trưởng cho biết.

Về vấn đề giảm đồng loạt 2% thuế VAT, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết chúng ta thực hiện theo đúng Nghị quyết 43, một số ngành nghề không được giảm, như kinh doanh tài chính, viễn thông, chứng khoán, ngân hàng… Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng nếu giảm nhiều quá cũng gây áp lực lên ngân sách.