Thưa đại biểu, ông có tâm trạng gì trước sự kiện dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) chuẩn bị được thông qua?

Luật Đất đai là bộ luật quan trọng, có tác động nhiều tới cuộc sống của người dân cũng như sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Trong những ngày này, không chỉ tôi mà cử tri cả nước đang hướng về Hội trường Ba Đình để chờ đợi quyết sách quan trọng của Quốc hội liên quan tới Luật Đất đai.

Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, Luật Đất đai và các quy định liên quan đang là một "điểm nghẽn" lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, tôi cho rằng việc sửa luật nhằm huy động và giải phóng nguồn lực đất đai cho sự phát triển của đất nước càng trở nên quan trọng, đặc biệt ở các nước có trình độ phát triển trung bình như nước ta.

Tôi hy vọng dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) sắp được Quốc hội thông qua sẽ có những giải pháp tháo gỡ được các khó khăn, vướng mắc liên quan đến đất đai hiện nay, sẽ đồng bộ với các văn bản pháp luật có liên quan và trở thành giải pháp quan trọng để có thể khơi thông các nguồn lực, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới.

Ông đánh giá thế nào về những nội dung vẫn còn ý kiến khác nhau trong dự thảo Luật?

Trong quá trình soạn thảo dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), cử tri và nhân dân trên cả nước đã tham gia rất tích cực với hơn 12 triệu lượt ý kiến. Các cấp, ngành, các nhà khoa học cũng tích cực tham gia góp ý rất thẳng thắn, trách nhiệm.

Tuy đến nay vẫn còn nhiều vấn đề có ý kiến khác nhau, song tôi cho rằng điều này là điều bình thường bởi vì đây là một bộ luật rất khó, rất đồ sộ và phức tạp.

Có nội dung nào còn ý kiến khác nhau mà ông đang quan tâm?

Tôi và các đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm đến hai nội dung cốt lõi, là linh hồn của dự thảo Luật đất đai (sửa đổi), hiện cũng đang còn ý kiến khác nhau và cần những đổi mới đột phá. Đó là vấn đề hành chính đất đai và tài chính đất đai.

Về hành chính đất đai, đó là những quy định liên quan đến các nội dung như: quy hoạch, thủ tục hành chính trong việc chứng nhận quyền sử dụng đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất…

Về tài chính đất đai, đó là những nội dung liên quan tới vấn đề giá đất, địa tô chênh lệch, kiểm soát giá của quyền sử dụng đất...

Trong đó, theo tôi, giá của quyền sử dụng đất vô cùng quan trọng vì nó liên quan đến sức cạnh tranh của nền kinh tế. Không phải giá đất càng cao càng tốt. Cũng không phải Nhà nước thu được càng nhiều tiền cho thuê, hay chuyển giao quyền sử dụng đất càng tốt. Tốt nhất là giá đất hợp lý để đảm bảo năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong cạnh tranh quốc tế.

Đại biểu Vũ Tiến Lộc hi vọng Luật Đất đai mới sẽ giúp khơi thông, giải phóng nguồn lực đất đai để phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội

Tôi cũng đặc biệt quan tâm tới vấn đề thu hồi đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, nhất là đất nông nghiệp chuyển sang công nghiệp, dịch vụ, phát triển đô thị.

Hiện nay, Nghị quyết của Trung ương có yêu cầu Nhà nước sẽ thu hồi đất đối với những dự án phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng. Nhưng những dự án nào được coi là những dự án vì lợi ích quốc gia, công cộng thì đang còn nhiều ý kiến khác nhau.

Tôi cho rằng những dự án trọng điểm nằm trong quy hoạch phát triển ngành, vùng, phát triển quốc gia là những dự án đủ điều kiện vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Dù chúng ta thu hồi để đấu giá, đấu thầu để cho các doanh nghiệp triển khai, thì các dự án đó cũng không chỉ nhằm mục đích tạo lợi nhuận của doanh nghiệp mà còn tạo ra công ăn việc làm cho xã hội, đóng góp vào tăng trưởng, tạo ra nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.

Đặc biệt, những dự án có tính chất động lực cho sự phát triển của cả nước, cả vùng; được Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng nhân dân các cấp thông qua chủ trương đầu tư cũng thuộc diện có thể được xem xét đưa vào danh sách Nhà nước thu hồi đất để đấu thầu, đấu giá, để xây dựng các dự án sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Ông kỳ vọng Luật Đất đai mới sẽ có "diện mạo" như thế nào?

Tôi cho rằng, khi sửa đổi Luật Đất đai phải xuất phát từ nhu cầu thể chế hóa đường lối của Đảng tại Nghị quyết 18 của Trung ương, đồng thời phải thể chế các nghị quyết của Đảng về phát triển kinh tế xã hội, nghị quyết về thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nghị quyết về phát triển du lịch; hội nhập..., đồng thời đảm bảo yêu cầu của thực tiễn cuộc sống, đảm bảo cuộc sống của người dân.

Do đó, cần tiếp cận một cách tổng thể trong quá trình xây dựng và sửa đổi dự thảo Luật.

Vấn đề quan trọng nhất của Luật Đất đai (sửa đổi) là giá đất phải đảm bảo theo giá thị trường và địa tô chênh lệch được phân bổ một cách hợp lý, từ đó tạo ra bước đột phá trong việc thông qua dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) đáp ứng mong đợi của toàn dân.

Ông còn ý kiến đóng góp gì cho dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) phiên bản mới nhất?

Hiện nay, chúng ta có phần ưu tiên cho các dự án về phát triển công nghiệp, nhưng phát triển dịch vụ, thương mại, du lịch, hay trung tâm tài chính quốc tế còn chưa được quan tâm.

Trong khi, những vấn đề đó có vai trò hoàn toàn không thua kém gì các dự án phát triển công nghiệp, khu công nghiệp bởi vì chúng ta đang trong quá trình thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Đồng thời, Việt Nam đang chuyển dịch cơ cấu kinh tế, trong đó cơ cấu dịch vụ du lịch trong nền kinh tế nước ta đang là lĩnh vực tập trung, phát triển vì khả năng tạo ra giá trị gia tăng cao cho nền kinh tế.

Chúng ta đặt ra mục tiêu khu vực dịch vụ đến năm 2030 phải chiếm 50% cơ cấu kinh tế của đất nước; khu vực du lịch phải chiếm đến 15% tổng GDP của nền kinh tế. Như vậy, khu vực du lịch, dịch vụ... chính là khu vực phát triển có tính chất động lực của nền kinh tế.

Để tạo nên những thành quả như vậy, cần có những dự án có tính chất động lực, dự án trọng điểm cho từng vùng, từng địa phương và trong cả nước.

Những dự án trọng điểm đó đã nằm trong quy hoạch và đã được các cấp có thẩm quyền thông qua, thì có thể đưa vào diện Nhà nước thu hồi đất và giao cho các doanh nghiệp theo các phương thức phù hợp.

Ý ông là bổ sung những dự án phát triển du lịch, dịch vụ lớn, được Quốc hội/Chính phủ/HĐND thông qua, có tính chất động lực cho nền kinh tế... vào danh sách dự án do Nhà nước thu hồi đất?

Đúng vậy. Tuy nhiên, ở đây cũng có vấn đề là giá chuyển nhượng và địa tô chênh lệch. Theo tôi, chúng ta đã đề ra nguyên tắc giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải theo giá thị trường và địa tô chênh lệch phải đảm bảo phân bổ hài hòa giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, thì sẽ đảm bảo được mục đích của Luật đất đai.

Mặt khác, vấn đề thỏa thuận bồi thường khi doanh nghiệp thu hồi đất hiện nay là vấn đề rất phức tạp và khó, do đó, Nhà nước đứng ra đảm nhận là phù hợp. Nếu chỉ doanh nghiệp với người dân đứng ra thỏa thuận thì rất khó khăn. Nhà nước với vai trò trung gian, chủ sở hữu đất đai đứng ra thu hồi sẽ đảm bảo hài hòa lợi ích của người dân, doanh nghiệp đồng thời đảm bảo lợi ích của của quốc gia.

Cho nên việc mở rộng đối tượng thu hồi đất như trên vẫn hội tụ đủ điều kiện dự án vì lợi ích quốc gia, công cộng,. Bổ sung trong dự thảo Luật những đối tượng này sẽ tạo động lực to lớn, tháo gỡ được các vướng mắc về tiếp cận đất đai hiện nay trong thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Một vấn đề nữa còn ý kiến khác nhau là các nhà đầu tư nước ngoài có thể nhận chuyển quyền sử dụng đất trong các khu công nghiệp, cụm công nghiệp nhưng không được trực tiếp nhận chuyển quyền sử dụng đất tại dự án khác nằm ngoài khu vực đó như: dịch vụ, thương mại…

Theo tôi quy định như vậy có phần chưa hợp lý, bởi vì thu hút đầu tư nước ngoài cũng nhằm mục đích phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, kể cả lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ, tài chính, du lịch… đều là dự án phục vụ mục tiêu quốc kế, dân sinh của đất nước nên cần khuyến khích nhà đầu tư tham gia.